OEH - Bilaketa

1710 emaitza gau bilaketarentzat

Sarrera buruan (99)


Sarrera osoan (500)

Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
doinu.
tradizioa
Tr. Documentado por primera vez a finales del s. XVIII (en DurPl con el significado de 'canción'), es usado por autores meridionales, siendo sobre todo frecuente en el s. XX, y más entre los guipuzcoanos que entre los vizcaínos; hay tbn. algún ej. septentrional moderno. En DFrec hay 44 ejs. de doinu, 2 de doiñu y 4 de doñu, todos ellos meridionales.
etimologikoa
Etim. Relacionado con tonu, seguramente por influencia de soinu .
sense-1
Melodía; música. " Doñu, aire, melodía de un canción, tonada (G-bet)" Zt (comunicación personal).
Txurrut zaleari adiskide batek (Bolera-doñuan). Izt Po 65. Hurra Papito-ren doñuan. Bil 77. Artzaiak eta beste guztiak juten dira berriz mendiyan gora kantatzen danboliñaren lengo doñuan. Sor AKaik 136. Doñuba bai al dakizu? Moc Damu 26. Asten da kantari aurrari lo arrazteko amak kantatutzen duten doñuan. Ill Testim 17.
( s. XX) Asten da bat-banaka jotzen bere euskal-doiñurik biotzekoenak. Mok 22. Doñua: Goiko mendian edurra dago... Enb 87. Gure arrebak mintzo mee ta garbiz Peironela kantatzen zuelarik, nik gogoz entzuten nitinan aren doñuak. Or Mi 19. Jotzian soiñua, / alaia doiñua. MendaroTx 276. Jakiña, beste neurriz edo doñuz. Inzag RIEV 1933, 415. Bitartean mintto (doiñu) au jotzen du txirulak. Or Eus 26. Doñu jakin bateri ekin zion, entzuleen agoa berotu arte. TAg Uzt 204. Gau-emalleak gerora kantatuko duten guzia beti doñu ontan. SMitx Aranz 139. Ume indioak [...] Euzkadiko umeen doñuarekin abestutzen. JAIraz Bizia 70s. Musikak edo doñuak ala bearrez, azkeneko bi bertsoak [...] birresan, bi aldiz esan oi dirala. Lek SClar 126. Musikariak doñu bati eman zioten asiera. Etxde JJ 174. Mutilaren belarri motz oharkorrek entzun araura analizatzen zituzten doiñuaren notak. Mde Pr 167. Lelo guzien doñu gozo. "Melodias" . Or Aitork 249. Eztitsu zitzaidan bere doñua. Txill Let 42. Abesti onen doñua, Kristau Ikasbidea bertsotan izeneko liburuan. NEtx Antz 85n. Bai dala gozo aspaldiko doiñu ezagunak barriro entzutea! Erkiag Arran 190. Arkibidean azaltzen da zein bertsori zer doñu dagokion. Basarri XI. Bazekien txilibitua ioten, eta il aurretxoan ere doinu berri bat ikasteko irrikan omen zegoen. Zait Plat 85. Neu bakarrik nagotzu doiñu orren adi. Gand Elorri 212. Jesukristoren Pasioko bertso famatuak doiñu onekintxe kantatzen ditu Grazianok. Vill ( in And AUzta 157 ). Liraen doñuak eztiki ta atsegiñez bete oi du gogartea. Gazt MusIx 167. Ez ote zidan nere txirul-doiñuz irabazi akerra emango? Ibiñ Virgil 38. Erriko txistulariak San Juanen doñua joten dabe. Alzola Atalak 82. "Gernikako Arbola"-ren doiñua aidatu zuten. NEtx LBB 63. Moda berriko doñu bat txistu-joaz. Lab SuEm 193. Irakurriz baino hobe kantatuz, balin badakizu doinua. Larre ( in Xa Odol 20 ). Ango txistularien / doñu xamurrian. Uzt Sas 315. Turuta-jole ta abeslariak doiñu berean goratu ta ospatu eben Jauna. Ker 2 Par 5, 13 (Dv batean kantatuz ). Ez kanta doiñuari, baizik burrunbari / nere bular-barruan jaioko danari. Berron Kijote 153. Bien doiñuak [...] buruan daukadaz. Itzak beste batek esan eustazan eran daukadaz. Etxabu Kontu 99. Bertso bikain orri zer doñu emango zion. Ataño TxanKan 106. Gaur sortzen dituzten doñu berri oiek erabili ezkero, ez da bertso txarrik askorentzat. MMant 34. Bertsu hauk ginezteien kantatu, denek zakiten doinu errex batean. Larre ArtzainE 351. Gure doinuak maiz entzuten dira noizpaiteko arrotzen tokian. MIH 85.

v. tbn. MAtx Gazt 63. Olea 40. Ostolaiz 119. Gerrika 87.
azpiadiera-1.1
(G-azp, AN-5vill ap. Gte Erd ).
Entonación (en el habla); tono de cada sílaba. " Ze doñu ateratzen du orrek (AN-5vill), ze doñutan itzegiten duen orrek (G-azp)" Gte Erd 287 (junto a ahaide (S), erratea (AN-5vill), izkuntza (G-azp, AN-gip), ezanta (B)).
Doñua alakotu bear dut ulertuko ba naute. Txill Let 111. Poliri polita iruditu ondarrabitarren izkera-doñua. Anab Poli 71. Neurtitza nekagarri zaio belarri piñari, musikaz edo mintzoz, beti doiñu zurrunera, doiñu bakarrera erortzen baita. Or ( in Gazt MusIx 20 ). Gora eta gora doa [euskal esaldia] doinu-gailurreraino, handik gainbehera, arnaserik hartu gabe, amiltzeko. MIH 356. Honen aldamenean zegoena ere gaur izan duté irakurri zuen, doinu berdinarekin. MEIG VI 152. Bai arnas-indarrez, bai doinuz, bai iraupenez, ez dela alde handirik silaba batetik bestera. Ib. 101.
azpiadiera-1.2
Tono (sentido fig.).
Doñu berean mintzatzen da Garibai edeslaria. J.B. Ayerbe EEs 1912, 35. Ama gaxuak erantzun ziran / añ doñu triste batian. Tx B II 169. Soiñua indartsu ta luze garaipen doiñuz. NEtx LBB 163. Doiñu gozo-alaikoa izan dedilla zure esaldia. Berron Kijote 22. Eta "Os Lusiadas" baten doinu jasoa destokitua ageri da [...] honen antzeko nobela arrunt bat itzultzean. MEIG II 85.
azpiadiera-1.3
Acento.
Keltar hizkuntzak bi sailetan banatu ohi dira, hostagi eta doinuaren berezkuntza batzuengatik. Mde Pr 212. Ozen esatean, va orri gogortasuna kentzen zaio, doiñua kendu ezkero. Or ( in Gazt MusIx 34 ). Hortan doi bat luzamenekin finkatuz xuberotar doinuan bere gomendioa. Larre ArtzainE 270.
azpiadiera-1.4
Sonido.
Neurtitzen azken-doñuari dagokionez. Gazt MusIx 8. Amar omen ziran zeruko izarrak (amarra zenbaki betea zalako) eta, beren ibilleran, bakoitzak doñu berezi bat sortarazten eta guziak esaneziñezko musikaz alkartzen omen. Ib. 69. Eta [izar] bakoitzak doñu bestelako bat sortarazten omen du, zitara-ari bakoitzena ere ezberdiña dan bezelatsu. Ib. 70.
azpiadiera-1.5
Canción.
Causinok esaten dau / lelengo doñuban / alegrija dala onena / biziteko munduban. DurPl 92.
azpisarrera-1
DOINUPEAN. Al son (de).
Andregaia besotik elduz jauretxean sartu ziran eliz-abesti eztitsuen doñupean. Etxde AlosT 77. Karmañola zeritzan errevoluziño kantuaren doñupean dantzaldia egin. Etxde JJ 20.
doinu
<< doi 0 / 0 doloragarri >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper