Harremana

    OEH - Bilaketa

    149 emaitza hainbat bilaketarentzat

    Sarrera buruan (38)


    Sarrera osoan (111)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    leize.
    tradizioa
    Tr. En la tradición septentrional, y hasta finales del s. XIX, domina el empleo de la forma leze ; posteriormente alterna con leize, variante que antes sólo se atestigua en Lopez y Monho (102). En la literatura guipuzcoana la forma más usual es leize; leiza se documenta en menor medida, y lize sólo lo emplea Aguirre de Asteasu. En textos vizcaínos hay leze (RS, Olaechea, Añibarro (LoraS 173), J.J. Moguel y autores modernos) y, algo más, leza; emplean además lexa aquellos de mayor influencia aranista; hay leize en alguna ocasión en G. Manterola (Goi 23). En textos alto-navarros (o de autores de origen navarro) domina, ya desde Mendiburu, leze . En DFrec hay 14 ejs. de leize, 2 de leza y 1 de leiza .
    Onom.: En Leçeeta. (1258) Arzam 324.
    sense-1
    (G, AN, L, B, BN, S; Lar, VocS 130, Añ, Dv, H), leze (V-ger-ple-arr-oroz-m-gip, G, AN, L, B, BN-ciz-ad-baig-lab, Ae, S; SP, Urt IV 457, Ht VocGr 407, Lar, Añ, Arch VocGr , Gèze, Dv, VocB ), leiza (V-gip, G-azp-to-bet, AN-gip-5vill; Lar, Dv (V, G), H), leiz, leitza (G-to-bet; Dv (G)), leza (V, AN-ulz-gulina; Dv (V)), lexa (V-ger-ple-arr-arrig-m), lexe (V-ger-ple-arr), lize (G-goi; VocZeg 285, H (V, G)) Ref.: A (leize, leza, leze); EI 302; Iz ArOñ (lezía), Ulz (lézia), To; Etxba Eib (leizia); Elexp Berg (leza); ZestErret .
     Cueva, caverna; sima, abismo (sentidos prop. y fig., a menudo ref. al infierno). "Echémoslos en pozo o lecea" (Goñi, 1536). LexHNav I 102. "Antre, caverne [...]. Hondalezea, abîme" SP. "Abismo" , "cueva" Lar y Añ. "Abismo sin suelo, leize ondar bagea, leiza ondorik bagea " Lar. "La grotte, le précipice" Arch VocGr. "Abîme" Gèze, Dv. "Sima" VocB e Iz ArOñ. Cf. VocNav: "Lecea, nevera, pozo o sima donde se conservaba la nieve del invierno para el verano (Sierra de Urbasa)".
    Zuek [etxe] hura gaixtagin leze egin duzue. Lç Mt 21, 13 (Echn leze, Ur (G) leize; Dv, Leon zil(h)o, Ur (V) kobau, Ol obi, Ker zulo). Baldin [...] lezera eror badadi [ardia] . Lç Mt 12, 11 (Ur (V) leza; He putzu, Dv, Echn, Ip, Hual, Samper zil(h)o, Ol, Ker, IBk, IBe zulo). Otsailean urteiten daroa arzak lezerean. "De la cueva" . RS 368. Lezetako meak. EZ Man II 18. Hondar gabeko lezera, sekulako penetara. Ax 570 (V 365). Jainkoa egiñik gizon / sorthu zen leze batean. Gç 71. Ondaturik egondu etzan leize izugarri batean? Lar SAgust 6. Aphal beno aphalago jarri behar, Jauna, zure jüjamentien leze handiaren pian. "Sub abyssalibus judiciis" . Mst III 14, 3 (Ch tulunbio). Bota zuten putzu idor leze izugarri batera. Mb IArg I 335. --Zer da Infernua? --Da karzela eta leze ilun, ikaragarri bat, lurraen erdian edo barruan Jangoikoaen justiziak iminia. Oe 88. Zer leize barna eta ilhuna ezta bekatia! AR 284. Kaxoterik lizunenak, lezerik phozoatuenak. Brtc 146. Gisa hortan zoazila leziaren ondora. Iraultza 80. Abranen Seno edo Lezan. CrIc 24. Laur léku edo léze kontatzentúte lur bárnean fabrikátuak ortáko Jangoikoaren éskus. LE Doc 253. Otsoaren leizara. VMg 52. Infernuko dragoiaren lizean. AA I 423. Leizearen alde batetik zegoan lertxun baten adarrari. AA III 249. Hire barneko leze beltz hortan. Dh 149. Ondatuko diran pekatuko lezeetara. JJMg BasEsc 14 (238 leza). Ifernüko leziala. UskLiB 220. Infernuko leza sakoneruntz. Ur MarIl 49. Horla phermatuz sobera / etxeak doaz lezera. Gy 7. Zuen eta gure artean leize andi, emengoak orrera edo orkoak onara aldatzea eragozten duena dago. Lard 419. Pasatu dut itsasoa / Traselantikakua, / Leize bista gabekoa. (1881). LuzKant 132. Han-hemenka leize batzu, itsuski barna. HU Zez 16.
    ( s. XX) Geroztik leize hartan bizi da gaixtoa. Ox 77. Lexa barru ontan. Laux BBa 2 (102 leza). Yetxi nazu lezera. Ldi BB 162 (UO 21 leize). Ikaragarrizko leiza zegon "maitearena" jauregian bizi zan senditik Dorronsorokora. TAg Uzt 197. Sorginak dabiltza / leize hospelean. Mde Po 17 (Pr 112 leze). Leize barne artatik iauzi egin zun. Or Aitork 138 (v. tbn. QA 56; Mi 75 leze). Gizonaren eta abereen artean dagoen leizea. Vill Jaink 56. Zentzu-leze sakon illunak. "Profundas cavernas del sentido" . Gazt MusIx 213. Zuri ta beltzen artian / leize bat dago tartian. Olea 199. Leze güziak ikhertü. Casve SGrazi 52. Bere arimaren lezean. MIH 19.
    v. tbn. Ub 156. Gco II 10. Izt Po 53. Aran SIgn 87. Bv AsL 148. Arr May 108. Zby RIEV 1908, 769. Arb Igand 156. Goñi 100. JE Bur 97. Jaukol Biozk 1. JMB ELG 85 (50 leiza). Iratz 12. Lf Murtuts 2. SMitx Aranz 21. Etxde JJ 179. Txill Let 41 (145 leitza). Gand Elorri 133. Ibiñ Virgil 60. NEtx LBB 22. Xa Odol 225. Azurm HitzB 61. Lasa Poem 108. Ataño TxanKan 47. Zendoia 72. Larre ArtzainE 274. Leze: SP Phil 473. Tt Onsa 95. ES 208. He Gudu 163. Lg II 237. Mih 6. Egiat 201. AstLas 30. Monho 122. JesBih 459. MarIl 36. Jaur 172. Dv LEd 232. Hb Egia 38. Jnn SBi 116. Lap 17 (V 10). Inza Azalp 115. FIr 167. Otx 27. Ir YKBiz 308. EA OlBe 9. Zerb IxtS 70. Zait Sof 94. Erkiag Arran 116. Arti MaldanB 210. Inza NaEsZarr 1902 (AN-ulz). PPer FLV 1987, 188 (AN-gip). Leiza: Mg CC 247 (CO 168 leza). ForuAB 157. Leiz: Altuna 109 (tbn. 109 lexa). Leza: fB Ic III 21. AB AmaE 439. Azc PB 30. Itz Azald 15. Enb 103 (107 lexa). Onaind in Gazt MusIx 207. Lexa: GMant Goi 52.
    azpiadiera-1.1
    " Lezako azeria baiño zitalagoa zara (V-ger), sois más terco que el raposo de la sima" A EY III 337.
    Egiaren bila, leizako azeria baino zitalagoa zan. Zait Plat 89.
    azpiadiera-1.2
    (Fig.).Pozo (lleno de).
    Hobiago da zühürtarzün aphür bat [...] eziez jakiten leze handiak banaloriareki. "Thesauri" . Mst III 7, 3 (SP y Ch tresor). Monstrokeriazko bilduma bat eta leze bat egina agertzen duk nere begietan. Dh 147.
    azpisarrera-1
    LEIZE-ARO. Edad de piedra, edad de las cavernas.
    Zuek leze-aroan bizi zarete oraindik, dirudienez. Mde Pr 135.
    azpisarrera-2
    LEIZE-HARTZ. Oso de las cavernas.
    Hyaena eta leize-artza. JMB ELG 39. Leiza-artzaren [...] ezur batzuek. Ib. 18.
    azpisarrera-3
    LEIZE-IKERLE. "Spéléologue, leize-ikherle" T-L.
    azpisarrera-4
    LEIZE-KATU. Gato de las cavernas.
    Leiza-artza eta leiza-katua. JMB ELG 16.
    azpisarrera-5
    LEIZE-MIATZAILE. Espeleólogo. v. leizekari.
    Hogoi leze-miatzaile izan zaizkote Santagrazin aurthen ere. Zerb Herr 8-9-1955, 4.
    azpisarrera-6
    LEIZE-ONDO. (leizondo Lar, H). Fondo del abismo. "Profundidad" Lar.
    Et vineam de Leçaondoa (1216). Arzam 324.
    Kontu, infernuko leiza ondoan eman ez dezazun. Cb Eg II 51. Leizaondo edo zulo andi illun bat. Ib. 93. Bazirudian ortze-lurrei (zeru-lurrei) ta leizondoari (inpernuari) zemaika zegozkiela. "Abismo" (Quijote IX). Ldi RIEV 1929, 210 (AIr RIEV 1928, 605 leze, Anab ib. 611 amildegia). Nor bizi da izarretatik, / leize ondo latzenetatik hainbat hurbil? Mde Pr 305.
    azpisarrera-7
    LEIZE-OSIN.
    Abismo.
    Ikhusi du haboro leze osiñ haren bi bazterretarik laur suge handiren buriak, ialkiten zirela. Tt Onsa 95. Ikusi nuen berriz aingeru bat jausten zerutik leze hosineko gakhoa eta gathe handi bat bere eskuan zuena. He Apoc 20, 1 (Lç abisme, Dv leze ).
    azpisarrera-8
    LEIZE-ZOLA. Fondo del abismo.
    Zoin erori izan baitira biziuen leize zolala. AR 402.
    azpisarrera-9
    LEIZE-ZULO (G; leiza z. V-gip, G-azp-bet; leze-zilo Lh; leza-z. V-ger; leixaz- V-gip; leza-zilo V-ger; leitz-z. G-bet; lezezubo [?] AN-ulz; leizulo G-to). Ref.: A; EI 302; Iz To (leizea); Etxba Eib. Cueva, gruta; sima.
    Beti dizekan leiza zuloan. Lar STomas 2. Ondo gabeko leiza zulo txit beltz izugarri bat. Cb Eg II 158. Zati bat janda, darue enparauba dandarraz euren abija edo leza zuluetara. Mg PAb 110. Ezkutatuko dira lize-zuloetan. AA III 478. Beste leze zulo anitz ere badira. Izt C 72. Mazedako leize-zulo batean gordeta. Lard 116. Erretiratu zan leize-zulo batera. Bv AsL 45. Gizon basatiai euren leize zuloetaraiño iarraitu. Ag AL 165. Aldi joanaren leize-zulo ondargabean. Mok 5. Leizezuloen sarbideak. JMB ELG 114. Txarri bat erori omen uan bein leiza-zulo ontatik. TAg Uzt 91. Erensugearen leiza-zulo aurrera. Etxde JJ 94. Jausi zan leza-zulo edo inpernuren baten. SM Zirik 18. Mendiko leitza-zulo batera botatzea. BAyerbe 131. Lur-azpiko leize-zuloetan. Anab Aprika 48. Altamirako leze-zuloak. MIH 149.
    v. tbn. Arr May 54. EEs 1918, 85. Etxeg in Muj PAm 29. Or BM 74. Ibiñ Virgil 115. Berron Kijote 169. Leze-zulo: FIr 167. Ir YKBiz 226. Leiza-zulo: Basarri 161. Lab SuEm 201. Leitza-zulo: AZink 63.
    azpisarrera-10
    LEIZE-ZULOPE. Cueva.
    Leize zulope ituna zirudian, mutil gizajoaren biotz barrenak. MItziar Larraundi 77 (ap. DRA).

    leize

    leize
    << laster 0 / 0 maite >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper