Harremana

    OEH - Bilaketa

    639 emaitza ezti bilaketarentzat

    Sarrera buruan (50)


    Sarrera osoan (496)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    eztabaida.
    sense-1
    1. (V, G; Añ), eztabada (L, BN, S; Ht VocGr 350, Dv, H), ezdabaida (Dv (G)), eztabaita (Dv (G)), ezdabada (Ht VocGr 349, Darric ap. DRA .) Ref.: A (eztabaida, eztabada); Iz ArOñ; Gte Erd 168 .
     Disputa, discusión, polémica. Cf. Añ: "Opinable si es así o no, ezta bai da". En AxN se explica diferentzien iraungitzeko (253), por ezta baiden itzaltzeko. Tr. Atestiguado a mediados del s. XVII, no se encuentra otra vez hasta un siglo más tarde. Documentado principalmente entre autores meridionales; eztabaida es con diferencia la forma más empleada. Al Norte se encuentra en Argaignarats (en un ej. de dudosa interpr.), Oxobi y J. Etchepare, que emplean la forma eztabada . En DFrec hay 7 ejs., septentrionales, de eztabada, y 133, meridionales, de eztabaida .
    Porfiak, ezta baidaak, pendenziak. Cap 127. Sorthu bezaiñ sarri bata / berzea gasterikan / berzea zahartu eta / baikoaz mundutikan // O, debotak, ikhas beraz / ezta bada hunetan. / Bizitzea zer maneraz / dugun mundu hunetan. (Interpr?). Arg DevB 152. Sekula guzian izanen ez da orien artean ezdabaidarik ez eta beste kalterik ere. Mb IArg I 238. Atxea letra dan edo ez autoreen artean eztabaida andiak dira. Cb EBO 23. Nork erabaki zuzen errierta edo ez da bai da au? VMg 36. Ardiakiko saldu-erosiaren gañean artzen badute eztabaidaren bat alkarren artean. Izt C 228. Ezda-baida au ikusteko eta erabakitzeko. Lard 510 (v. tbn. en contexto similar fB Ic II 165 ezda baida erabagi, AJauregi EE 1885b, 253 eztabaita erabaki, SM Zirik 112 eztabaida erabaki). Orain egin biar dituzuben berbaldi eta eztabaidetan. (1856). BBatzarN 177. Eztabadaren aditzeko bildua zen gizon multzoa. JE Bur 31. Martiñekin izan zituen eztabaidarik andienak. Ag G 224. Beste ereslari ospetsuen berdin izatera eldu zan [...]. Eta egitan, orretzaz ez dago eztabaidarik. Garit Usand 48. Eztabada hori etzen nor nahik [...] trenkatzekoa. Ox 199 (v. tbn. eztabada trenkatu en JE Bur 50). Behar duzue [...] hunen hitzetik zuen eztabada hautsi. JE Ber 48. Zer liskar edo zer eztabaida darabiltzube? Otx 176 (v. tbn. en Kk Ab I 19 eztabaida erabili, Etxde JJ 169 eztabaida gogorrak erabilli). Izketa oiek zirala-ta, berriz ere eztabaida sortu zan Yuduen artean. Ir YKBiz 337. Guzien iritzi ta eztabaida anaikorraz. Ldi IL 79 (58 eztabai). Eztabaidako beroaldian. TAg Uzt 97. Agindu au betetzerakoan sortu ditezken eztabaida guziak. "Casos de desavenencia" . EAEg 11-6-1937, 1796. Emen lurrean erabili genitun eztabaidak, an garbituko ditiñagu. Or QA 206. Nagusi-maizter arteko ezda-baida. Munita 105. "Poeten eztabaida" deitu izan da zeingehiagoka aipatu hori. Mde Pr 235. Eztabaida bat sortu zen etze ori Ipiñeko jaunena zala ta etzala. Akes Ipiñ 15. A zan ezdabaida ta errieta egin-bearra. Bilbao IpuiB 145. Eztabaida gogor eta luzeak izan ziran [...] erabakitzeko. Vill Jaink 162 (v. tbn. eztabaida gogor en Erkiag Arran 140, Akes Ipiñ 17). Itxi daiguzan geure arteko eztabaidak ziero, / batu gaitezan. BEnb NereA 93s. Ondoren datoz eritxiak eta eztabaidak. Onaind STeresa 71 (95). Gaur gauean ez degu tristura eta eztabaidaren bearrik. TxGarm BordaB 96. Eztabaida askoren ondoren bazan be, adosetara leena-geruago eltzen giñan. Gerrika 138. Mutil-neskatoen nahasketa hortaz izan ziren, hala da, eztabada batzu ere denbora hartan. Larre ArtzainE 29. Berehala ebakiko lukete [...] eztabaida. MIH 89. Raul Garridok, Kintanak eta bestek erabili zuten eztabaidan. MEIG IV 51. Garbi eta mordoilo-zaleen artean piztu den eztabaidari. MEIG I 92. Zenbait euskalkitako azentuari edo doinuari dagozten duda-mudak eta eztabaidak. MEIG VIII 101.
    v. tbn. A EEs 1916, 306. Ormetxe EEs 1917, 37. ForuAG 327. Zink Crit 57. Altuna 81. Anab Usauri 17. Eguzk GizAuz 69. Munita 35. Txill Let 56. Basarri 165. Osk Kurl 107. Zait Plat 105. Izeta DirG 89. Berron Kijote 171. NEtx LBB 9. Etxabu Kontu 63. Ataño TxanKan 207. Ezdabaida: Ur MarIl 101. AB AmaE 436. Ag Serm 526. Itz Azald 74. Arruti EEs 1913, 206. Etxeg Itzald II 167. Ayesta 40.
    sense-2
    2. (Añ), eztabada (A), ezdabaida, eztabaita. "Duda, ezta-baida, dudea " Añ.
    Ez da baida edo duda aldi batzubetan. Mg CO 21. Duda edo ezda baida oetan gelditzen dira erabaki ezinda. Mg CC 113. Urten daigun ezta-baideetati. Mg PAb 73. Lagunaren kontrako susma, edo duda, edo eztabaida batzuk. CrIc 91. Biotzean daukazuzan errenkura, konka ta ezda baida guztiak. Añ EL2 148. Gauzak egiteko aurkituten diran gatxtasun, ezdabaida eta argaltasunetan. Itz Azald 87. [Espiritismuaren] eztabaida gabeko gertariak guti dira. Mde Pr 345. Eztabaida gogor bat izan dot kolkoan orreri buruz. Bilbao IpuiB 73. Eske daukoz Burgostik be, baiña nagi samar, mando zuriak jota lez daukagu Teresa, eztabaita ta dudaz josia. Onaind STeresa 95.
    sense-3
    3. Momento, instante.
    Ezdabaida batean bildu zuten, zen guzia, tant-erdirik ere utzi gabe. Mb OtGai III 134. Eskopet batean sarzen den polbor piskak sua arzen duen ezdabaidan aienatzen du egontegia kenzen dion bala. Mb IArg I 255.
    sense-4
    4. Vicisitud.
    Ainbeste gizalditan jazo diran eztabaida eta aldakuntzeetan. "Vicisitudes y cambios" (1848). BBatzarN 167.
    sense-5
    5. "Eztabaida bat, un poco; litm.: un no es, sí es (V-ger)" A EY III 324. "Neu baiño eztabaida bat da zartxoago, es una cosa insignificante más viejo que yo (V-m)" Ib. 305. "Eztabaidea, algo, cosa insignificante. Neu barriz eztabaidea zartxuagoa (V-m)" A Apend.
    sense-6
    6. " Eztabada mintzatu, parler en eztabada, se dit des Basques qui emploient les auxiliaires verbaux absolus: du, da tandis que les autres préfèrent les formes révèrentieuses, duzu, etzü, ezti, eztizi, etc., selon les localités" Lh.
    azpisarrera-1
    EZTABAIDA GABE, EZTABAIDARIK GABE. Sin duda.
    Badagoz mailla desbardiñak ontasun osoan? Bai, ezdabaida baga. Itz Azald 200. Aizken neurtitz salletan, eztabaidarik gabe, poesi uts zalea dagerkigu. Aitzol ( in Laux BBa X ). Eztabaide barik guztiz atxinekoa dala esan geinke. Akes Ipiñ 19. Ezda-baida barik, berak urten eban nagusi. Bilbao IpuiB 186.
    azpisarrera-2
    EZTABAIDAKO.
    a) Dudoso. "Incierto, [...] ezdabaidakoa" Añ.
    Bekatu mortal dudakoak edo ezda-baidakoak bear dira konfesatu? Mg CC 112. Kezka naitaez dakartzanak eztabaidako egoeriak. "Situación de interinidad" (1846). BBatzarN 163.
    b) Polémico.
    Iru mordoxkatan banatu bide-ditezke [elerti-gaiak] oro: elerti utsezkoak, eztabaidakoak, eta apurrak deitu ditzaiekegun lenengo bietan sartu-ezak. Markiegi in Ldi IL 12. Eztabaidako lege bat zala medio, problema gogorrak sortu ziran baserrietako ugazaba eta errentadorien artian. Gerrika 52.
    azpisarrera-3
    EZTABAIDAN. (G-azp, AN-gip ap. Gte Erd 119). v. EZTABAIDETAN.
    a) Discutiendo. "Ez det eztabaidan asi nai" Gte Erd 119.
    Bi gizon hek hala eztabadan ikustearekin. JE Bur 132. Amak ezetz ta umiak baietz / Asarraturik ezta-baidian, / Arroputz eiñik, orrua baten, / Bata-bestia jan biarrian. Enb 49. Odol-uneak osatuteko gauzarik onena zer izan zeitekean eztabaidan asi zirean. Kk Ab II 12 (v. tbn. Ag Kr 63, Altuna 26, Mde Pr 137 eztabaidan asi). Eztabaidan ari ziran ea zein bataio oten zan obea. Ir YKBiz 65n (v. tbn. Etxde JJ 47, Lab SuEm 184, Berron Kijote 32 eztabaidan ari). Mesede ala kalte geiago ekarriko ete-leuskion eztabaidan ipiñi leiken auzia da. Eguzk GizAuz 36. Agintariekin [...] prestutasunak baietsi ditzaken eraz kanpotik eztabaidan jardutea. EAEg 31-5-1937, 1733. Eztabaidan jardun ondoren bi lege-gizonak. Etxde JJ 177. Bata zu ta bestia ni beti zebizen eztabaidan. SM Zirik 119. Eztabaidan ibilten da [...] goizean eta arrastian. Erkiag BatB 199. Zala ta etzala mundu dana eztabaidan. BEnb NereA 196. Eztabaidan ebilzan bide baztarrean. Etxabu Kontu 56. Ez naiz kategoriaz eztabaidan hasiko. MIH 378. Probetxugarri izango genukeela eztabaidan darabiltzagun zenbait puntu garbitzeko. MEIG VIII 120.
    (Con adj.).
    Ezta-baida zitalean irri ta ziri dabiltzala. Ag G 81. Ordubetean jardun ondoren eztabaida latzan, [...] etziran bat etorri. Etxde JJ 177. Eztabaida gorrian ari ziran mokoka. Zait Plat 151. Eztabaida onetan diarduela, eldu da [...] Matxin. Erkiag BatB 179. Eztabaida eta polemika bizian aztertu ziren lanak Arantzazun. MEIG IX 56.
    b) Dudando; (poner, estar) en duda. "Dudar, dudatu, ezda-baidan egon" Añ. "Eztabadan, dans le doute (S)" Lh.
    Dudiagaz, sospetxiagaz ta ezta baidaan begiratuten badeutsat Jaungoikoaren esanari. fB Ic I 35. Iñork ere ez dezake geroztik dudan edo ezda-baidan egi ori jarri. Inza Azalp 118. Zer nai zuan etsai gezurtiak Eba ezta-baidan ikusi besterik, gizona eroriazteko? Ib. 47.
    azpisarrera-4
    EZTABAIDETAN. v. EZTABAIDAN.
    a) Discutiendo.
    Urten zan urten biar zana alako kirtenaz eztabaidetan ibilli ezkero. Kk Ab I 41. Ez al lirake eztabaidetan ari izango ta ez al lukete elkar gorrotatuko? Zait Plat 146.
    (Con adj., compl., etc.).
    Eskola mutil bi beñ batean, euskeraren gañean, beren ezta baidetan ikusi nituen. Cb EBO 31. Yende pille bat ere bazen elkarren artean eztabaida aserretan. Izeta DirG 73. Erri zivilizatuak etengabeko eztabaidetan, alkarri zemaika. Vill Jaink 178.
    b) Dudando.
    Gauza guzietan beti dabiltza duda edo ezta-baideetan. Mg CC 112. Asko gelditzen dira eskongei [...] gogobetekoaren zañ luzaroan egonda gero. Ez ibilli irudimenetan da eztabaidetan. Ag Kr 160.

    eztabaida

    eztabaida
    << ezpain 0 / 0 eztarri >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper