OEH - Bilaketa
43 emaitza buruarin bilaketarentzat
Sarrera buruan (1)
Sarrera osoan (42)
- aldartetsu
- andere
- 1 arduratu
- arin
- arinkeria
- askotxo
- atxeter
- aza
- azal
- azken
- batzar
- batzoki
- behin
- bitxikeria
- burahin
- burarin
- buru-arintxo
- buru-arinxka
- burugabe
- buru-harro
- 1 eli
- 1 ero
- exortatu
- gain
- 1 geldo
- haize
- lumatu
- mozorro
- nahasitxo
- nezio
- ohitugabe
- 1 on
- ontasunzale
- 1 parrasta
- 1 sail
- seinale
- talentugabedun
- zahar
- zaldun
- zentzugabe
- zertxobait
- 1 zuntzun
goiburua
1 eli.
sense-1
1.
(L-sar, S, R; SP (elhi), Lar, msOch
320, HeH Voc, Hb, Dv (V, S), H (+ elhi)),
ele (G, AN-erro, L; Lar, msOch
320, HeH Voc, Dv (G), H),
teli (S; H),
elli (A (que cita RS))
Ref.:
A (eli, ele, teli);
Lh;
EI
142
.
Hato de ganado mayor; ganado; rebaño; grupo grande (de personas). " Eli, elija, quiere decir multitud o rebaño" Ast Apol 81. "Ostea, saldoa, multzoa" HeH Voc. " Eli, troupe, un certain nombre, se dit des hommes, des animaux ou des choses" Dv. " Telia, troupeau, nombre, quantité, troupe" H. Cf. Ech 34r: "Yliturgui, que después llamaron Yliturgi, que quiere decir 'fuentes de ganado'". v. infra ELI BAT.
Aita jaunak eresten dau elia. "Gran hato de ganado". MLastur 6. Elli dollorrean ezta zer autu ta bizar gorritan gitxi zer sinistu. "En ruin ganado". RS 384. Semez ellirik ez. "De hijos no rebaño". Ib. 235. Ezen mundu beherean dabillan gizondiaz / kontu bihurtu behar du [Aita sainduak] nola bere elhiaz. EZ Man II 103. Abreak eta elhiak / orobat egizue, / suge eta hegatztiñak / orobat egizue. EZ Eliç 192. Elzoz ere elhia gaitz. "Lors qu'ils sont attroupez". O Pr 499. Elhiok berze tropekin, / emozue aithorra; / suge eta hegastinok, / eztuzuen agorra. Hm 98. Gorunzean bidaldu yatzun / soldaduzko elia. BBizk 25. Gorotza izateko bear da elea, eta elea izateko bear da bazka. It Dial 45 (Ur ganadu, Dv abere, Ip hazienda). Ganbarako aleak eta ukulluko eleak urtean baño urtean geiago urritu ziran. Ag G 129. Nor nahi etzen apez gei hun-hartzen; ihur etzen abiatzen latiaren ikastera, ordenala heltzeko elian, non etze ezagütürik barnetik baziala apezgoalako ekardüra osoa. Const 15. Lengo elia be ez neban jarraiez. Onaind in Gazt MusIx 208 (Gazt 191, Or 200 saldo). Pettarrian lehen etsaiak / aizatürik bezaiñ sari, / bestelibat tzaizkü heltzen. Casve SGrazi 144.
Hato de ganado mayor; ganado; rebaño; grupo grande (de personas). " Eli, elija, quiere decir multitud o rebaño" Ast Apol 81. "Ostea, saldoa, multzoa" HeH Voc. " Eli, troupe, un certain nombre, se dit des hommes, des animaux ou des choses" Dv. " Telia, troupeau, nombre, quantité, troupe" H. Cf. Ech 34r: "Yliturgui, que después llamaron Yliturgi, que quiere decir 'fuentes de ganado'". v. infra ELI BAT.
Aita jaunak eresten dau elia. "Gran hato de ganado". MLastur 6. Elli dollorrean ezta zer autu ta bizar gorritan gitxi zer sinistu. "En ruin ganado". RS 384. Semez ellirik ez. "De hijos no rebaño". Ib. 235. Ezen mundu beherean dabillan gizondiaz / kontu bihurtu behar du [Aita sainduak] nola bere elhiaz. EZ Man II 103. Abreak eta elhiak / orobat egizue, / suge eta hegatztiñak / orobat egizue. EZ Eliç 192. Elzoz ere elhia gaitz. "Lors qu'ils sont attroupez". O Pr 499. Elhiok berze tropekin, / emozue aithorra; / suge eta hegastinok, / eztuzuen agorra. Hm 98. Gorunzean bidaldu yatzun / soldaduzko elia. BBizk 25. Gorotza izateko bear da elea, eta elea izateko bear da bazka. It Dial 45 (Ur ganadu, Dv abere, Ip hazienda). Ganbarako aleak eta ukulluko eleak urtean baño urtean geiago urritu ziran. Ag G 129. Nor nahi etzen apez gei hun-hartzen; ihur etzen abiatzen latiaren ikastera, ordenala heltzeko elian, non etze ezagütürik barnetik baziala apezgoalako ekardüra osoa. Const 15. Lengo elia be ez neban jarraiez. Onaind in Gazt MusIx 208 (Gazt 191, Or 200 saldo). Pettarrian lehen etsaiak / aizatürik bezaiñ sari, / bestelibat tzaizkü heltzen. Casve SGrazi 144.
azpiadiera-1.1
(S ap. Gte Erd 307
; Lar, Añ; behi-ele H) .
(Como segundo miembro de compuesto). "Yeguada, beordia, beortaldea, beorrelia " Lar. "Vacada: (c.) bei, idi, taldea, elia " Añ. " Gizon elia, multitude d'hommes" H. " Aingeru teli handi bat, une grande troupe" Ib. " Zaldi-eli (S), [...] cavalerie, troupe de chevaux ou de mulets" Lh. " Bi maxkara eli huna zizkitzü, il nous arrive deux troupes de mascarades" Ib. " Seme-eli (S), ribambelle de fils" Ib. " Behi eli bat (S)" Gte Erd 307. Cf. Ech 34r (hay varias ref. más en esta pág. y las ss. ): "... llamada por mi Veizelia, que es lo mismo que hato de vacas o legión de vacas". Cf. arteli.
Il jakozan ganadu eli guztiak. Añ MisE 63. Bei-elea bildurik / gaur illunabarrean, / ukullu bazterrean / nagoala lotan. Echag 122. Ardi-elia. Izt C 168. Izen gozoagorik, ezti ta samurragorik / entzun ote dakioke aingeru-eliari? A Ardi 143. Txori buru-arin sailla, iize uzu elia eta itxas-arrai parrasta [...] sarean atzitu oi ditu. Zait Sof 170. Bena berde zen belharra eta gizen, eta behi gorhats eli bat hor baziren alhan. Mde Pr 131.
(Como segundo miembro de compuesto). "Yeguada, beordia, beortaldea, beorrelia " Lar. "Vacada: (c.) bei, idi, taldea, elia " Añ. " Gizon elia, multitude d'hommes" H. " Aingeru teli handi bat, une grande troupe" Ib. " Zaldi-eli (S), [...] cavalerie, troupe de chevaux ou de mulets" Lh. " Bi maxkara eli huna zizkitzü, il nous arrive deux troupes de mascarades" Ib. " Seme-eli (S), ribambelle de fils" Ib. " Behi eli bat (S)" Gte Erd 307. Cf. Ech 34r (hay varias ref. más en esta pág. y las ss. ): "... llamada por mi Veizelia, que es lo mismo que hato de vacas o legión de vacas". Cf. arteli.
Il jakozan ganadu eli guztiak. Añ MisE 63. Bei-elea bildurik / gaur illunabarrean, / ukullu bazterrean / nagoala lotan. Echag 122. Ardi-elia. Izt C 168. Izen gozoagorik, ezti ta samurragorik / entzun ote dakioke aingeru-eliari? A Ardi 143. Txori buru-arin sailla, iize uzu elia eta itxas-arrai parrasta [...] sarean atzitu oi ditu. Zait Sof 170. Bena berde zen belharra eta gizen, eta behi gorhats eli bat hor baziren alhan. Mde Pr 131.
azpiadiera-1.1.1
"Ganado vacuno, beielea
"
Lar.
sense-2
2.
(Ref. a cosas).Tipo, clase.
Haritxabaletek emaiten zütian ebanjeliuak erien osagarriaren eskatzeko. Bazütian bi ebanjelio eli: Elizako lübürietakuak eta Zaragozakuak. Const 29.
Haritxabaletek emaiten zütian ebanjeliuak erien osagarriaren eskatzeko. Bazütian bi ebanjelio eli: Elizako lübürietakuak eta Zaragozakuak. Const 29.
sense-3
3.
"Pièce. Ehun libera erosi tü bi eli, il les a achetés à cent francs la paire"
Lh.
sense-4
4.
(S, R-vid)
Ref.:
A Apend; Lrq.
Par; pareja. " Eli bat (R-vid), un par" A Apend. " Oski eli bat, une paire de souliers" Lrq.
Baziren Jüdean, Nazaretheko hiri txipian, senhar emazte saintü elibat, Joakim eta Ana deitzen zirenak. Ip Hil 13. Ordín oskík ó(r)otaik júnik benütín, elí bat eósi tit própik. "Une paire" . Lrq Larraja RIEV 1935, 139. Amuko puzka bat arturik, lau ardatzegaz eta oski zar eli bategaz batera. "Due ciavatte" . Otx 115. Eskietan ardilhezko esku-mantxu eli bat. Mde Pr 122.
Par; pareja. " Eli bat (R-vid), un par" A Apend. " Oski eli bat, une paire de souliers" Lrq.
Baziren Jüdean, Nazaretheko hiri txipian, senhar emazte saintü elibat, Joakim eta Ana deitzen zirenak. Ip Hil 13. Ordín oskík ó(r)otaik júnik benütín, elí bat eósi tit própik. "Une paire" . Lrq Larraja RIEV 1935, 139. Amuko puzka bat arturik, lau ardatzegaz eta oski zar eli bategaz batera. "Due ciavatte" . Otx 115. Eskietan ardilhezko esku-mantxu eli bat. Mde Pr 122.
azpiadiera-4.1
"
Eli edo banaka (R), pares o nones"
A EY III 320 A Apend.
azpisarrera-1
ELI BAT.
(Hb, Gèze, Dv, H, Lh).
a)
(Expresa un plural indet.). Unos, un cierto número. "Quelques-uns" Gèze. "Badizut sos eli bat eman beharrik, j'ai quelques sous à donner" Dv. "Un, quelques, aliquis, aliquid" H. "Quelques. Gizun elibatek erraiten dizie, certains hommes disent" Lh. "(Art. indéfini) des. Gizun elibatek eran ditazie, des hommes m'ont dit (et non pas 'quelques' hommes)" Lrq.
Tr. Propio de la tradición suletina desde los primeros textos.
Eliza harriz eta zurez eginak Egiazko Elizaren [...] üdüri elibat baitira. Bp II 131. Her orori so egitia, gaiza igaraiten diren elibati bezala. Mst III 27, 4 (SP iragaiten direnei bezala). Kolore bizi elibatez phintatürik. Ib. II. Süjet falsü elibat jiten zaitze hanti / nahiz jente erostez zerbait irabazi. 'Certains hommes fourbes'. Etch 444. Gük güziek egin bageneza erlek egiten diena, bizi gintake aingürü elibat bezala. Ip Dial 27s (It aingeruak, Ur, Dv aingeru batzu(k)). Othoitze suerte berezi eli baten erraitez. CatS 66. Güthün eta irakurgei eli bat (irakurgei batzuek, irakurgei xorta bat) hersatzen zirelarik bere hanko adixkider. Lh EEs 1914, 243. Üskaldün, Haritxabaleten gainen ezpaina azpiltüz mintzo ziren eli batek ikusiren zien zuinen gaizki ezagützen zien. Const 13.
b)
"(Adj. ind.) quelque. Gizun elibatek erraiten badit, si un homme me dit" Lh.
Tr. Propio de la tradición suletina desde los primeros textos.
Eliza harriz eta zurez eginak Egiazko Elizaren [...] üdüri elibat baitira. Bp II 131. Her orori so egitia, gaiza igaraiten diren elibati bezala. Mst III 27, 4 (SP iragaiten direnei bezala). Kolore bizi elibatez phintatürik. Ib. II. Süjet falsü elibat jiten zaitze hanti / nahiz jente erostez zerbait irabazi. 'Certains hommes fourbes'. Etch 444. Gük güziek egin bageneza erlek egiten diena, bizi gintake aingürü elibat bezala. Ip Dial 27s (It aingeruak, Ur, Dv aingeru batzu(k)). Othoitze suerte berezi eli baten erraitez. CatS 66. Güthün eta irakurgei eli bat (irakurgei batzuek, irakurgei xorta bat) hersatzen zirelarik bere hanko adixkider. Lh EEs 1914, 243. Üskaldün, Haritxabaleten gainen ezpaina azpiltüz mintzo ziren eli batek ikusiren zien zuinen gaizki ezagützen zien. Const 13.
azpisarrera-2
ELI BATZU.
"Haur-eli batzü, varios grupos de niños" A.
Eskietarik eta huñetarik itze elibatzü sartürik. UskLiB 40. Dolorezko eta konpasionezko sendimentü elibatzütan sartzen zirelarik. Ib. 32.
Eskietarik eta huñetarik itze elibatzü sartürik. UskLiB 40. Dolorezko eta konpasionezko sendimentü elibatzütan sartzen zirelarik. Ib. 32.
eli
-
1 eli....
-
1. (L-sar, S, R; SP (elhi), Lar, msOch 3...
-
(S ap. Gte Erd 307 ; Lar, Añ; behi-ele ...
-
2. (Ref. a cosas).Tipo, clase. Haritxaba...
-
3. "Pièce. Ehun libera erosi tü bi eli...
-
4. (S, R-vid) Ref.: A Apend; Lrq. . Par;...
-
" Eli edo banaka (R), pares o nones" A E...
-
ELI BAT. (Hb, Gèze, Dv, H, Lh). a) (Exp...
-
ELI BATZU. "Haur-eli batzü, varios grup...
<< buru-harro 0 / 0 1 ero >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
