Harremana

    OEH - Bilaketa

    286 emaitza dama bilaketarentzat

    Sarrera buruan (3)


    Sarrera osoan (283)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    erregina.
    etimologikoa
    Etim. De lat. regina .
    Onom.: Erreguia videa (1364). Archivo Municipal de Pamplona XCIX 279.
    sense-1
    1. (gral.; Volt 113, SP, Mic 9r, Ht VocGr 291, VocBN, Gèze (-iña), Dv; -a det. Lar, VP 24r, Arch VocGr), erregin (V-m, G-azp-to-bet, AN-gip-larr-ulz, L-côte, BN-ciz; VocCB), erregia (Lcc), erreina (AN-egüés-olza; Lar, H), errein (-iñ G-azp), reina (AN-ilzarb), regina. Ref.: Bon-Ond 151; A; Iz Als y Ulz (erregin), ArOñ (erregiña); EI 306; Etxba Eib (erregiñ); Elexp Berg (erregin).
    Reina. "Erregiña, reina. Es también nombre propio como errege" A. Cf. sin embargo Iz ArOñ 101: "Erregiñia: la reina; bi erregiña".
    Tr. General en todas las épocas y dialectos. Las formas con -a constitutiva (fundamentalmente erregina), predominan sobre las demás y son las únicas documentadas en los textos orientales. Las formas sin -a se documentan principalmente entre autores guipuzcoanos a partir de la segunda mitad del s. XIX y en algunos vizcaínos del s. XX. Ambas formas alternan a veces en un mismo autor como en Arrese Beitia, D. Agirre y Orixe. En Lazarraga, Beriain, una salve alto-navarra de finales del s. XVI y en CartEsp hay erregia.
    En la mayoría de los casos, no se puede establecer si erregina es empleado como "nombre propio" o no. A este respecto, entre los autores en los que el resultado de -a temática + -a árticulo es -ea, tenemos erreginea en Urkizu y un ej. en Añibarro (EL2 157 zeruetako erreginea; pero zeruetako erregiña en EL1 141).
    Normalmente, cuando va acompañado de un nombre propio, éste le suele preceder (EZ Man I 107 Thomirik erregiña, Or Mi 34 Adelaide erregiña; v. tbn. Mb IArg I 263, Cb Just 19, Xarlem 1, LE Ong 24r, fB Ic III 323, JJMg BasEsc 25, Lap 170 (V 75), Arb Igand 139, Ip Hil 24, Itz Azald 137, JE Ber 23, Zerb IxtS 73, Zait Sof 159, Ardoy SFran 65, Berron Kijote 76), aunque hay tbn. ejs. en los que va pospuesto (Izt C 71 erregiña Doña Juana, Gco I 467 erregiña Maria; v. tbn. Mb IArg I 64, Xarlem 719, Echag 225, Echta Jos 72).
    Zeru eta lur ororen erregina dignia. E 73. Ethiopianoén regina Kandazeren azpian. Lç Act 8, 27 (Ol andregoi). Egu-erdiko reginá iaikiren da. Lç Mt 12, 42 (SalabBN, Echn erregina, Samper erreina). Oi Gaztelako errege jauna / erregiagaz ikatsu / zure kortean dama ederrik / nola bapere ez dozun. Lazarraga A6 1169v. Agur erregia andre ama miserikordiaz betea. OracAr 121 (el editor transcribe erregina, pero en el ms. se lee casi con seguridad <erreguia>). Geiago dio, ezin Inglaterrako Erregiak Calis asetiatu duela. CartEsp 458. Dakiela [...] erregia andrea dagola afizionaturik bere limosneroas. Ber Trat 110r (v. erregiña andrea en Echag 266; Or Eus 50 andre erregin). Hartu zuen emazte probe hura [...]: egin zuen Ejiptoko erregina. Ax 410 (V 267). Debozionea da [...] bertuteen erregina. SP Phil 11 (He 10 erregiña; cf. EZ Eliç 99 [karitatea] berthute guztien erregiña, Lg I 251 [humiltasuna] berthute guzien erregina, Itz Azald 191 arimea [...] griña guztien erregiña). Kondizionez baitzen erregiñen pare. Arg DevB 46. Birjina santisimea, angeruen erreginea. Urqz 34. Franziako erregiña beizirate izentatü. Xarlem 91. Yupiterren hegaztina (arranoa) / hedoietako erregiña. Gy 235. Guztiyen buru jarriko zala erregiñ. Xe 336. Erregiña bat legez zan, baiña erregiñ umezurtza. Ag AL 110. Bakaldun eta bakalemiarenak (erregiñarenak). Altuna 112. Sartzen asi da euzki erregiña. Or Poem 533. Gauazko Reginak. Mde Po 18. Egunero ez da etorten norbere auzora erregiñarik. Etxabu Kontu 146. Erregin baten moduan zaindua zegoan. JAzpiroz 91. Omphale erreginaren oinetan. MEIG V 78.
    v. tbn. Erregina (ejs. seguros): EZ Man II 176. Harb 91. Hm 107. SP Phil 176. Tt Arima 1. Gç 144. ES 118. Iraz 26. He Phil 179. Cb Eg III 294. Oe 9. Mih 1. Lg I 335. Egiat 184. Iraultza 16. Gco I 467. Dh 262. LE Ong 75r. Astar II 271. Echag 225. MarIl 80. Hb Esk 110. Lard 214. Ur MarIl 1. BBatzarN 211. AB AmaE 357. Lap 171 (V 75). Ip Hil 182. Arb Igand 9. HU Aurp 50. Elsb Fram 101. Azc PB 208. Barb Leg 67. Echta Jos 317. Or Poem 551. Zerb IxtS 75. Bilbao IpuiB 189. Alzola Atalak 141. Ardoy SFran 11.
    Erregin (ejs. seguros): Mb IArg I 213. Añ CatAN 79. It Fab 212. Bil 37. Aran SIgn 218. Arr May 176. AB AmaE 358. Auspoa 97, 71. Lh Yol 15. Jaukol Biozk 80. Tx B II 87. Laux BBa 22. Or Mi 32. MendaroTx 46. ABar Goi 25. SMitx Aranz 34. JAIraz Bizia 36. Etxde JJ 181. Gand Elorri 102. Gazt MusIx 133. Etxba Ibilt 454. NEtx LBB 381. Uzt LEG II 238. Berron Kijote 148. Ayesta 141.
    Ejs. ambiguos con respecto a la -a constitutiva: OrrAmaB 1. Cap 7. Lar SermAzc 46. Añ EL1 209. CrIc 177. JJMg BasEsc 25. fB Ic III 326. UskLiB 27. CatB 12. CatLlo 6. CatBus 5. Afrika 36. Legaz 5. Bv AsL 22. Goñi 98. Urruz Zer 85. KIkV 51. ArgiDL 115. Kk Ab I 27. Enb 78. Ir YKBiz 165. MAtx Gazt 100. Anab Aprika 43. Casve SGrazi 82. Onaind STeresa 14. Erreina: El 7. LE Prog 122. SermAN 2r. FEtxeb 157.
    Errejina: Zby RIEV 1908, 294. Reina: CatSal 7. CatR 7.
    (Como primer miembro de compuestos).
    Buruan ezarri zaroen erregina-diadema. Dv Esth 4, 14. Erroma erriaren erregiñ-alaba intzan. Or Mi 132. Eta goian, erregin buruntza iduri [zerualdeko uztaia]. Erkiag Arran 10. Yolandak an zuen bere erregin-tokia. Mutil guziak [...] txoratuak zeuzkala konturatzen bai-zan. NEtx LBB 148.
    (Abeja) reina. "Erreiñia (la) reina (de las abejas)" Iz ArOñ.
    Zergatik erliak diren hiltzen hil zireianian erregiña? Egiat 178. Erleen erregina lehenik ithorik. Zby RIEV 1908, 768. Erlama-antzera (erle-erregiña), bereiz dutela mulkoa. Or Eus 304. Erlauntz bakotxean, erregiñez gañera mota bitako erleak dagoz. Eguzk GizAuz 109. Erregiñak, 70.000tik 80.000rañoko erle-taldea dauka bere menpean. EgutAr 27-11-1956 (ap. DRA). Erregiñik gabeko eultzik ez; erregin bat baño geiago ere ez. EZBB I 99. Alperrari bizia
    kendu, erregiña bakarrik agintzen. Ostolaiz 139.
    v. en EGIPV XXVII, 270s. la descripción de las fiestas llamadas Erregiña eta saratsak y "Mayatzeko Erregiña".
    Beste koplarik ere bada gure koplategian olako gotiko-mamidunik. Adibidez eta esate baterako arako Erregiñetan Baztanen kantatzen zan ura. Lek SClar 113.
    sense-2
    2. " Erregiña (L-côte; Lf), coquette rose (poisson)" Lh. " Erregiña, gallano, marogota (Vigo), tordo de mar; Labrus bimaculatus; Vieille coquette. txilibitu (S. Seb.); ayena (macho); erregiña (hembra)" FauMar 79.
    sense-3
    3. " Erregiña (Bardos), porcelet femelle dernière née d'une portée et qui est ordinairement chétive" Dv.
    azpisarrera-1
    ERREGINA-BELAR. "Erregin bedarra, umbelífera parecida a la zanahoria (Kortezubi)" Arzdi Plant1 275.

    erregina

    erregina
    << errebes 0 / 0 errekeritu >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper