OEH - Bilaketa

310 emaitza frente bilaketarentzat

Sarrera buruan (2)


Sarrera osoan (308)

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
goibeldu.
sense-1
(G, AN, B, L, BN, R-uzt; SP, Urt III 57, Lar, Lecl, H, VocB ), gobeldu (Dv) Ref.: A; Izeta BHizt (goibel) .
Oscurecerse, nublarse el cielo; oscurecer(se). " Eguna goibeldu da " SP. "Anublar" , "anublarse", "encapotarse el cielo" Lar. "S'assombrir" Dv. " Goibeldu du " Izeta BHizt. Tr. Documentado al Norte desde principios del s. XVII; al Sur aparece desde mediados del XIX, generalmente en textos guipuzcoanos. En DFrec hay 2 ejs.
O iguzki klara, nihoiz / etzare goibelduren. EZ Noel 111. Gure arimen argia, gauik gabeko eguna, goibelzen etzaren iguzkia. Harb 395. Gaur denbora txarra egiñen du, gorrikara da ezen eta goibeldua zerua. He Mt 16, 3 (Ur zeru goibela; tbn. con zeru(a) en Arr GB 61, Arb Igand 100, Ag Kr 84, Inza Azalp 23, Ibiñ Virgil 99, MIH 273). Arrats-aldeko hirur orenetan iguzkia goibeldu zen bet-betan. Lg II 281. Hedoiek nola goibeltzen izarra galernetan. Hb Esk 19. Oi! libertate saindu, izar goibeldua. EGAlm 1895, 16. (ap. DRA) Ortzia tximistak argitzen, eta guzia goibeltzenago den bezala. Or Mi 113. Aroa pitta bat goibeldurik. Barb Leg 26. Goibeldu du, eta erasaten badu, elurre eginen du. Izeta DirG 59.
v. tbn. Ax 567s (V 363). Urruz Zer 57. TAg Uzt 224. Berron Kijote 157.
azpiadiera-1.1
Cegar(se), nublar(se) (la vista, el entendimiento, etc.).
Adimenduaren goibeltzea, ilhuntzea eta itsutzea. Ax 341 (V 227). Zahartu izan zen orduan eta begiak goibeldu zitzaizkonean. Urt Gen 27, 1 (Ur illundu, Dv lanbrotu, Bibl ahulduak; tbn. con begia(k) en Hb Egia 62, Iratz 72, Lf in Zait Plat XIX, MIH 24). Amodio propialaz illhunduak eta goibelduak diren begiez. He Gudu 35. Izpiritua goibeltzen [alferkeriak] . Monho 110. Hetarik [jaidura tzarretarik] ilkhi lanho beltzak adimendua bera goibelduko eta itsutuko du. Arb Igand 150s. Zer gaitza daukan eta dagon baño geiago goibelduko othe den. FIr 190.
azpiadiera-1.2
Manchar(se), empañar(se).
Eztezazuela lizunkeriarik bat ere utz zuen aiphameneko xuritasunaren goibeltzera. SP Phil 398 (He 402 nothatua). Goibeldu bere akzione ederren distiadura. Lg I 336. Dabitek goibeltzen zituela [...] berak orduraino ardietsi zituen [...] ohore guziak. Ib. 280. Batere goibeldu gabe bere biryinitatea. Lg II 116. Humiliatzen da bere Jainkotasuna bezala bere gizontasuna osoki gobeltzerainokoan. Brtc 228. Sinheste oro goibelduak ziren alegia eta asmu berriz. Hb Egia 49. Bekhatuak ez du / sekulan Mariaren / arima goibeldu. Zby RIEV 1908, 287.
v. tbn. Dh 273.
azpiadiera-1.3
(Lar, H).
Entristecer(se).
Eta goibeltzen gaituzten orhoitzapen tristeak. Monho 26. Izanen zarete goibelduak. TB Io 16, 20 (Ol goibeldu ). Asi zan goibeltzen eta antsiatua egoten. Ur Mt 26, 37 (IBe goibeltzen; Lç, Ip tristetzen, He, TB, SalabBN, Echn tristatzen, Dv ilhuntzen, Ker mintzen, IBk nahigabetzen). Ez dedilla goibeldu zuen biotza. Bv AsL 65. Non arpegi guziak goibeldu baitziren. Elzb PAd 60. Barne guzia eritua du, osoki goibeldua. Arb Igand 105. Aserratzeke illundu, trumoi gabe goibeldu. Ag G 143. Goibeltzen eztan zoririk ere ez. A Ardi 90. Goibeldu egin gaitu oroipen onek. Lek EunD 21. Miñ orrek biotza goibeldu zidan. Or Aitork 81. Gaurko egunez oso goibeltzen zaigu urtero. NEtx Antz 89. Nere emazte biotzekoa, / zergatik ola goibeldu? Auspoa 39, 112. Orretxek goibeltzen zituan aita-amak. TxGarm BordaB 177. Tristatzeko eta barnea goibeltzeko. MIH 339.
v. tbn. Dv Imit 232 (ap. DRA). Arr GB 13. SBaroj in FrantzesB I 123. Jnn SBi 158. Prop 1891, 86. EEs 1918, 159. Anab Usauri 88. Aitzol in Ldi UO 6. Mde HaurB 19. Gand Elorri 135. MAtx Gazt 30. Xa Odol 308. MMant 54.
azpiadiera-1.3.1
"Prendre un visage, un air irrité, courroucé" H.
azpiadiera-1.4
Esconder(se). "Disparaître derrière quelque chose" H.
Aldarean dago Jesus ona, / ogiaren iduriz goibeldurik. CantIzp. (ap. DRA) Giza-artetik goibeldu zen. Gy 62 (v. tbn. 89). Goibeldu nahi zen egia bazter orotan ezagutu. Hb Egia 98.
azpiadiera-1.5
Oscurecer(se), hacer(se) más confuso.
Gauza bat zenbatenaz xehatzenago eta hanbatenaz dela, argitu behar bidean, goibeltzenago. Gy V.
azpiadiera-1.6
Desvanecerse.
Bainan laster ethorkizunak emaiten zituen itxura ederrak itzali edo goibeldu ziren. Prop 1880b, 162.
azpiadiera-1.7
Fruncir (el entrecejo, la frente).
Kopeta goibeldurik eta españak dardar zituala. Ag G 119. Aitari zakonean kopeta goibeltzen. Ox 179. Sudurra igurtzi, begiak ertsi, / goibeldu bekoki latza. Or Eus 236.
azpisarrera-1
GOIBELDUXE (Forma con suf. -xe, de valor aprox.).
Arpegia goibelduxe. Etxde JJ 104.
goibeldu
<< gogortu 0 / 0 goilardi >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper