OEH - Bilaketa

1348 emaitza gain bilaketarentzat

Sarrera buruan (162)


Sarrera osoan (490)

Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
eskubide.
sense-1
(V, G, AN; , Dv, H, Dgs-Lar 9, VocB ) Ref.: A; Etxba Eib; Gte Erd 54 .
Derecho; autorización, licencia. v. 1 esku (2). Tr. Documentado en textos de autores meridionales desde principios del s. XIX (en la primera mitad de éste, con mayor frecuencia en vizcaínos); al Norte se encuentra en Joannateguy, Arradoy y Xalbador. En DFrec hay 498 ejs., todos, excepto 2, meridionales.
Galdu dabelako zerurako eskubidea. Mg CO 55. Badaukazue deretxoa eta eskubidea errestituzioa modu onean eskatzeko. Gco I 436. Adanek galdu zuala eskubide edo deretxa au guzia. AA II 12. Daukadala beraarizko eskubide modu bat zure laguntasuna eskatuteko. JJMg BasEsc 241. Artuten badozube bakarrian baño ezin zinaikian eskubide edo lizenzija. Astar II 95. D. Pedro Apraizen moldategian. 1818. Biar dirian eskubidiakaz. Ib. I. Jaungoikuak umiai emondako eskubide onen kontra da. fB Ic III 355. Eskatu izan badute ere asko aldiz beren eskubide legezkoa. Izt C 148. Jesusek eskubide au osotoro kendu zuen, eta ezkontza bere lenengo oñera itzuli zuen. Lard 381. Egin biar izan dira dirueskabide barrijak, Gobiernuaren bai ta eskubidiakaz. "Autorización" . BBatzarN 187. Egin dagizan Junta Jeneralak lonbtamentu oneek, junta jeneralak beria daben eskubidiagaz. (1866). Ib. 223. Eman zion eskubidea ango dukeak [...] eraman zezaten karidadez. Aran SIgn 37. Oiek aña eskubide badedala erriko gauzatara. Zab Gabon 76. Eman zitzaien eskubidia jantzi santua emateko. Bv AsL 164. Gora Bizkaia! gora Gipuzkoa! / Naparroa ta Araba! / Laurok genduzan eskubideen / Besteren eske ez gara. AB AmaE 39. Lenengo jaikitzen danak, izan dezala eskubidea ttotta bestearen kontura edateko. Urruz Urz 40s. Ontzi-buru edo capitán itxaso guztietan izateko eskubideaz. Echta Jos 245. Iñok eztauka iñor ilteko eskubiderik. Ag G 354. Aiek etzuten eskubiderik / gure konduta galtzeko. Tx B I 101. Bizi beitez gizonaren eskubideak! Kk Ab II 116. Zaldunak dauken eskubide berbera. Otx 51. Eztet uste iñork guk gerok idazleok baño eskubide obea dunik. Ldi IL 148. Zuaitz onetan jabeak ez du geiago eskubiderik. JMB ELG 80. Ezkonduak berexi ta bizi-alarguntzeko eskubidea. Ir YKBiz 123n. Sozialistak gizonaren eskubide ta zuzenok ukatu ta zapaldu egiten dabez. Eguzk GizAuz 97. Ez al din amak ire gauzak jakiteko eskubiderik? TAg Uzt 128. Laguntza jasotzeko eskubidea duan notin bakoitzari. EAEg 11-12-1936, 515. Eskubide gabe il zenun. Zait Sof 26. Euskerak itz berriak sortzeko eskubide osoa izan arren. NEtx Nola 6. Zuzenez zegokion eskubide bat eskatzeko. Etxde JJ 273. Ark [aitak] eragotzi zidan amaren eskubidea Kristo siñesteko. Or Aitork 23s. Kendu egin eutsien eskubide ori. Akes Ipiñ 7. Zer eskubide zedukaten heiek haren adimena formatzeko? Mde HaurB 28. Eztuzu eskubiderik nere diruak ikusteko. Izeta DirG 75. Langilleak eskubiderik ez dauke, betekizunak baiño. Erkiag BatB 145. Zangopetatzeko [...] onhartu behar zituzten esku-bideak, hala nola zerga arin batzuen pagatzea. Ardoy SFran 75. Zure senarrak arnas artzeko / eskubiderik ez al du? Olea 46. Uste det bagendula / ainbeste eskubide. Uzt Sas 110. Nagusiengandik irabazi ta eskubide geiago lortzeko. Etxabu Kontu 111. Beren iritzikoak ez diranak iltzeko, zer eskubide zeukatek? Ataño TxanKan 232. Bazkide legez geunkezan beste eskubide guztiak zapaldu egiten euskuzala. Gerrika 235. Eskubide osoa baitute kopeta altxatzeko. MEIG VI 144. Giza-eskubideen [...] alde. MEIG VIII 60.
v. tbn. Moc Damu 36. Inza Azalp 95. Enb 68. Apaol 104. A in Azc PB 17. Itz Azald 117. ForuAB 109. ForuAG 313. KIkV 79. KIkG 64. TP Kattalin 189. Lab EEguna 92. Goen Y 1934, 95. ABar Goi 63. SMitx Aranz 77. Munita 105. JAIraz Bizia 22. BEnb NereA 118. Arti Ipuin 59. Ugalde Iltz 67. Basarri 173. And AUzta 58. Osk Kurl 116. MAtx Gazt 16. Gazt MusIx 161. Ibiñ Virgil 75. Etxba Ibilt 465. Xa Odol 220. Berron Kijote 41. Onaind STeresa 76. Albeniz 62.
azpiadiera-1.1
(Añ, Dv, H), eskubire. "Poder" , "potestad", "autoridad, mando", "dominio" Añ. " Eskubidia emon, dar facultades, poder en procuración. Eskubidia emon zetsan bere ondasunak saldu eta diru biurtzeko " Etxba Eib.
Ostikopetu dozube Batzaarra bere eskubidian. Mg PAb 208 (VersBasc 14 esku bidean). Zeruetan emon jakan Gloria, Koroia ta Esku-bide andia. EL1 225. Naturalezazko erreinu edo aginte edo eskubide ori. Gco I 414. Ez eukan ama onak nai eban eskubiderik Agustiñegaz. JJMg BasEsc 8. Eztauka arek onek baño eskubide geijago, mirari edo milagruak egiteko. Astar II 49. Erregiak ta agintarijak eskubide andija daukee luurraren gainian. fB Ic III 293. Gugan eskubide ain andija daukanak. Ur MarIl 42. Katamotzak daukaz eskubidiak / Zuek guztijok illteko. Ur CancB III 102. Oiei mirariak egiteko eskubidea emateko. Lard 484. Aita bera bezañ ona eta Aitak ainbat eskubide zeukana zan. Arr GB 80. Artarako eskubidea zuenaren manuz. 'Autorizado al caso' . Aran SIgn 40. Job sainduaren gainean [etsaiak] izatu zuen eskubide guziarekin. Jnn SBi 79. Adalbaldok prankotarren artean eukan eskubide ta agintaritza danakaz. Ag AL 150. Bere eskubide amaibagakoa. Itz Azald 27. Guztiak dira euren eskubidekoak. Ib. 210. Zuzendu daiguzan [umiak] artarako eskubiderik badaukogu. Kk Ab I 40. Eskubiriak arrek [Jesukristok] emanda / Aita Santua urrena. Tx B I 205. Ta Euskalerriko alkatieri / eskubiriak kentzeko. MendaroTx 113. "Kirikiño"-sariaren eskubide ta araubidea beregain artzea. Ldi IL 147. Nigan eztu eskubiderik. Ir YKBiz 452. Etzuten, naski, eskubiderik / odei ta tximistengana. Or Eus 252. Itxasontziak errekisatu ditzan Arraintza Zuzendari nagusiari eskubidea emanaz. "Facultando" . EAEg 28-10-1936, 154. Lege orrek ba-duela indar eta eskubide ene gain. Vill Jaink 95. Zuri ere almen eta eskubide arrigarriak ezarri dizkitzu, baña Berak neurtzen dituala. MAtx Gazt 49.
v. tbn. KIkV 40. Inza Azalp 79. Enb 92.
azpiadiera-1.2
Libertad.
Emen nago ni tristea / galdu ta eskubidea / kartzela baten. Azc PB 193.
azpiadiera-1.3
(En la expr. ez dago eskubiderik 'no hay derecho, no es justo, no está bien').Cf. Elexp Berg: "Hik uste dok tabernako guztiok hola bustitzeko eskubidia dagola?".
Ez zegok eskubiderik, Donosti batean aguazillak euskeraz ez jakitea! Lab EEguna 85. Neri onela parre egiteko etziok eskubiderik. NEtx Antz 143. Gertatzen dana gertatu dedin / ez dago eskubiderik. Basarri 64. Ezpaitago eskubiderik, ezberdintasun oiek direla-ta, lekukotasun onen mamia aintzat ez artzeko. Vill Jaink 25. Gazte au bularretik dago. Bularretik! Ez dago onetarako eskubiderik. Erkiag BatB 197. Etzeok eskubiderik ortarako. Ataño TxanKan 147.
azpiadiera-1.4
Justicia.
Xabier andîk Malabarian / jarraituz esku-bidea, / aien izkuntzan ipiñi zuen / kristauen ikasbidea. "Como era razón" . Or Eus 202.
azpiadiera-1.5
Derecho, conjunto de leyes.
Lege-azi orrazietan eta eskubide iñarkunetan bere burua erakutsi baño len. Zait Sof 166.
azpisarrera-1
ESKUBIDEAN EGON, ESKUBIDEAN IZAN. a) (Estar) a cargo de, bajo la autoridad de.
Baita ointxe bier egunak [dagoz] / bere [Gobernadoreen] eskubidian. DurPl 113.
b) Estar en su (mi, etc.) derecho.
Iri etxaguntza kentzeko eskubidean naizela obeitu eztukalako. Etxde JJ 70. Bere zuzenbidean eta eskubidean dago herria [...] inungo toberak egiten badizkio. Arti Tobera 270.
azpisarrera-2
ESKUBIDEZ. a) (Tras gen.). Por el poder de.
[Apaizak] Jaunak Golgotako mendi gaiñean Aita zerukoari gizonagatik egin zion eskeintza berbera berristatzen duala bere itzaren eskubidez. Ag Serm 325.
b) Justamente.
Naiz eskubidez naiz eskubide gabe eginda. Zait Sof 26. Goi goiko mallak artu dituzu / ta gañera eskubidez. Basarri 158.
c) Argi au artzen dutenek oro Zure seme biurtzen dira eskubidez. "Accipiunt a te potestatem, ut filii tui fiant". Or Aitork 190.
azpisarrera-3
ESKUBIDEZKO. Cf. eskubidezko.
a) (Lo) que concede derechos, licencia.
[Bula Santuak] dirala eskubidezkoak, eta beraugaitik ez dago eurak artuteko eginbearrik. Itz Azald 118.
b) Justo; merecido, debido.
Orduantxe [esango litukee] eskubidezko itzak, arrantzale ta itsastarrentzako zorrezko gorapenak. Erkiag Arran 117. Egoki izan edo ez, eskubidezkoa indartsuagoak beretzat egoki zeritzana dala adierazi nai ote zenukean? Zait Plat 132. c) De jure, de derecho.
Baiña [gauza bat] bestela gertatzea asmatu ere ezin diteken gauza baldin bada, orduan beartasun ori ezta egitezkoa bakarrik, eskubidezkoa ere ba-da. Vill Jaink 52.
eskubide
<< eskuar 0 / 0 eskudel >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper