Harremana

    OEH - Bilaketa

    231 emaitza haboro bilaketarentzat

    Sarrera buruan (11)


    Sarrera osoan (220)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    zor izan.
    sense-1
    1. (V, G, AN, B, BN, S, Sal, R-uzt; Urt III 86, Ht VocGr, VP 41r, Lar, Añ, Dv, H), zor uken (ükhen S; Gèze), zoor izan Ref.: A; Lrq ( zor ); Iz ArOñ ( ipiño ); Holmer ApuntV; Gte Erd 106, 311 .
     Deber algo; deber, tener que agradecer algo. " Zenbat ere zor baita eta hanbat eman bedi " Urt III 86. "(Yo te) debo, . zor dizut " Lar. "Debido, zordana " Ib. "Indebido, zorreztana " Ib. "Devoir" Gèze. " Zor zaio aithortzea gizon prestua dela, il lui est dû de confesser que c'est un brave homme" Dv. " Hiltzaileak bizia zor du berak, l'assassin mérite la mort" Ib. "Deber, adeudar" A. " Zorko (V, ...), var. de zor izango " Ib. " Gurutzea pasatu ezkero bidea zor diñ; bidia zor du bein pasatu ezkero gorputza " BEch Eusk 1927, 59. " Bidia zor zala, y por eso entre dos propiedades se acostumbra dejar un espacio" Iz ArOñ (s.v. ipiño; cf. infra ZOR DEN BIDE). " Asko zor diot familia horri (V-gip, G-azp, AN-gip)" Gte Erd 106. Tr. De uso general. La forma de futuro zorko se encuentra en Cardaberaz (Eg II 138), Moguel (PAb 74), V. Moguel (8), Añibarro (EL 1 31), Aguirre de Asteasu, J.J. Moguel (BasEsc 46), Echagaray (43), Iztueta (C 157), Otaegui (in FrantzesB II 133) e Inza, y por otra parte zor izanen en Axular (602 (V 387)) y Añibarro (CatAN 43), y zor izango en Echeita (Jos 256), Eguzkitza (GizAuz 180) y N. Etxaniz (Antz 68).
    Zenbat zor draukak ene nabusiari? Lç Lc 16, 5 (Oteiza zenbait zor dezu ). Emazteari senharrak zor draukan onheriztea renda biezó. Lç 1 Cor 7, 3 (He, Dv, IBk, IBe, Bibl zor izan; Ol, Ker zorra ). Paga ezazu zuk zor duzuna Pedro Salari. (Urraúl, 1578). ReinEusk 121. Ni ez nagozu eske fiadurik / ez urregorria ez laborea, / salbo zor deustazun amorea. Lazarraga B3, 1153v. Zenbat derautzudan zor! Mat 296. Eta pena zor tuztenen berdiñak azoteak. EZ Man I 120. Pagatu bear ditu justamente zor dituen kostuak. BLeiz 47. Hala dugun guztia eta ahal dagigun guztia hari diogu zor. Ax 497 (V 321). Ohoinkeriaz, enganamenduz edo zenbait arte gaixtoz usatu behar zuela eta halakoak bizia zor zuela, eta hala edekitzen zioten. Ib. 31 (V 19). Ez pagetarren iñori zor deutsana. Cap 108. Eta santuen relikiai ze reberenzia zor deustegu? Ib. 42. Lege zaharrean etzitziaon Iainkoari on hartzekodunak besta egunetan eska litezin zor zitzaiena. SP Phil 166. Egiazki zure ama naiz, / baita neskatoa ere; / beraz zor darotzut bihotza, / eta zor beraz ohore. Gç 74. Gure bekhatiegatik Jinkoari zor deritzogün pena tenporalen parkamentia. Bp I 5. Irakasten zaio kristaubari nori zor dion kristautasuna. QA 10. Pagetea [...] pekatu parkatuen pena zor dana bestean. Arz 52s. Axularri zor zaio hil ondoan bederen eman dezagun merezimenduen aithorra. ES 148. Nahi dut hertsiki bihur dietzakidatzun zor zaizkidan eskerrak. Ch III 9, 2. Jaungoikoari zor zaiola fuerteki [gauzagau] . SermAN 5r. Zeñak gatik zor dion ezaguera partikularra. Iraz 51. Nekez, laburki ta berandu ematen die zor diena. Mb IArg I 117. Onek berrogei dukat zor zituen. Cb Just 76. Zor yakozan doiak komuniketia bere arimiari. Zuzaeta 75. Tesoro au zoor zaitzu zure eritasun eta trabajuen premioetan. FamInst 756. Yaun-doni Pauleri zion zor [San Lukek] Jainkoaz zuen ezagutza salbagarria. Lg II 90. Nere bürüzagisak zor dereit zortzi peseta edo üngürünia. Egiat 179. Estuelarik niórk obligaziorik eskatzekó zorzaióna [...] baña estaike exkúsa pagatzetik eskatzendionái zorduéna. LE Matr3 223. Herioa ethorririk, naturari zor diozuna pagatuko bai duzu. Brtc 264. Gurasuai zor deutseen lotsa edo onriaren ganian. Mg CO 27. Zeinbat, Jauna, zor deutsut onenbeste mesede gaitik? Añ EL1 6. Nik Jaungoikoari guztiz asko eta esan al baño egiago zor diot. Gco I 395. Eta edozeñ ongilleri esker onak zor bazaizka, zer zorko ez diogu Jesus onari. AA I 466. Etxake zor alogera baño geijago. Astar II 156. Ezpagitu berehala bortxatzen zor dioguna pagatzerat. Dh 216. Baldin naizen guzia zor banatzaio Jainkoari. Ib. 247. Kongregazioneek beren hastapena eta ethorkia zor diote [...] Leon Faminguari. JesBih 388. Libratzen zian bere aita, bizia zor zeriona. Etch 240. Zigoña pozez dago / beterik guztia, / itxoroten otsoak / zor dion saria. It Fab 87. Ondo ezaguturik Marijari zor eutseela garaitza ain miragarri au. Ur MarIl 51. Nere artzekoa edo zor didakana indak. Lard 411. Eri nintzalarik ikhusten izan zait; zor diot nik ere ikhusterat juan nakion. Laph 26. Berari zor diogun begiramentuan. Bv AsL 56. Soñekoa ere ona zuen, baña saldu du, eta ala ere oraindik durotxo bat zor. Urruz Urz 45. Nere arima joanen da Jesus Jaunak zor darotan sariaren hartzera. Jnn SBi 117. Haboro ükhen dianak haboro zor diala. Ip Hil 59. Ezen hari bizirik erretzea zor ziakok. Arb Igand 105. Pekatuakgaitik zor diran kastigu denporazkoak. Itz Azald 147. Jauna, asko zor dizut, baña ematen dizutana baño gauza oberik eztaukat. Ag G 286. Mutillak berak diño aitari zor dautsola dana. Kk Ab I 113. Ari zorko diogu beste guziok zorion artan sartzea. Inza Azalp 79. Manex Donianekoari sobera zor diogu nere lagunek eta nik, haren egitekoetan sekula gu sartzeko. Barb Sup 175. Bizikleta kaskatu dautazue eta hautsi. Damu-domaiak zor dauzkidazue. JE Ber 45. Orra, gaurkoz, neri berreun musu zor. Ldi BB 30. Yesusek eztu beraz zerga ori zor. Ir YKBiz 251. Men ona zor bazaio munduan iñori, / Jainkoaren ordeko Agintariari. Or Eus 18. Erruki utsez emoten dana, ezta zor izaten. Eguzk GizAuz 178. Leitzako erriak esker on-bizia zor dio gizon burutsu ari. Munita 81. Haien hizkuntzari zor omen dio euskarak "mando" hitza. Mde Pr 214. Anai zaharrenaren jorraketan asi zen, adin-legez zor zion itzalik gorde gabe. Etxde JJ 26. Teillari botariak ohore egiten dio beraz bere herriari eta hemen aipatzea zor zitzaion. Zerb Azk 116. Berak be, ostera, baeutsazan zor pezeten batzuk norbaiteri. Bilbao IpuiB 103. Alare, egiari berea zor diogu. Zait Plat 26. Leixaltasuna zor zetsanez. Etxba Ibilt 476. Semiak ama bati / zenbat zor diogun. Uzt Sas 32. Arrera oneko ostatua zor bait-zaie beren jasan-eziñeko nekeen ordaiñez. Berron Kijote 190. Egia zor diegu orduko eibartar gehienei. MIH 172. Galdera horrek beste bat zor du. Ib. 77.
    azpiadiera-1.1
    (No ref. a personas). Deber a.
    Presuna bat laudatzen baduzu zeren aberats den [...], hori zor zaio fortunari. ES 105. Guztia zor zaio San Agustiñen argi guztiakiko oni. Lar SAgust 9. Ondo [...] eskribitzen ta itzegiten ikasi dutenak, [...] aien dilijenziai asko zor die. Cb EBO 15. Jesu-Kristoren heriotze seinduari diotzogu zor [...] laguntza guziak. Dh 242. Arritu ziñan joan dan egunean zenbat on aberetxo batzuei zor diotegun ikustean. It Fab 26 (Ur, Dv, Ip zor izan (ükhen)). Mendi oparo oei zor die gerozko bere izaera gozatsua. Izt C 32. Blanche de Castilla erreginak zor ükhen dü Ama Birjinaren debozioniari Sen Luis Erregiaren ama izatia. Ip Hil 24. Erlisioneari zor dazkotan ongi guziak. HU Zez 135. Aldakuntza guztiak be [ogasun-egarri] orrexeri zor yakozala. Eguzk GizAuz 73. 15 ahapalditako bertsionea, Sallaberryren [...] kantu-bildumari zor bide diogu. Mde Pr 185. Gero irmotu ta gotortu bazen, egualdi txarren jarraiki etorritako barealdi atsegiñari zor zion. Etxde JJ 162. Zentzuak etsi etsian atzetik ez-baiña aurretik erakustun ioan nai du, lagun izatea arazoinari zor badio ere. Or Aitork 284. Ez ete eutsoen zor ba sabelari euren sendotasuna eta bizia? Bilbao IpuiB 208. Zeri zor dio Txinak bere mendez-mendeko sendotasun ori? Vill Jaink 156. Ez deutsa txoriak zor bere igipena lurrari, bere egoai baiño. Erkiag BatB 119. Bi bider nere bizia ardoari zor ziot. Ataño TxanKan 112. Eta hau zor diogu orduko Elizari: apezek dutela [...] bizirik atxikia euskara. Larre ArtzainE 187.
    v. tbn. Iratz 48. SMitx Aranz 31. Zait Plat 115.
    azpiadiera-1.2
    (G-to, AN-gip-5vill, L, BN ap. A ; Lar, Izt, H) .
    (Aux. trans. bipers.). "(Me estás) debiendo [...] zor nazu " Lar. "¿Cuánto te debo?, zeinbat zor zaitut? " Izt 32r. " Zor nau orrek ni (G-to, AN-gip-5vill, L), zor nu horrek ni (BNc)" A. " Gizon hori mila libera zor dut nik (BN-lab), yo debo (a) ese hombre mil pesetas" Ib. " Zor nau, me debe (msOch)" A Apend.
    Eta baldin zerbait bidegabe egin badrauk, edo zor bahau, hura niri inputa iezadak. Lç Philem 1, 18. Eztut uste haiñberze zor zaitudala <seitudela>. Volt 225. Eta aien gatik zor zaituzten zor guzies paga zaitezen. Ber Trat 71r. Badakit Iauna aunitz zor zaitudala. Ib. 74v. Joana, badakizu nola zor naizun Zaragozako arzobispoaren erraziotatik aniz diru. "Que me debéis" . (Valdizarbe, 1656) FLV 2004, 334. Guk barkatzen ditugun bezala gu zor gaitustenei. El 36. Beren langille, salzalle ta zor dituzten bestei. Mb IArg I 117. Norbaiek zor bazaitu ogei ezkutuko bat. Mg CC 211. Zenbait zor dezu zure nagusia? Oteiza Lc 16, 5 (tbn. con aux. bipersonal en Brunet; en Lç, He, TB, Dv, Ol, Leon, Arriand, Or, Ker, IBk e IBe con dativo). Guk zor gatuztenei barkatzen tiogun bezala. CatUlz 24.
    v. tbn. CatB 10. Echn Mt 6, 12. CatAe 36. Samper Mt 6, 12.
    azpiadiera-1.2.1
    (Aux. intrans., con sentido pasivo).
    Ene bekatu eta mundu guziko bekatuengatik zor zaradenen pagatzeko. Ber Trat 75r.
    azpiadiera-1.3
    Deber, estar obligado a.
    Egiten dabeenak zor dabeena ardura eta ansia guztiagaz. "El deber" . Cap 84. Gizonaren menpeko zela eta aren esanetara egotea zor zula. Etxde JJ 143. Sortzen giren güziek zor dügü hiltzia. Etch 652. Orok zor dugu hiltzia. Bordel 62. Eriyotzia zor dau gizonak / egon ez arren gerrarik. Afrika 83. Guziak batera erantzun zuten: Iltzea zor du. Ir YKBiz 477. Sortzen giren guziek zor dugu hiltzea. (BN). A EY IV 107. Gizaseme batek, iltzea zor duen batek. Vill Jaink 129. Sortuz geroz zor dugu / guziek hiltzea. Larz Senper 104.
    v. tbn. Muj PAm 37. Etcham 208.
    azpiadiera-1.3.1
    Noizpeinka saiestuarren, gizakumeok saiestea zor baitiñagu giza-yitez, berak oparo emanen diela bere laguntza onbideratzeko. Etxde JJ 100.
    azpiadiera-1.3.2
    Gauza jakina eta segura zer da, ez bada heriotzea? Bizi diren guziek bizia zor! Dv LEd 153.
    azpiadiera-1.4
    Corresponder (un castigo).
    Hala ere [sensu] hetan guzietan pairatuko ituzte bekhatuari zor zaizkon penak. SP Phil 55 (He 58 zor zaioen pena ). Bekatiari zor zazkon pena denboralen kitatzeko botheria. CatLan 153. Atera nagizula nire bekatuai zor jaken eriotza Infernukotik. Añ EL1 108. Libra gaitzala pekatuai zor zaien pena edo kastiguetatik. Gco I 448. Bekhatu mortal bakhar bati zor zaizkola sekulako thormenta guziz izigarriak. Dh 111. Ze sentenzia zorko yako, orain egitera noian gauza oneri? Añ EL2 36. Holako krima bati / zor zaio heriotzea. Gy 160. Bekhatiari zor diren phena thenporalen emaiten dian pharkamentia. CatS 90. Ez baitu barkhatzen bekhatuari zor zaion pena guzia. CatJauf 126.
    v. tbn. CatLuz 30. Jaur 104.
    sense-2
    2. "Mériter" Gèze.
    Ogen egin dute eta nik bezela ordaiña jasotzea zor dute. Etxde JJ 187. Solas goxoagorik zor zuela ama batek gure ganik. Larz Senper 46.
    sense-3
    3. (En frases negativas). No ser inferior a. v. ZORRIK EZ IZAN (s.v. 1 zor).
    Bizkaiko euskeriak ez deutsala ezer zor kiputzenai. Mg CO V. Bizkaitar garbijak, odolian zuri ezer zor ezteutsubenak. Mg PAb 124. Begiak beltz andiak, / ezpaña gorriya; / ibillian iñori / ezer zor ez zion. It Fab 39. Goialdeko Erri txiki sakabanatuetan asi dira egiten bealdeko sagardorik oberenai ezer ere zor ez diotenak, edo geiagokoak. Izt C 144. Gure erritarren irudimenak eztio andaluzenari ezer zor. A Ardi 31. Zintzarri, marru, beka ta karaka legor; / iñongo musikari onek ez dio zor. Or Eus 130. Indarrez leitzarrari batere ez dio zor. Ib. 147. Geure-geurea den bidea, besteri deus askorik zor ez diona. MEIG VI 135.
    azpiadiera-3.1
    (En interrogativas).
    Joan gu? gure izena aen aal-da koskor? / Igarabidek zer du Iriarteri zor? Or Eus 132.
    azpiadiera-3.2
    Zarautz aurrera, naiko alâre / Getariarrai die zor. "Pero bastante distanciado de Getaria" . Or Eus 398.
    azpisarrera-1
    ZOR DEN BIDE.
    " Zordanbide, zordanbidia, dícese de los caminos por los que determinadas familias tienen derecho a andar aunque su trazado discurra por terrenos ajenos. Naiz da aspaldixan bide ortatik ibilli ez, zordanbidia da ta deretxua dauke pasatzeko " Elexp Berg.

    zor izan

    zor izan
    << zintzur 0 / 0 zorroztasun >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper