1. (AN, L; Urt I 128, Ht VocGr 376, Dv, H), sarrerazi (S), sarrarazo, sarrerazo (Lar, H), sarraazi, sarrazi (AN-5vill-burg, B, BN, S), sarrezo (Añ), sar-arazi (BN), sar-erazi, sararazi (L-sar; SP), sarerazi (S), sarerazo, sarazi (BN-ad, S), saarazi (AN-erro), sartu arazi, sartu erazi (AN-5vill), sartu erazo, sartuazi (G, AN-gip-larr-ulz), sartuazo Ref.: A; Lh (sarrerazi); Lrq (sareraz); EAEL 27 .
Hacer entrar, introducir. "Infundir, introducir" Lar, Añ. "Instalar" , "interesar, activo" Lar. Tr. Mejor documentado en la tradición septentrional. En DFrec hay 2 ejs. de sarrarazi, 2 de sarrerazi y 1 de sartuazo.
Ez gaitzála sar erazi tentazionetan. Lç Mt 6, 13 (He utz erortzerat, TB eman, Ur utzi erortzen, Ker eroan, IBk eraman). Bere diszipuluak sar erazi zitzan unzira. Lç Mc 6, 45. Eta sarrarazi duzu sainduen iauregira. EZ Man II 100 (I 14 sararazi). Ezpatak ezpata sar arazitzen duela maginan. Ax 570 (V 366). Nahi badugu Iainkoaren grazia gure bihotzetan sararazi. SP Phil 197. Bekhatiak herioa mündiala sar erazi diala. Bp II 128. Emakumeren bat [...] sartuerazten debanak monja. OA 155. Heltzen ziren lekhuetan entseiatzen ziren bere hitzkuntza latinaren sar-araztera eta hedaraztera. ES 108. Bizia duten guzietarik sarraraziko dituk pareka arkan. Urt Gen 6, 19 (Dv sarraraz; Ur, Ol, Ker, Bibl, BiblE sartu). Dohatsu [...] bere bekhatuen urrikiak bere baithan sarrarazten duena. Ch I 21, 2. Nahi baduzü bihotziala drano sar erazi zure dolümena. Mst I 20, 5. Sar-erazten dute erreg-aitzinera. Mb IArg I 392. Zertako sar-arazi duzue ene palazioan? Lg I 285. Parabisuan sar-araz netzakela damnatu guziak. Brtc 106. Elizan sarerazirik ipintzen zien Obispoak autsa buruan. Mg CC 154. Lagun urko ori bide onean sarrerazteko. AA II 122 (III 571 sar erazi). Zeren sar-arazi zaituen eta zaduzkan egiazko Elizan. Dh 113 (98 sar-erazi). Berba labanakaz sartu erazo eutsen fijanza galgarri orretan. Astar II 128. Sar araz gaitzan Zeruko Erresuman. Jaur 369. Zunbat arima eztizü zelian sarerazi. Etch 606. Karzelan sarerazo zituen. Lard 55. Sarrazi zuen gartzelan. Echn Mt 18, 30 (Hual sartu arazi, Samper sarrharazi; Ur (G) sartu). Urgulutan sarrarazi nahiz. Laph 42. Baita lurraren ertzetaraño zeure gerrakaz / bildur larria zeuk bazenduan sar erazi. AB AmaE 440. Hek dituzte lephoraino sar-arazi erresumak eta errepublikak sekula pagatu ez dituzten zorretan. Elsb Fram 177. Sar-erazi zütian bere etxolan. Ip Hil 128.
( s. XX) Nula erranen zien lehenagoko Üskaldünek basa hitz [= introduisitzia] horren orde? Sar eraztia. ArmUs 1900, 63. Baitaukate halako bildu bat, zuhau berehala sararazten zituena zeure baithan. JE Bur 24. Moja sartu arazi dik. Alz Ram 78 (Burr 25 sartu-azi). Yaungoikoaren maitasuna biotz-barreneraño indotarrai sarrerazten alegindu zan. GMant LEItz 67. Zazpi ahalak egin zituen delako liotinantak bere salataria guardetan sar arazi beharrez. Ox 191. Aitak nahi zükian meza zerbütxari sar-erazi. Const 35. Kalapitak sarrarazten du herrizaina ostaturat. Zub 23. Ez gaitzazula zirikaldian sarrarazi. Ir YKBiz 129. Aldakuntza ta obariak gizartean albait lasterren egin eta sarrerazo bear dira. Eguzk GizAuz 174. Preso sar-arazi. Zerb IxtS 26 (v. tbn. 114). Erriberako koxkor aien artean sarrerazi nindutenan. Or QA 87 (Tormes 71 sarrarazo). Azken harria bere gunean sarrerazi nuen eta gisuztatu. Mde Pr 116 (HaurB 76 sar-erazi). Platonek nahikundea sar-arazten duela ezagutzan. Lf ( in Zait Plat XXII ). Bestelako laztasuna sartuerazo deutsa azurretaraiño. Erkiag BatB 189. Zeiñek sarrerazi du berori orrelako auzietan? Berron Kijote 87. Gotzaiñari lekaimetxe barri ori komeni zala buruan sar-azteko. Onaind STeresa 67. Berehala ohean sar-arazi ninduten. Etchebarne 58. Aitagiarrebak ikusten baniñun, afaltzera sartu arazi egiten zidan. BBarand 98 (ib. 176 sartu arazi niñuten). Proposatu egiten dira hitzak zein hitz mordoak, sartzen eta sarrerazten saiatu, alegia. MEIG VII 25s (IX 140 sar arazi (en colab. con NEtx)).
v. tbn. Hb Esk 62 (118 sar-arazi). Dv LEd 84. Jnn SBi 88. Dih MarH 323. HU Zez 147 (Aurp 58 sar-arazi). CatJauf 33 (10 sar-arazi). Barb Sup 155 (149 sarrazi). JEtchep 100. Sarrerazi: Otag EE 1880a, 112. Anab Usauri 136. Sarrerazo: Ezale 1899, 7b. Sarraazi: CatLan 127. Sarrazi: Prop 1893, 146. Casve SGrazi 38. Sar-arazi: INav 60. Ch I 12, 1. He Gudu 69. Monho 60. JesBih 408. MarIl 36. Gy 322. Elzb PAd 78. Lander RIEV 1910, 600. StPierre 39. Osk kurl 212. Larz Senper 84. Lab SuEm 195 (EEguna 79 sartu arazi). Sar-erazi: O Po (ed. Michel), 239. Tt Onsa 158. UskLiB 25 (51 sarerazi). CatS 114. Vill Jaink 162. Ibiñ Virgil 91. Sararazi: Mih 92. Sarerazi: Egiat 238. Echve Dev 388. Sartu arazi: Ldi IL 171. Sartu erazi: Aran SIgn 91. Etxde JJ 259. Ataño TxanKan 208. Sartu erazo: BorrB 397. Sartu azi: JanEd II 114. Sartuazo: Akes Egan 1969 (1-2), 4.

2. Hacer meter, hacer introducir. " Sareraz, [...] faire porter dedans" Lrq.
Suge bati bere ozkarekin zuen izurri guzia bere bularrean sar-erazten ziola. Mb IArg I 65. Non etzan sosegatu [Herodias] Herodesi karzelan sar-erazo zion artean Santua. AA III 507. [Yesusek] sarrarazten zion ezpata Piarresi bere tokian. Hb Egia 83. Gaizki-esale au Moisesi eraman zioten, eta itsian sarerazo zien. Lard 85s. Aginagan eta beste toki askotan sartu-azi zituan mota ortako landareak. FLab ( in Munita 8 ). Obi sakon bat eragingo duzu eta bertan sartu-araziko duzu atera duzun lur guztia berriro. Ibiñ Virgil 87.