Harremana

    OEH - Bilaketa

    449 emaitza guzti bilaketarentzat

    Sarrera buruan (23)


    Sarrera osoan (426)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    errukitu.
    sense-1
    1. (V, G-goi-azp; Lar, Añ, Dv, H) Ref.: A; Etxba Eib; Iz ArOñ; Elexp Berg; Gte Erd 254 .
     Compadecerse, apiadarse. v. urrikaldu. Tr. Usado por autores meridionales desde principios del s. XIX, en un principio más por los vizcaínos, aunque desde mediados del s. XIX su uso va aumentando entre los guipuzcoanos. En DFrec hay 6 ejs. Va normalmente acompañado por un complemento en caso sociativo, sobre todo en autores vizcaínos, o instrumental, aunque hemos encontrado algunas excepciones (-(r)en en Añibarro, -gana en N. Etxaniz y -(r)en alde en T. Etxebarria).
    Nor errukituko ezta ekustean nekezale askoren bizitza gogorra? Mg CC 151. Bakarrik biurturik mundutarreetara errukituko nas euren itsutasunaren. Añ LoraS 135. Nerekin errukitu ta ogia eman zidatenak. VMg 68. Besteaz errukitu dedin. Gco II 40. Errukitu biar dogu purgatorijoko arimaak daukeezan penaakin. fB Ic I 84. Nortzaz errukituko naiz, ez bada onelakoaz? Echve OngiB 160. Errukitu zedilla beragaz. Ur MarIl 59. Ire lagunaz errukitu. Lard 411. Erruki zaitezte nizaz. Arr GB 36. Errukitu zala Jauna doakabe arzaz. Aran SIgn 52. Asko errukitu zan / seme Jose Mari. Ud 157. Errukitutzen zala / Osalari illaz. AB AmaE 342. Errukiturik berakin. Apaol 105. Eta a ta guzti bere errukitu ta gura neuen beste sagardao ta ogi emon ostien. A BGuzur 141. Errukitu zaitez nigaz. Itz Azald 63. Errukitu zaite gure arrantzaleakaz. Ag Kr 25. Borreroa errukiturik zegoan deun ontaz. Inza Azalp 114. Umia erbijagaz errukitu zan. Altuna 106. Yainkoa erruki bedi nitaz. Or Tormes 79. Gurekin erruki zadi. Enb 111. Neskatxak gutaz errukitu. Ldi UO 25. Erruki zaitezte Oidipu arakoaren itzal negargarri onetaz. Zait Sof 108. Bere ondamendiaz errukiturik. Txill Let 142. Arrebeaz errukituta. Erkiag Arran 143. Gizonaz errukitu egingo gera. Vill Jaink 98. Errukitu zen Erromaz. Ibiñ Virgil 79. Errukittu zan senar zoruan alde. Etxba Ibilt 466. Erruki zaite nigana. NEtx LBB 383. Gutaz errukitu zaitez. MMant 117. Errukiturik, Jauna, / begira mesedez. Ayesta 70.
    v. tbn. CrIc 32. JJMg BasEsc 55. Astar II 277. Zab Gabon 37. Urruz Urz 57. Azc PB 295. GMant Goi 58. ArgiDL 96. Tx B 130. MendaroTx 43. Ir YKBIz 100. Munita 19. Etxde AlosT 84. Bilbao IpuiB 40. BEnb NereA 177. MAtx Gazt 100. Uzt Noiz 125. Mattin 28. Ataño TxanKan 99.
    azpiadiera-1.1
    (Con dativo).
    Deritxat errukitu / Jakola zerua. AB AmaE 358. Urte askotako eskari apalari errukiturik. Echta Jos 22. Erruki zakidaze. Kk Ab I 101. Nagusia errukitu yakon eta bere menpean arturik, Monte Paulo bakartadarako izendau eban. Belaus Andoni 8. Errukitu yakon eta Salbatzallea agindu eutsan. KIkV 23. (KIkG 16 errukitu zitzaion) Danelek ez dio gorrotorik artu [...], bere tamalez errukitu zaio. Anab Usauri 91. Zakidaz erruki. Laux BBa 70. Osaba, errukitu zakit! TAg Uzt 160. Erruki bekigu gure Iainkoa. Or Aitork 374. Zerua errukituko al zaigu euria bialduaz. NEtx Antz 46. Erruki zakizkigute zuek. Zait Plat 128. Errukituko al zaieken Jaungoikoa! Ataño TxanKan 227.
    azpiadiera-1.2
    "Apesadumbrarse" Añ.
    Errukiturik bestetik ez idoroteaz dotrinazko txikiak baño beste librurik Bizkaiko euskeran. Añ EL1 3.
    azpiadiera-1.3
    (Lar, Añ) .
    (Trans.). "Lastimar, mover a compasión" Lar. "Quebrantar, mover a lástima" Ib. v. errukiarazi.
    Au ikusijak errukitu ninduban. Astar II 57. Errukituten dau Jaungoikuaren bijotz biguna. fB Ic III 267. Ez ditu errukitu / nik neuken premiak. JanEd I 33. Famili gajo orrek errukitzen nau. Sor Bar 54. Danak zurbil eta arpegi aulagaz, edonor errukituteko lez. Kk Ab I 120. Euskalerria joateko, errukituta lagun artean bildu omen ziteken dirua. TxGarm BordaB 161.
    sense-2
    2. Compadecer. "Prendre en pitié, avoir compassion [...]. Errukitzen nazu, vous me prenez en compassion [...]. Erruki nazazu, ayez compassion de moi" H. v. ERRUKI IZAN.
    Zeuron buruak errukitu itzatzue. Gco I 438. Zorionekoak biotz beraak, bada errukituak izango dira. Lard 379. Zuek ezagutuagoak, errukituagoak eta maitetuagoak izan zaitezen sortutako liburutxoa da. Ag Kr 212.
    sense-3
    3. (Añ).
    Arrepentirse.
    Banidadiak engañatuta / gero ez dediñ erruki. Xe 315. Zuri eman oietaz / berando errukitu. Yanzi 96. Errukitua zaude / emendik juana. Ib. 93.
    azpiadiera-3.1
    (AN-gip-5vill; Añ). (Con dativo). "Ori iñik errukitu zaio (AN-5vill), errukitu zit etortzeko esana; naiago nun esan ezpanio (AN-gip)" Gte Erd 254.
    azpisarrera-1
    ERRUKITU ERAGIN. Hacer compadecerse. v. ERRUKI ERAGIN.
    Errukitasun ain andiak eze guztiakaz errukitu eragiten deutsena. Itz Azald 72.

    errukitu

    errukitu
    << erripa 0 / 0 esan >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper