Harremana

    OEH - Bilaketa

    231 emaitza haboro bilaketarentzat

    Sarrera buruan (11)


    Sarrera osoan (220)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    estimatu.
    sense-1
    1. (V-gip, G-azp, S; Urt V 420, Ht VocGr, VP 82r, Lar, Añ, Arch VocGr , Gèze, Dv, H), extimatu, istimatu, ixtimatu Ref.: Lrq; Etxba Eib; Elexp Berg; ZestErret .
     Estimar, apreciar, valorar. En el caso de algunos lexicógrafos como Ht VocGr, Arch VocGr, Gèze y Dv, el ambiguo "estimer" podría corresponder a cualquiera de las acepciones de la palabra. Tr. Documentado en todas las épocas y dialectos; su uso decae al Norte desde mediados del s. XIX. A partir de esa época al Sur se encuentra sobre todo en textos populares y bersolaris. Estimatu es la forma general. Hay además istimatu en Txirrita, Ataño, Tx. Garmendia, J. Azpiroz, Zendoia, Ostolaiz y Albeniz, ixtimatu en Txirrita y extimatu en Basarri. En DFrec hay 22 ejs. (10 sept.) de estimatu, 8 de istimatu y uno de eztimatu .
    Orai zuk [...] baituzu estimatzen, goratzen eta ohoratzen heuskara. E 7. Gizonéz estima ditezenzát. Lç Mt 6, 2 (He, TB ohoratuak iza(i)tea gatik). Sekula gordaetan eztau / oi zure mandamenturik; / estimaetan ezertan eztau / oi zure serbitzaririk. Lazarraga A16, 1184r. [Konde galantori] nobleza guztiaren aniz estimatua. CantBret 22. Gerlaren ondoan estimatzen da bakea. Ax 553 (V 354). Zergatik guthizia dut estimatua izaiteko? SP Imit III 40, 4 (Ch prezatua, Mst famatü izatea). Idiakaizko semea / [...] zeure pausoak eztituez / estimadu sobrea. BBizk 8. Munduak estimatzen duen zenbait gauzari. He Gudu 138 (SP 118 prezatzen). O denbora gaizki estimatua ta gaizkiago igaroa. Cb Eg II 106 (Dv LEd 193 gaizki prezatua). Gehiago behar duzu prezatu eta estimatu Jainkoaren maitatzea. Brtc 199. Soñoko bitxidunok baño nik geijago estimetan dot buruko ule trenza. Mg PAb 70. Zuzena dan kristinauba, guztiak estimeetan dabee ta ameetan dabee. fB Ic I 44. Iñork ez du estimatzen bere suertea. It Fab 130. Erregiñan aurrian / jartzen bagera gu, / iñor baño geiago / estimauko gaitu. Afrika 68. Estimatuta ibilli zuten kaballeruen artian. Tx B I 25. Asko estimatzen dau erromeriyan joatia. (Canc. pop. in SMitx Aranz 124 ). Baekian bere narrua oso estimaua zana. Bilbao IpuiB 36. Euskal artixtak nork estimatu / guk ez estimatzekotan? Olea 166. Lagun horiek aunitz estimatzen eta maitatzen ditut. Xa Odol 55. Beiñere baño geiago estimatzen da osasuna. Uzt Sas 21. Etxean nabe aitak eta amak / ni ondo estimaturik. Balad 135. (228 laguna ongi estimatu) [Arrebak] erran zidan / [...] estimatzen zuela / koñata bezala. Ib. 99. Etxe aintzinean ba ginuen terraza haundi bat, estranjerrek biziki estimatzen zutena. Etchebarne 99. Izugarri istimatua izandu nintzan, etxekoa bezelaxe. Albeniz 37.
    v. tbn. EZ Man I 25. Harb 228. Tt Arima 125. Gç 84. OA pról. ES 399. Ch III 22, 5. CatLav 22 (V 18). He Gudu 86. Oe 83. Mih 67. LE Prog 106. CatLan 90. Iraultza 161. Xarlem 288. Gco I 433. AA III 405. FrantzesB II 63. CatB 77. MarIl 83. Jaur 144. Etch 550. Bordel 53. Dv LEd 180. Bil 75. BBatzarN 199. Aran SIgn 111. JanEd I 89. Xe 335. Ud 87. PE 114. AzpPr 125. AB AmaE 255. Alz STFer 130. Lap 16 (V 10). Ip Hil 61. Urruz Urz 48. CatJauf 90. Mdg 135. CatUlz 7. Ox 193. Or SCruz 125. Etcham 236. Yanzi 133. Mde Pr 65. Etxde JJ 125. SM Zirik 35. JEtchep 90. AIr in Izeta DirG 11. Osk Kurl 103. Arti MaldanB 208. LuzKant 125. Ardoy SFran 239. Alzola Atalak 67. Mattin 126. Extimatu: Basarri 29. Istimatu: Tx B I 190. JAzpiroz 128. Ixtimatu: Tx B II 69. JAzpiroz 183.
    azpiadiera-1.1
    (V-gip, G-azp; Ht VocGr, Lar) .
    (Participio en función de adj.). " Oso estimau dauke familixan " Elexp Berg. " Berga(ra)ko rellenuak oso estimauak die " Ib. " Handik aurrea estimaua nuan nik hua " ZestErret.
    Gauza handia, estimatua, indartsua [...] baliosa. Ax 218 (V 145). --Kurutzea afrentazko lekua da? --Ez Jauna [...] altuena eta estimaduena. CatAnz 4. Gizon estimatu [...], jakintsu bat. Cb Eg II 106 (Dv LEd 192 estimatu). Ama guziz estimatuari. Gco I 471. Indijeetako ondasun estimau guztiak. fB Ic I 48. Zeure lagun estimauba. fB Ic II 267. Parroko jaun estimauari. Bilbao IpuiB 136. Estimatuak nola ditudan [lagunak] / eziñ nolanai bialdu. Olea 46. Noranai joan da ere, estimatua izaten zan. BAyerbe 78. Bai erientzat eta bai langileria euskaldun eta estimatu horren guziarentzat. Larre ArtzainE 66.
    v. tbn. Arr May 159. Arrantz 143.
    azpiadiera-1.2
    Estimar (algo), agradecer. "Agradezituta gelditzen naiz: estimetan deutsut (V-arr), estimatzen dizut (G-azp, AN-gip, B), estimatautsut (V-gip)" Gte Erd 5.
    Txit asko estimatuko nizuke. It Dial 3 (Ur estimauko; Dv esker izanen). Jainkoak ofrenda ura txit onetsi edo estimatu zion. Lard 10. Aita, estimatuko niyoke Loiolatik [...] oroimengarriren bat ekartzea. Moc Damu 7. --Jango degu gure etxian zure konpañiyan. Estimatuko al nazu? --[...] konta nerekin. Iraola 128. Semeak estimatuz aitaren agintza / gogoan hartu zuen aitak erran hitza. Etcham 133. Asko estimatzen dizut. Arti Tobera 218. Eskerrik asko, estimatzen dit [=diat] ederki! Auspoa 77-78, 42. Olako bertso maitekorrikan / ez nuan entzun sekula, / ta badakizu eskola-umiak / estimatuko dizula. Lizaso ( in Uzt Noiz 96 ). Ollagor orixe nagusiari eramango nitxokek erregalo... Estimatuko likek... TxGarm BordaB 95. Izigarri estimatu zuen jestu hori. Etchebarne 144. Nire erantzuna, zerutik aingeru bat etorri balitz beste estimetan nebala, eta ezarteko. Gerrika 208.
    v. tbn. Zab Gabon 28. Sor Gabon 41. Iraola 113. In Tx B II 206. Uzt LEG I 339. BAyerbe 79. Istimatu: TxGarm BordaB 144. JAzpiroz 167.
    azpiadiera-1.2.1
    (En fórmulas de agradecimiento). " --Etorri zaittez gurera bazkaltzera. --Estimauta dago baiña gaur ezin dot " Elexp Berg. " --Kafesne pixkat hartukozu. --Ez, estimauta dao " ZestErret.
    --Joxe: aitaren partetik, joateko ara bazkaltzera! --Eskerrik asko! Istimatua dago, baña nik hadet nere bazkaria. Ataño TxanKan 140.
    sense-2
    2. (G-azp ap. ZestErret ; Lar).
    Estimar, considerar, juzgar, pensar; tener por. " Enbotelladoran zan lanik gaiztoena huraxe zan, baña nik enuan estimatzen batere " ZestErret. Tr. Documentado en Leiçarraga, en autores labortanos del s. XVII (tbn. en Tartas), en Chourio Etchahun, Bordel y Jauretche. En la mayoría de los ejs. el complemento vbal. va en caso absoluto. Hay complemento con -tzat una vez en Etcheberri de Ziburu (Man II 18, quizás metri causa ) y otra en Harizmendi (junto con compl. en absoluto).
    Neure burua ere eztiat digne estimatu hiregana ethorteko. "Reputé digne" . Lç Lc 7, 7 (He estimatu). Nezesario zela estimatu ukhan dut. "J'ai estimé" . Lç Phil 2, 25 (He iduritu zait ). Profanotan estimatu dukeenak. "Tenu pour chose profane" . Lç He 10, 29 (He profanotzat iduki dukenak ). Gaizkigilekin estimatu izan da. "[Il] a été tenu du rang des malfaiteurs" . Lç Mc 15, 28. Estima beza guzaz [...] Kristen ministréz [...] bezala. "L'homme estime de nous" . Lç 1 Cor 4, 1. Eztuela deus iakitera ez ezagutzera estimatu ukhan Iesus Krist baizen. (1 Cor 2, 2). Lç Adv ** 8v (cf. Lç 1 Cor 2, 2: Ezen eztut deliberatu ukhan deus zuen artean iakitera Iesus Krist baizen ). Zein kolore estimatzen duzu hoberena? Volt 253. Eztezakela estima probetxurik gabea [Lege Saindua] . EZ Man I 28. Etzare zuzenez baizen / estimatzen lehena. Arg ( in EZ Noel 23 ). Bekhatu egiten duenarentzat dadukazu Iankoa [...] zabal [...]; prestuki bizitzen denarentzat estimatzen duzu dela hertsi. Ax 148s (V 97). Zerbait ontasun egin gabe iragaiten zaitzun denbora, estima ezazu galdu duzula. Ib. 161 (V 108). Dohatsutzat estimatu [zuten] . Hm 102 (200 saindu estima [...] bazinitza). Den emaitzarik mendreena estima zazu handi. SP Imit II 10, 5 (Ch estimazazu haiñitz; Mst handiena bezala har ezazü, Leon handitzat iduk). Estimatzen dut merezi duela lehen bai lehen inprima dadin. Arg DevB III. Urusak estimatzen gare [...] sainduen haur izaiteaz. Jaur 393. Ustez eginik ere / munduko fortuna, / deusetan ez daiteke / estima presuna. Bordel 145. [Mariak] eztü behinere bere büria estimatü bestiak beno haboro. Ip Hil 58.
    v. tbn. Mat 328. Harb 443. Tt Onsa 92. INav 132. Etch 514.
    sense-3
    3. (Lcc, Urt I 131, Lar, H) .
    (Usos prop. y fig.). "Estimar, tasar" Lcc. "Estimer, donner une estimation. Zenbat estimatzen duzu? id. zenbat iotzen duzu? " H. " Estimatu, tasar" HerVal 277.
    Haién balioa estimaturik eriden zezaten berrogei eta hamar milla dinerorena. "Contans le prix" . Lç Act 19, 19 (TB kontakidaturik). Hartu ukhan dituzté hogei eta hamar diruak, estimatu izan denaren prezioa, zein estimatu izan baita Israeleko haurréz [...] landaren erosteko. Lç Mt 27, 9 (TB estimatua). Mereziz dagoka ezin estima diten ohorea. Hm 210 (cf. infra EZIN ESTIMATUZKO). Illunbetik ilkhitzean / argitara arima / zeiñ boz daiten haratzean / nork dezake estima. Arg DevB 37. Idi eta behi eta ergi, ezkontzan asinatuak zirenak, estimatuak dire 64 luis. (1749). SenperEus 36. Erreparazionea expertatua eta estimatua izan da Joannis de Hirigoien [...] eta Bernat de Goihetxe [...] xarpanter nausiez. (1754). Ib. 49. Haren balioa [...] izan baitzen estimatua ehun eta berrogoi eta hamar libera diru. Lg II 217. Denboraren balioa ez daiteke estima. / Zerua da prezioa ixtant bakotxarena. Monho 102. Hura da tresor ezin estimatzen ahal den bat. CatS 64.
    azpisarrera-1
    ESTIMATZEKO. Digno de estima, de aprecio; estimable. v. estimagarri.
    Fedearen fruktua eta irabazia ezta guti estimatzeko. Lç Adv *** 2v. Hain da gauza handia eta estimatzekoa kofesatzeaz erdiesten den garazia. Ax 536 (V 345). Eztadukazula deusik ere [...] miretsteko, estimatzeko, laudatzeko edo desiratzeko dela, sekulako ontasun baizen. SP Imit III 4, 3 (Ch miragarri, gora, laudagarri). Gehiago direla prezatzekoak eta estimatzekoak lurreko tresor guziak baiño. He Gudu 122. Bake terriblia da / potentzia otan / estimatzeko luke / zeinek bere baitan. Bordel 151. Estimatzekoa da zure naitasuna. Urruz Urz 54. Estimatzekua da orlako aukera! Tx B II 58. Estimatzekua da / olako laguna. Yanzi 88. Ixtimatzeko dala zuen gaur / arratsaldeko arrera. Olea 84. Bainan estimatzekoa dauka den bezala horrek duen otoiztegi xerbitxua. Larre ArtzainE 316.
    v. tbn. Arrantz 13.
    azpisarrerakoSense-1.1
    ( Estimatzeko moduko ).
    Estimatzeko modukoa da zuk dezun mingain leguna. Uzt LEG I 167 (v. tbn. 227).
    azpisarrera-2
    EZIN ESTIMATUZKO. Inestimable.
    O prezio ezin estimatuzkoa! Harb 200. Nik besarkatzen tut guziak ezin estimatuzko amorioz. SP Imit III 58, 4 (Ch amudio infinitu batez). Jainkoa, egin daukuzu emaitza ezin estimatuzkoa. Monho 72.
    azpisarrerakoSense-2.1
    Golardo ezin aski estimatuzko baten gatik.Ch III 3, 4. Eskerrak bihur ditzogun Jainkoari ezin aski estimatuzko ongi egin hortaz. Jaur 116.

    estimatu

    estimatu
    << esterlunku 0 / 0 2 etsi >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper