Harremana

    OEH - Bilaketa

    310 emaitza frente bilaketarentzat

    Sarrera buruan (2)


    Sarrera osoan (308)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    bekozko.
    tradizioa
    Tr. Documentado en autores vizcaínos y guipuzcoanos desde principios del s. XIX. La forma más usada hasta fin del s. XIX es bekosko (pero cf. Lar SAgust bekozkodun, que puede deberse al editor). A partir de entonces predominan claramente las formas con -z-, en especial bekozko . En DFrec hay un ej. de bekosko, 4 de bekozko y 3 de betozko .
    sense-1
    1. (V-gip, G-azp; Hb, Dv), bekosko (H), betozko (V-gip), betosko Ref.: Etxba Eib (betozkua); Iz ArOñ (bekosko); Elexp Berg; Gte Erd 150 .
     Frente, cara (que se pone), semblante, expresión. "Front" Dv, que cita el ej. de Otag CancB 331. " Bekosko illuna ipintzea, faire mauvaise mine (AA), id. kopeta beltz ipintea, ib. Syn. bekurundea (Lar), bekoz beko, bekokia, bekokiña " H. " Aspaldi onetan betozko asarriakin darabigu uezaba " Etxba Eib. " Bekosko illuna dako, está enfadado. Bekosko baltza, ceño, señal de enfado" Iz ArOñ. " Bekozko illuna jarri dosta ikusi nabenian " Elexp Berg. "Ia beti bekozko illuna " Ib. " Bekozkoa zimurtu dik (G-azp), betozkotu (G-azp), kopeta haserrea zeukan (G-azp), kopeta beztuta zeukan (G-goi), etc." Gte Erd 150.
    Sarritan ipintzen badiezu bekosko edo kopeta illuna, edo itz garratzakin naigabetzen badituzu. AA II 63. Begira sarritan ipiñi diezun bekosko illuna? Ib. 435. Mikolek aitaren bekosko illuna ikusi, eta itz aserreak aditu zituenean, etsi zuen, il bearko zala. Lard 168. Erantzuera au txit bidezkoa eta egia garbi-garbia bazan ere, Apaiz-Nagusiak bekosko beltza ipiñi zion. Ib. 446. Ez, jauna, ez --esan nion bekozkoa beltz beltz eginda--. Zab Gabon 70. Ikus nai ez det gizon arroak / Duen bekozko illuna / Jaiotzak edo diruts aundiak / Goitaltxa duen arena. "No quiero ver el ceño vanamente severo de a quien la sangre ensalza o el dinero" . Otag CancB 331. Lekobideren begitarte ixuria eta betazal bustiak ikusi zituenean, bere bekoskoa neguko odei bat bezela illundu, eta txit latz eta garratz esan zion. Arr EE 1882c, 549. Ama maiteak bekosko illunaz beregandik bota zuen, ostera sugar oietara eraman zezatela aginduaz. Arr May 23. Juezak bekosko illunaz kondenazioko epai edo sentenzia eman nai ziola zirudien. Ib. 181. Betosko aserrea eukan Arnoldok au esatean. Ag AL 80. Euskalerrira biurtuta lenengo egunetan, [...], betozko illunen batzuk, erremuskadaren batzuk, ezin ikusiren batzuk izango ziran. Ib. 127. Nor zeñen aldera ebillen, alkarri ipinteutsien betozkoan ikusten jakoen garbiro. Ag Kr 175. Ez uste, itzal eta betozko illuna zanik. GMant LEItz 72. Urrategi mendiak bere zugazti illunez bekozko beltza agertzen zuan. NEtx EEs 1927, 13. Orduban bakaldunak, asarre bai-leguan, arpegi mukerra jarri ta betosko illunaz, badiñotse. Otx 52. Kartagon aldiz, ikasleen aizukeria itsusi ta neurrigabe da; lotsa gabe oldartzen dira, ta bekozko asarrez, ikasle bakoitzak beure onerako autatu-tokiak naasten ditute. "Prope furiosa fronte perturbant ordinem" . Or Aitork 112. Biyoa, nere aurrean, opari au, aren bekozkoa argitzeko. Ol Gen 32, 21 (Urt 32, 20 bisaia). Amaikatxo idatzi zuen sofisten aurka. [...], arpegi-andi dirala-ta, ezer eztakitela-ta, aien izkera dala-ta, bekozko ilun edo ortzargi dirala-ta. Zait Plat 117. Irurogei ta amairu urte arte ezagutu gabeko seme arengan arkitzen zuan senidetan billatu etzuan arrera osoko giroa. Pakoren etxean etzuan amak beste etxetako bekozko illunik. NEtx LBB 71. Ez dau betosko latz-zorrotzik ikusi gura bere inguruan. Onaind STeresa 79. Badela bazterretan, ugarixko agian, begi zorrotzez eta bekosko ilunez begira daukadanik, noiz laprast egingo ote dudan. MEIG VIII 42.
    azpiadiera-1.1
    (V-m-gip, G; VocCB ), bekosko (V-gip; Lar, H), betozko (V-gip), betosko (V-m) Ref.: A (bekozko, betosko); Etxba Eib (betozkua); ZestErret .
     Ceño. "Capote, ceño, beltzuria, bekoskoa " Lar. "Ceño, bekoskoa, bekurundea " Ib. "Sobrecejo" Ib. " Bekozkoa (G), bekurundea (V). Ceño (froncement de sourcils)" VocCB . "Ceño, mal ceño (según algunos)" A. " Betozkua, ceño fruncido" Etxba Eib. v. beltzuri.
    Ifinten deutsazu bekoskua edo arpegi-iluna, egiten deutsazu mespreza edo menosprezijua. Astar II 26 (Harriet traduce inexactamente: "bekoskoa edo arpegia, la face"). Ume Ixarrak betozkua ipiñi ta kolkorako esan eban. Altuna 99. Ala askotan zurekin; / baina bekozko ordez / betargi didazu, ta / betetzen naiz pozez. "En vez de ponerme semblante ceñudo, me lo muestras risueño" . Or BM 98. Esatera etorritakoak esanda, banoa; ez, ordea, zure bekozkoaren beldurrez; nerau galtzeko tokirik ezpaituzu. Zait Sof 69. Agintarien bekozkoak bildur eragin nai du. "Saevitia potestatum timeri vult" . Or Aitork 47. Ni, aren bekozkoa ta umore txarra ezkutatu nairik nebillen lengusuari. NEtx Antz 87. Gaur ere, or azalduko zaigu kanabeteko bekozkoz bere arpegia illunduta. Ib. 74s. Morroia betozkuakin oeratu zan. SM Zirik 61 (cf. nota: "betozko, kopet-illuna, ceñudo"). Amak alabai dana azketsi, / nai dabena egin bestiak, / ori dala-ta daukadaz neure / bekozko ta asarriak. BEnb NereA 185. Maiko iateari beltzuri (betosko) egin bage, gogoa goragoko beste asmo ederragoetan zeukaten. Zait Plat 21. Eskutan ontzi utsa artuta / jarriko diat bekosko, / ik dabilkian irabazia / ezpaidek oso legezko. Basarri 125. Musu biribil, begiak bera betekoak, betozkoz edo betillun, irribarrerik egiten bere ez dakiala. Erkiag BatB 123. Kantatu degu zerbait / arrazoi egizko, / berriz ere, lagunak, / ez jarri bekozko. Lizaso ( in Uzt Noiz 47 ).
    sense-2
    2. "Paupière, bekhoskoa " Ht VocGr 398. " Bekhozko, paupière" Dv, que cita a Abb.
    sense-3
    3. " Bekhozko (BN-baig), mejilla" A.
    sense-4
    4. " Bekosko, rébarbatif, jaloux, envieux" Hb.
    sense-5
    5. " Bekoskoa (V, G) (de begi kosko), arcade supérieure de l'œil. Syn. bekhaina, bekheina " H (parece una acepción etimológica).
    azpisarrera-1
    BEKOZKO-BELTZ. De semblante sombrío.
    Euskalerria itxusitzea / guztiontzat da samiña; / piñudi illun, bekozko-beltz da / irripartsu zan jardiña. Olea 34.
    azpisarrera-2
    BEKOZKO-ILUN. De expresión sombría, severa.
    Larrain sudurruts betaurreko-aundi burusolla ta Rekalde betozko-illun bizar-beltza. Ldi IL 49. Benazko eliz-gizon bekosko-ilunek ondu dituztenez gero gehienbat euskal liburuak arimen onerako. Ib. I 212.

    bekozko

    bekozko
    << bekostun 0 / 0 bekoztu >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper