Harremana

    OEH - Bilaketa

    17 emaitza damasko bilaketarentzat

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    iri.
    Tr. Bien atestiguado en la toponimia medieval navarra (cf. Eçquiaso Ata Iria (1074), y Zubiria (1095), explicado como "iuxta pontem positam" (TAV 2.2.8)) y en onomástica (cf. ApV 333); aparece tbn. como segundo miembro de compuestos antiguos como aldiri, arrastiri, atari, goiztiri, etc. (qq.vv.). En los textos, se documenta en Leiçarraga y Oihenart, pero no volvemos a encontrarlo hasta la 2.a mitad del s. XIX; es muy frecuente al Norte (no en suletino) desde entonces. Al Sur lo encontramos (si bien en forma atípica) en Arriandiaga. Con aspiración inicial se encuentra en Barbier y Etchepare de Jatsu.
    Es empleado casi exclusivamente en casos locales en sing., especialmente en inesivo (v. infra IRIAN, único empleo que atestiguan con seguridad O-SP, SP, VocBN y Dv); está mucho mejor documentada la relación temporal que la espacial, aunque ésta ocurre ya en Oihenart (irira).
    sense-2
    1. (BN, S ap. A ; O-SP 230→SP, VocBN , Dv (BN), H).
    "L'endroit ou l'environ" O-SP 230. "Vers telle époque" VocBN . "Temps approximatif" Dv. "Term déclinable, signifiant voisinage de, approche de, approximation à. Il s'emploie tantôt isolément, tantôt joint à un nom de temps ou de lieu, mais il accompagne toujours un autre nom de temps, de lieu ou de quantité. 1. isolément, avec un nom de temps. Eguerdi iria da, il est environ midi. [...] Isolément, avec un nom de quantité. Saski baten iria bihi, du grain environ une corbeille. Erhi baten iria eskas da, il manque à peu près un travers de doigt" H. "Cerca. Zubiria, cerca del puente. [...]" A (v. tbn. A Morf 12af, que lo clasifica entre los sufijos que proceden de un vocablo independiente).
    Sei orenetako iria zen. "Hora erat quasi sexta" . Dv Io 4, 6. Azkenean hargatik, ordukotz gauerdi iria, eman zen etzanik. Jnn SBi 66. Juduek goizeko sei orenetan hasten zuten eguna; hirugarren orentsua beraz goizeko bederatziak iria. Leon Mt 20, 3n. Arratsaldeko biak hiria izan behar zinan. JEtchep 43.
    sense-3
    2. " Iri, ija, urrian" Arriand, en el voc. del final.
    Damasko-iri niñualarik. Arriand Act 22, 6 (Ol urbildu).
    azpiadiera-2.1
    (Con sdo. temporal). v. IRIAN.
    Gabeko laugarren zaikaldijaz iri, eurakanatu zan. Arriand Mc 6, 48 (Ol laugarren gau-aldian edo).
    azpisarrera-1
    IRIAN (BN-ciz-arb-lab ap. Gte Erd 10; O-SP 230, SP, VocBN). (En exprs. temporales, tras sintagma nominal en caso absoluto). Alrededor de, cerca de. "Beilla irian, environ la veille" O-SP 230. "Bazko irian yinen da, il viendra vers Pâques" VocBN. "Zortziak irian jin zen (BN-lab-ciz), hamekak irian jin zen (BN-lab-arb), mekoonak irian (BN-arb)" Gte Erd 10.
    Damaszera hurbiltzen ninzela egu-erdi irian. Lç Act 22, 6 (Dv eguerdirian; He egunaren erdian, TB eguerdiren gainean; cf. EGUERDI-IRI, s.v. eguerdi). Gauaren laurgarren beilla irian ethor zedin hetara. Lç Mc 6, 48 (He, Dv inguruan, TB ingurunan). Arrats irian, jende multzo bat khausitzen du ostatu bateko suphazterrean. Laph 57 (cf. arrastiri). Argia baino lehen, lau orenak irian, sarthu ziren. Elsb Fram 85. Herra errabiazko hori asko eta asko aldiz erakutsi dute Yuduek, partikularzki Phazko irian. Ib. 168. Otsailaren 8an, ortzegun eguerditik oren bat irian izan ziren lehen aldikotz. HU Zez 126. Gauerdi irian azkenekotz, arte hartan biltzen hari zen nekhaitzak leher egin zuen. Prop 1906, 170. Eta, oilaxko bezala, / sartu, vrist, oilotegian / arrats ilhuntze irian. Ox 105. Afal-ostean, hamarrak irian zirela. Mde HaurB 56.
    v. tbn. Jnn SBenoat 134. CatJauf 63. Lf Murtuts 52. Leon Mc 6, 48n. Ardoy SFran 158. Larz Senper 56. Hirian: Barb Sup 138.
    azpisarrerakoSense-1.1
    Erne lotzen da hogoi urteak irian biziak dakarkon gudu handiari.JE Bur 69.
    azpisarrerakoSense-1.2
    (BN ap. A ; Dv) .
    (Precedido de -(ta)ko ). " Bederatzietako irian (HeH), vers neuf heures. Le labourdin dit, par corruption, airean [v. AIREAN (c)]" Dv.
    Ilkhi zen berriz bederatzietako irian. HeH Mt 20, 3 (Lç inguruan, He, Leon orentsuan, Ip üngürünian). Goizeko hirur orduetako irian. HeH Mc 6, 48 (Dv inguruan). Hirugarren oreneko irian atheraturik. Dv Mt 20, 3. Bederatzi orenetako irian, eman zuen azken hatsa. Jnn SBenoat 132.
    v. tbn. Elsb Fram 138.
    azpiadiera-2.1
    Bazketarat jausteko irian ardi bat galdu zuten.JEtchep 54.
    azpisarrera-2
    IRI HARTAN. "(BN-lab), 1.º hacia aquella época. 2.º en aquella hora poco más o menos" A.
    azpisarrera-3
    IRI ARTE. Hasta más o menos las (...).
    Arratsaldeko hiruak eta laurdenetarik, bortzak eta laurden iri arte. HU Zez 93.
    azpisarrera-4
    IRI-IRIAN. "Iri-irian dago, il reste tout près" Lh.
    azpisarrera-5
    IRIKO. a) (Adnom.). De alredededor de (temporal).
    Eguardi iriko treina harturik. HU Aurp 68.
    b) (Adverbal). Para (más o menos) las (...). "Gauherdi iriko ethorriko naiz, j'arriverai pour vers minuit" H. v. IRIKOTZ.
    azpisarrera-6
    IRIKOTZ. Para (más o menos) las (...).
    Berriz ere jeikia, gauerdi irikotz, eta fraide guziak oraino lo zaudelarik, gure Saindua leihoan zen othoitzean hari. Jnn SBenoat 111.
    azpisarrera-7
    IRIRA (En exprs. espaciales). A los alrededores (de).
    Bana herabe, / stakuru gabe / dinat, Argia, jitera / hir' ets' irira, / lekhu agerira, / jenten minz'erazitera. O Po 11.
    azpisarrera-8
    IRIRAINO. Hasta más o menos las (...).
    Othoitz egin zuen aintzina, bederatzi orenak iriraino. Jnn SBenoat 132.

    iri

    iri
    << hari 0 / 0 karmesi >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper