OEH - Bilaketa

449 emaitza guzti bilaketarentzat

Sarrera buruan (23)


Sarrera osoan (426)

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
tolestu.
sense-1
1. (V, G; Lar, , VocCB , Dv (que cita a Lar y VocCB), H, Zam Voc), tolostu (V-gip), toleztu (V-gip-al), toloztu (V-ger-m-gip), dolestu () Ref.: A (tolestu, toleztu, toloztu); Etxba Eib y Elexp Berg (tolostu).
Doblar, plegar. "Coger la ropa, doblarla" Lar. "Doblar, plegar" . " Izarak biren artian tolostia, Elgetako plantxia " Etxba Eib. . " Lexibian ondoren, zapixak euzkittara atara eta gero izarak tolostu " Ib. " Prakak kendutakoan, tolostu ta armaixora " Elexp Berg. . v. tolestatu. Tr. Documentado en autores meridionales desde mediados del s. XVIII. La forma general es tolestu. Emplean las formas tolos- ytoloz- algunos autores vizcaínos y Apaolaza. En DFrec hay 3 ejs. de tolestu.
Bere pranelazko mataliña tolostuaz esku biakin. Apaol 120. Orma-alde batean egoan iosita, ta bertan tolosturik, iatordurako anka baten gaiñean ipinten zan ixilura (sukaldeko maia) andi bat. Ag AL 60. Elizkizuna amaitu ondorean [...]; emakumeak buruko oial baltzak tolostuten. Ag Kr 48. Praka barrenak toloztu ta jaso ija belaunetaraño. Kk Ab I 56. Soñeko barrijak toloztuta maletatxo baten. Ib. 7. Jantzabal au toloztuta eguan. Altuna 91. Eta ire samin orrek tolestu yozak eguak. "Ha plegado sus alas" . Laux BBa 38. Narrua, lurrean jarri eban zabal zabal; urrengo, polito polito batu eta tolestu eban. Erkiag BatB 56. Paper zathiak tolestu. Osk Kurl 212. Serbilleta tolestuaz. Lab SuEm 180 (acot. escén.). Erropak garbitu, siketu, tolostu eta bariku eberdirako eruaten geuntsen. Gerrika 30.
azpiadiera-1.1
(Part. en función de adj.). "Doblado, tolestua " Lar.
Batuten da zurdazko eun tolestu baten. Ur Dial 104 (It eun zurda tolestu batean, Dv zurdazko oihal tinko batean, Ip bilhozko oihal azkar batetan). Ia oñetarañoko kapa lodi luze tolestua sorbalda gañean jasoaz. Ag G 70.
azpiadiera-1.2
Doblar (la rodilla).
Ondo danian daki tolostzen belauna. Enb 124. Belaunak tolestuz Matxinen bekoki otza muinkatzeko makurtu zan. Etxde AlosT 105.
azpiadiera-1.3
(En la expr. bihotz tolestu ). "Doble, no sincero" A.
Jangoikoak madarikatzen ditu biotz tolestu edo dobleak. Mg CC 161 (CO 239 bijotz tolestubak). Gezurti, itz labañ zaleak, biotz tolestua dutenak. VMg 73. Gizon okerra zera zu, bi aldetara egiten dezuna, ta biotz tolestuaren jabea. Ib. 88.
azpiadiera-1.4
Cruzar (las manos, los brazos). "(Cruzados los) brazos, besoak tolesturik " Lar.
Ta argatikan daude guziak aiñ geldi [...], eskuak tolesturik. Lar DT CCIV. Eskuak tolestu [...] eta asi zan jaierarik andienaz orazio egiten. Arr GB 19 (v. tbn. 78 y 107 eskuak tolestu). Bularraren gaiñean tolosturik eukazan eskuak, eta bien tartean zurezko kurutzetxo bat. Ag AL 100. Ik deitu bear iñori alperra, ik, egun guztian besoak tolestuta [...] agoan orrek. Ag G 338 (Kr 152 besoak tolostu). Begijak itxi, arren, tolestu eskubak. "Pliégales las manos". Laux BBa 22. Esi oen gaiñean besoak tolestuaz, urrunera begira egozan. Erkiag Arran 193. Gaitza galerazteatik / besoak tolesten dituala. Lab SuEm 182. v. tbn. Aitzol in Laux BBa VIII.
sense-2
2. + tolostu (V-gip ap. Etxba Eib y Elexp Berg), toloztu. Ordenar, poner, disponer, colocar en orden. " Etxegiñak arri-tolosten eitten dau, el cantero o paredero ordena las piedras" Etxba Eib. . " Arrixak alkarren gañian tolostutzia, ormagiñan zeregiña, el colocar las piedras unas encima de las otras" Ib. " Ondo tolostu ezian etxatzue kabiduko traste guzti orrek kotxian " Elexp Berg. .
[Ikasikizunak] berba gitxigaz, ta leunak ondo toloztuta, eskritura sagraduko loraz apainduta. fB Ic I VIII. Badakizu berbakaz zer egiten dogun? [...] arduraz batu, alkartu, toloztu ta noizik noizera aizetara ta argitara atara. A Ezale 1897, 189a. Eta zelan iñok eztituan [atxak] alkarren gañean tolostu, itxasoaren barezko egunetan [...] inguruetatik sartzen jakoe ura polito polito. Ag Kr 139. [Antxobak] errezkada zuzenean otzaretan tolostu. Ib. 78. Ontzitegiak langille barik ikusten zirean; potiñak alkarren ondoan tolostuta. Ib. 206. Geletako ormak puskatuak zeuden, asabak tolestutako arrimuturrak kare urratuaren tartetik erakutsiaz. Ag G 129. Geldiro ta arretaz tolesten ditu aitonak metatxoetan gari-eskuteak. TAg Uzt 81. Sapaigañean berak tolestutako lio-belarpean ostendu izan zitun. Ol Ios 2, 6 (Ker pillatu, BiblE metatu). Bazkal aurretik zorro guztiak kamioietan tolostuta egon bear dabe. Rekalde Deunor 138.
azpiadiera-2.1
Ez nas kansauko [...] erakutsi onetan, Ciceron ta Demostenesen berbeetako modubak toloztuten. Egiija aituten emotia da neure lanaren [...] entzutiaren geija. fB Ic I app. 5s.
tolestu
<< tokamentu 0 / 0 tontorka >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper