Harremana

    OEH - Bilaketa

    310 emaitza frente bilaketarentzat

    Sarrera buruan (2)


    Sarrera osoan (308)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    oldartu.
    tradizioa
    Tr. Documentado al Norte desde Leiçarraga; en el s. XX tbn. lo emplean algunos autores meridionales. En DFrec hay 10 ejs., 5 de ellos meridionales.
    sense-1
    1. (L, B, BN, S; Lar Sup, Izt 4v, VocBN , Gèze, Dv, H) Ref.: A; Gte Erd 181, 240, 237.
    (Con aux. intrans. bipersonal). Atacar, acometer. "Ce verbe ne s'emploie ordinairement que pour les animaux volatiles, si ce n'est pas au figuré pour exprimer un mouvement violent d'attaque injuste par une personne déraisonnable" VocBN . "Combattre" Gèze. " Zakhur hori oldartzen zaiote bideanteeri " Dv. " Etsaiari oldartu da (BN-arb)" Gte Erd 181. " Zakurra jendeari oldartu zaio (B, BN-arb)" Ib. 237.
    Othoitz egizue oldartzen zaizkizuenakgatik, eta persekutatzen zaituztenakgatik. "Ceux qui vous courent sus & vous persécutent" . Lç Mt 5, 44 (TB hertsi, Ker aurrean erabilli, IBk eraso; en la Vulgata "pro persequentibus et calumniantibus"). Noiz ere baitzitzaizkidan / etsaiak oldarturen. EZ Eliç 221. Anhitzetan hazteintu osoki oilloak bere xito guztiak, mirua oldartu gabez. Ax 350 (V 232). Non zure hegalen itzalaren azpian begiratzen baitzen oldartzen zaizkon tentamenduetarik. SP Imit III 50, 2 (Mst atakatü; Ch tentazione muthiri). Kruela! lekhu gustietan / nahi ziaikuk oldartu. Gç 151. Oldartzen zitzaitztelarikan gain-aldetik. ES 114. Satan gaixtoa / oldartzen bazaiku. Monho 94. Gizona askotan garaitua kausitzen da, etsaia oldartu ere gabe. Dh 214. Ez dire oldarturen ungian nihori. Hb Esk 201. Othoitz egizue gezurrez oldartzen zaizkitzuenentzat. HeH Lc 6, 28 (He gaizki erabili; Azkue traduce "calumniar"). Noiz othe, elgar aditurik, oro batean oldartuko zazkon [etsaiak] . Prop 1880b, 275. Ezpeitü [Debriak] edireiten hari oldartzeko indarrik ez biderik. Ip Hil 22. Hari zaio debrua oldartzen ohoin eta ebastaile bat bezala. Lap 117 (V 54). Hortan zen bildotxari / oldartu otsoa. Zby RIEV 1908, 759. Urrats bat ezpaitezakegu egin, eskuarari beti mutur dauden koskari batzu oldartu gabe. HU Aurp 214. Sorjes hek [zorrinoak] zaldizkoer berer oldartzen ziren. JE Bur 14. Hurbiltzen nitzaio emeki, muthila oldar dakitan ez fidaz. JE Ber 65. Azkarki oldarturik / gaitu mehatxatzen [etsaiak] . Etcham 130. Hogoi aldiz oldartu zitzauzkun oraino gau hartan alemanak. Zerb Gerlan 78. Aitari soldadoak oldartu zaizkio. Iratz 30. Anitzez galgarriago izan behar zen etsai bat oldartu zitzaion [Irlandari] . Mde Pr 208. Oldartu nintzaiokan, baiñan [...] indarretan ez niñukan bere lain. Etxde JJ 43. Bereala oldartu zaizkit zalantzak. Txill Let 57. Nahiz mutturtu eta oldartu ere zaion noiz-behinka [Aristotel Platoni] . Lf ( in Zait Plat XIV ). Zer, Jauna... Ez ahal zira, bizi denborako harat-hunatez, hil bateri oldartuko! Larz HilEspos 24. Zakur batzu bezala oldartu zitzauzkitan. Xa Odol 37. [Kabala bat] gu ginen haurreri oldartzen ez bazen ere, adar-ukaldi baten beldurrean bederen ginaukana. Larre ArtzainE 37.
    azpiadiera-1.1
    (Trans.?).
    Philipesek berriz ere ikusi al izan zituen Erromako gudu-osteak iskillu berdintsuekin elkar oldartzen. Ibiñ Virgil 79.
    azpiadiera-1.2
    (L-côte, BN-baig-arb, S; Dv, Foix) Ref.: A; Lh; Gte Erd 125 .
     Revolverse contra; hacer frente. "Désobéir" Foix. " Oldartu zaie (BN-arb)" Gte Erd 125.
    Zure kontra oldarturik zathika ez zaitzaten [urdeek] . He Mt 7, 6 (Ip, Leon oldartu; Lç, TB, Ur, Samper, Or, IBk, IBe itzuli, Dv, SalabBN, Ur (V) bihurtu). Eta saindu eta aingeruek adoratzen duten Jaunaren majestatearen kontra ni oldartzera atrebitu naiz! Dv LEd 71s. [Zezenaren] adarrak [zaldiaren] espalderi minez oldartuak. Hb Esk 224. Gaztigu horren kontra oldartzen da haren izpiritua, jauzten haren odola. Laph 114. Gütan ardüra khorpitza oldartzen da arimaren kontre. Ip Hil 53. Nola oldartu behar litzaioketen [...] lege galgarrier. HU Zez 80. Gizon suharra zen O Riain Anaia, baina ez zen oldartu. Mde Pr 295s. Eskolastikuen metafisikari aitzi oldartzen ikusten dugu [Descartes] . Ib. 310. Napoleonen gudari-saillak argalak eta gogoz aulduak zeuden Europako gudari-batzari oldartzeko. Etxde JJ 180. Aiurri garai bati ordea, beste garaiagoa oldartu zitzaion. Ib. 41. Griñaren morroi izateak oitura dakar, eta oiturari ez oldartuz, eginbearra sortzen da. "Non resistitur" . Or Aitork 192. Baina inork ezagutzen ez duen egiak ez dio inori eskubiderik ematen nabari den egiantzaren kontra oldar dedin. MIH 82.
    azpiadiera-1.3
    (L, BN, S ap. A ; SP, Lar, Dv, H).
    Lanzarse, echarse, precipitarse. "S'élancer, se jeter sur quelque chose" SP. "Derrumbar" , "precipitar, despeñar" Lar.
    Eta huná, urdalde hura guzia oldar zedin garaitik behera itsasora. Lç Mt 8, 32 (Dv oldarrean goan). Hala non aflikzionetan ziraden guziak oldartzen baitziraden harengana hunki lezatenzat. Lç Mc 3, 10 (TB lehiatu, Dv oldarrean gainera joan, Ol oldarrean etorri, Leon herresaka gainerat joan). Orduan hura argi galdeginik oldar zedin barnera. Lç Act 16, 29 (TB laster egin, Ol leiatu). Aztorea [...] higitzen da, iharrosten da, hegaldatzera aphoderatzen eta oldartzen da. Ax 46 (V 30). Zaparretik oldartzean / ez-ustean / bide-zelhataria. 'Bondit' . O Po 61. Nola burdina [...] oldartzen baita aimanta gana. SP Phil 420 (He 424 yauziz lotzen). Hegalak ituzte hegaldatzeko, eta Iankoa baitara oldartzen dira orazione sainduaz. Ib. 10. Irrintzinaz gudura oldartzen. Zby RIEV 1909, 399. Nortamerikari ziren oldartu. JE Bur 204. Erho bat bezala oldartua [uhina] zipoteka aitzinatzen leihorrari buruz. JE Ber 79. Mutillaren lepora oldartzen da nexka ikaratua. Or Mi 24. Yauretxeen itzalpera amiltzen da erri oldartua. 'En farandole' . Ib. 132. Tximistea lez oldartu yakezan [arrañak] ogijai. Otx 137. Minez zeuden guziak oldartzen zitzaion bera ukitzeko. Ir YKBiz 115. Konorte gabe bezela gelditu zan, lurrera oldartzeko zorian. TAg Uzt 274. Eta gain huni tirain-orroaz oldartuko den mundua. Iratz 179. Ezkon-oera oldartu zan itoka. Zait Sof 92. Artaz aztertzen oldartu bainintzan. Zait Plat 150. Iru bider oldartu ziran Osa Pelio-en gaiñean ezarteko. "Sunt conati" . Ibiñ Virgil 75. Ipar aize indartsua alaxe oldartzen da goizaldetik. Ib. 98. Elizako ez den ale bakanen bat begiz jotzen dugunean, lasterka bizian oldartzen gatzaizkiola. MIH 234.
    azpiadiera-1.3.1
    (Lar H, Sb-Urq).
    "Arrojarse al riesgo, oldartu " Lar. "In periculum se conjicere, arrojarse, s'exposer au danger" Sb-Urq.
    azpiadiera-1.4
    Encararse.
    Bainan huna nun, bat-batean agerturik, oldartzen zakon [...] Ameriketan ibilia den gizon bat. JE Bur 148. Aitzinxago emana zaundan sista bihotzaren gainean bainuen, oldartu nintzaion aitoren seme hari. JE Ber 35. Nausia berehala oiuka oldartzen zaio Yuaneseri. Zub 107. Jendarmai oldartu zitzaien esanaz: --Zergatik atxilotzen nauzute? Etxde JJ 191. (Oldartuz). -Ez nezakela kexaraz gero! Larz Iru 90. Hortan ote zen estakurua heier oldartu nintzala, / adimendu ta zuhurtziaren mandatari bat bezala? Xa Odol 321.
    sense-2
    2. Encolerizarse, enfurecerse.
    Galthatzen dü ürrütik, / begiak oldartürik. "En fureur" . Michel LPB 400.
    sense-3
    3. (Aux. trans.). Empujar a.
    Alare zuk oldartuta dabiltza [goiko Yainkoak] . Zait Sof 191.
    azpiadiera-3.1
    Poner en contra, hacer atacar.
    Alakoa eztute makurtuko ez erriak eman agintaritzak, ez erregeen purpurak, ez fedegabeko anaiek elkarri oldartzen dituen liskarrak. 'Infidos agitans discordia fratres' . Ibiñ Virgil 92.

    oldartu

    oldartu
    << ojalatero 0 / 0 oltza >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper