OEH - Bilaketa

259 emaitza hautatu bilaketarentzat

Sarrera buruan (3)


Sarrera osoan (256)

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
hautetsi.
tradizioa
Tr. Propio de la tradición labortana y bajo-navarra. Al Sur se documenta en Cardaberaz y Arana Goiri (quien lo considera neologismo; v. NeolAG ), haciéndose más general en el siglo XX.
sense-1
1. (Lc, BNc ap. A; SP, Lar, Dv, H).
Elegir, escoger. "Choisir" , "nausi hautetsi zaitut, je vous ai choisi pour maître", "Jainkoak hura hautetsi du, Dieu l'a appelé, il est mort" SP. "Élire" Dv. "Choisir de préférence, parce qu'une chose agrée, qu'on s'y complaît" H. "Elegir, predestinar" A. v. hautatu, hautu, aukeratu.
Hartarakotz obra hunen patroin zaitut hautetsi. EZ Man I 7. Horra nola hautetsiak diren Iainko semetzat. Ib. 82. Hek agindu zuten Iauna / guk dugu begietsi, / ezen gu gintuen bere / apostolu hautetsi. EZ Noel 36. Nola Jainkoak hautetsi izan baigaitu bere Ebanjelioa guri fidatzeko. He 1 Thess 2, 4. Azkenean zortea erori izan zen, Jainkoak orduko hautetsi zuenaren gainerat. Lg I 266. Ezin konpreni zinezaken nola Jinkoak hautetsi zintuzken dinitate guziz gora hartarat zure alxatzeko. Mih 29. Seguratua izan ninzenean hautetsia ninzela haren ama izateko. Ib. 41. Jesusek bere amatzat / Maria du hautetsi. / Eta haren sabelerat / Gizon eginik jautsi. Monho 108. Sofrikarioak hautetsi izaiteko seinaleak dire. Jaur 177. Gero zuen Piarres / Jesusek hautetsi / Bere Apostoluen / Bildumako nausi. Zby RIEV 1908, 411. Orban Bagarik Sortubak matte ta autetsitako neskatiltxubak eukan, ba, bere zanetan geure abendearen odola. AG 1010. Autetsi dogu ixen au [Pobeña], Somorrostro erderazkua dalako. Ib. 1013. Euzko-Antzerti-Bazkun onek autetsiko dauz epalletzat atarako gauza diran notin aditubak. EEs 1911, 115. Bizanzio-ra aldatu zan, errege-uritzat autetsi zuan toki au, eta arrezkeroz Konstantinopla deitu zaio. J.M. Tolosa EEs 1913, 210. Batzorde Yagolearen buru, Campion eta Broussain yaunak autetsi ziran. EEs 1920, 12. Nasterik gitxien dakarren aditz-erak autetsi ta besteak alde batera itxiko ba-genduz be, [...], euskereari iratsi yakon orban baltz ori garbitu barik geldituko litzake. Eguzk LEItz 24. Bere apaltasun biguñ-biguñean etzigun esan berak lenik autetsi zuala esakera ori. Lh Itzald II 120. Orra or nere mirabe, nik autetsi dudana. Ir YKBiz 115. Zuetarik batzu ere munduaren sutzeko / Iainkoak berak hautetsi gizaseme bakarrak. Iratz 112. Erriak burutzat autetsi dunaren aginduak, [...], entzun eta bete egin bear dituk. Zait Sof 180. Jaunkontearen asmo maltzurra: / kalera Imajiña jetxi / ta an Oñatiko bere jaurgoan / kapillatxo bat autetsi. SMitx Aranz 67s. Baina Theresa, [...], ez al hekien, itsasoari buruz hindoalarik, hire eta emakumearen artean hi hindudala hautetsiko? Mde HaurB 46s. Bizitza autentikoa autetsi bearrean, inautentikoa artu du bidetzat. Txill Let 86. Eztabaida askoren ondorenik, autetsi eben azkenen buruan, euren alkate-geia. Erkiag BatB 85. Hutsunetik zabalena hautetsi ta handik errex iragan zan burua. Osk Kurl 199. O Birjiña, Jainkoak zugan / atseden ona autetsi eta / zigorra maite gozo biur zenuna. "En cuyo seno halló la Deidad digno reposo" . Gazt MusIx 133. Euskal adimenarentzat ez bada ere [...], hots atseginagoa duela euskal belarriarentzat Axularren prosak Altubek eredutzat hautetsi dizkigun zenbait zatirenak baino. MIH 254s. Brugmann-ek edo Meillet-ek hautetsi zuten bidea, izaerari baino bilakaerari itsatsiagoa, ez zen zenbait berrizaleren apeta burugabea. MEIG VI 85.
azpiadiera-1.1
Aceptar, reconocer.
Hil baino lehen hirur gauza nahi nituen ikhusi: Konpainia Elizako ordre bezala ezagutua, Etserzizio Izpiritualak Aita sainduaz hautetsiak, [...]. Laph 248. [Aita Sainduak] Iñazioren galdea ez du berheala hautesten; gauzak nahi ditu zohitzerat utzi, ordre berriaz bertzek ere zer dioten nahi du jakin. Ib. 182.
sense-2
2. (SP, HeH Voc, Dv, H), haitetsi.
(Participio en función de adj.; tbn. como sust.).Escogido, elegido, selecto, precioso, excelente. " Hautetsia, choisi" SP. "Hautetsia, hautatua, berezia " HeH Voc. " Hautetsiak, les élus" Dv. "Choisi, privilégié, excellent, supérieur. Iainkoaren hautetsiak, id. Iainkoak hautetsiak, les élus de Dieu" H.
Ea, beraz, lurrekoen Adbokat hautetsia, / Gure gana urrikariz itzul azu begia. EZ Man II 29. Grazia eta Jainkoaren amudioa da hautetsien dohaiña berezia. Ch III 55, 4 (SP hautatuen, Mst haitatien). Bi maneraz bisitatzen ohi ditut neure hautetsiak, tentazioneez eta konsolazioneez. Ib. 3,5 (Dv hautetsiak). Begirautzu halere izan etzaitezen laxo komuneko debozionetarat, eta sobra kharsu zure pratika hautetsietarat. Ch I 19, 5. Nork ekharriko du akusazionerik Jainkoaren hautetsien kontra? He Rom 8, 33. Zerurako autetsi edo eskojituen janari edo Ogia. Cb Eg III 232. Zerura bear duten anima autetsiak. Cb Eg II 206. Gehienean, laster dire ahantziak zerutikako fagore hautetsienak. Lg I 267 (Dv: 'les faveurs les plus précieuses'). Ikhasi zuten bere liburutarik Jainkoak egundainotik maitatu izan zituela bere populu eta bere mahatsti hautetsia bezala. Lg II 233. Orduan, zioen Jesusek, profeta faltsoek eginen tuzte munduan egin-ahalak hautetsien ere gal-araztekotzat. Ib. 185. Zeruan sari eta golardo hautetsiago baten mereziarazteko. Mih 98. Asko arima Jinkoa ganik grazia hanitz hautetsiak ardietsi ondoan, galdu dire atsegin bano bat hetaz harturik. Ib. 37 (H: 'grâces excellentes, de choix'). Konsiderazione hauk populuaren arteko zenbait presuna hautetsien fagoretan iskribatuak izan direlakotz. Brtc 8. Gogoan har dezagun, Jainkoak egin duela parabisua bere hautetsiak [saristatzeko] . Dh 169. Barkha ditzatzula zure bekhatu guziak, eta bere eskuinean, hautetsien korthean, partalier ezar zitzala. JesBih 460. Ararteko balia beitzako Jondoni Joani, Jainkoaren apostolu hautetsia. Ib. 463. Egun batez errezibitua izaiteko zure hautetsiei Zeruan preparatu diozuten banket sakratuan. MarIl 52. Zoin zori on handia den Salbatzailearen ardien nonbreko izaitea, erran nahi da, izaitea haren hautetsietarik. Jaur 145. Zeinen dohatsua den sainduen eta hautetsien azken zoria! Dv LEd 48 (Cb Eg II 19 Justu ta Santuen). Hainitz deithuak, bainan guti hautetsiak. Ib. 237. Frantzia [...], Yainkoaren nazione hautetsia. Elsb Fram 59. Huntarainoko zeremoniak egin direlarik, hautetsi berria, aldareko mailen gainerat ahuspekatzen da. Lander EEs 1916, 60. Baldin Yainkoaren Gantzutua, Autetsia, Israelgo erregea bada, yetxi bedi oraintxe gurutzetik. Ir YKBiz 503. Zorun osodun / Bakalderri bat / Autetsijentzat / Gordia. Enb 113. Bere maite autetsiaren alboan egoalako. Erkiag Arran 102. Goizerritiko Jaungoikoaren / herri hautetsi maitea. Mde Po 101. Zoritxarrekoak, bere bihotzeko nahikari zindoa zapaldu badute besteak bezalako ez ziren hautetsi haiek! Mde HaurB 9. Neskatila bat gaztia, / Engrazi zena deithia, / Heben dügü hunetsia, / Zelü gaiñen haitetsia. Casve SGrazi 64.
v. tbn. JBDei 1919, 292. Or QA 204.
sense-3
3. (L, AN-5vill, B, BN, S; SP, VocB ), autestu (B) Ref.: A; Gte Erd 122; Izeta BHizt2 .
"Visiter [= 'examinar, escudriñar']" SP. "Conocer cual falta, etc." VocB. "Averiguar algo" A, que para B da tbn. la forma autesi con la acepción de 'conocer, p. ej. cuál oveja falta' y 'conocer lo que a uno le falta'. "Echar en falta" A Apend. "Autetsi, autestu, averiguar, darse cuenta. Autetsi zinuen ni falta nitzela" Izeta BHizt2. v. hauteman.
azpiadiera-3.1
" Tenorea ongi autesten dute zerriek (AN-5vill), tenorea zautze ute (B), zakurrek jendean falta autesten dute (B)" Gte Erd 122.
hautetsi
<< hautakeria 0 / 0 hautu >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper