OEH - Bilaketa

84 emaitza borta bilaketarentzat

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
gako.
tradizioa
Tr. Hallamos gaku en algún texto moderno (en el compuesto sudur-gaku ).
sense-1
1. (L, BN-arb-baig, S; Volt 64, SP, Lar, Deen I 144 y II 27, H; -kh- Ht VocGr , Urt V 204, Arch VocGr, VocBN , Dv, H) Ref.: A; Gte Erd 196 .
Llave. " Bortaren gakoa (BN-arb), [...] bortako gakoa " Gte Erd 196. Cf. kako. Tr. Propio de la tradición septentrional no suletina.
Hiri emanen drauzkiat zeruetako resumaren gakhoak. Mt 16, 19 (He, TB -ren gakhoak, Dv, Leon -ko gakhoak; HeH -ko giltzak (gakhoak); SalabBN, Ip giltzak). Utziko dut [sic] nik gakoak atean. Volt 171. Zeruko gakhoa. Harb 106 (v. tbn. zeruko (erresumako) gak(h)oak en Brtc 270, JesBih 462, Hb Egia 111, Zby RIEV 1908, 412, Lap 350 (V 160), Barb Sup 133 y Zerb IxtS 87). Urhe-gakoaz ate guziak ireki doaz. O Pr 466. Bazuen berekin gakhoa, eta sartzen da barnat. Hb Egia 16. Harmak uzten dituzte eta gazteluko gakhoak Frantseser emaiten. Laph 12. Itzetik dilindan emagun gako handi urrhezkoa. Barb Sup 134. Athe-zain laminari gakoa ebatsi. Ox 26. Munduan jendetasuna, ate hainitzen gakoa. EZBB II 63.
v. tbn. Gç 216. Elsb Fram 87 (gakho). Zerb Ipuinak 328 (gakho). Mattin 69. Larre ArtzainE 345.
azpiadiera-1.1
(Fig.).
Ezagutzearen gakhoa khendu duzue: zeurok etzarete sarthu izan, eta sartzen ziradenak begiratu dituzue. Lc 11, 52. Iainko Aita, badakigu zuk duzula gakhoa, / arren dohain egiguzu zazpi berthutezkoa. EZ Man I 36. Munduko nausitasun guzien gakhoa, / horra Aita Sainduak duen eskukoa. Zby RIEV 1908, 604. [Juduak] beren eskuko dituztela kargu guziak, gako edo giltza eta gider guziak, eta oroz gainetik gako guzietan lehena: dirua . HU Aurp 59. Aintzindariek errana zaukuten Mont-Renaud Pariseko gakhoa zela. Zerb Gerlan 87.
v. tbn. Xa Odol 174.
sense-2
2. (BN-arb-lab ap. Gte Erd 206; Lar, H).Clave. " Hortan da gakhoa, là est la clef de la question" H. " Or da gakoa (BN-lab), hau da aferaren gakoa (BN-arb), hortan da gakoa (BN-arb)" Gte Erd 206.
Azken fineko perseberantzia da gakhoa, hura da gora behera guztia, hartan dago garaitia eta biktoria. Ax 460 (V 299). Nihor gutik munduan hain gorphutz sanoa; / iduri badutela indarren gakhoa. Hb Esk 186. Huna mixterio handi horren gakoa. Lf Murtuts 78. Bainan Wellington aintzindu zitzaion eta burua itzul artean Larrungo mendiaz jabetu. Han zen gakoa. Zerb Azk 34. Orhoitzapenak eta esperantzak! Iduri zautan horiek direla mementoko zorionaren gakoak. JEtchep 71. Eta horien denen konpontzean baitago biharko herriaren gakoa eta zoriona. Larre ArtzainE 290.
sense-3
3. "Gancho, de hierro, &c." Lar. "Croc, crochet" H. v. kako.
azpiadiera-3.1
"Llave de la fuente" Lar.
azpiadiera-3.2
"Chien de fusil (V, G)" H.
sense-4
4. "(L-ain), última piedra de un arco" A.
Harrizko gako azkar batzuetarat heltzen ziren gaineko muthurraz gapirio hek. JE Ber 22.
azpisarrera-1
GAKO-JOKO. Juego de la llave.
Bethi zaldiz, egin dute gako-jokoa. (Holtan) ahatearen orde, gako bat ezarri dute zintzilik, eta gakoaren erreztunean behar zen gurutze xiri bat sartu, azpitik kalupean pasatuz. Herr 25-9-1960 (ap. DRA ; la ref. es incorrecta).
azpisarrera-2
GAKOPE (Con suf. local de declinación). "(Debajo de) llave, [...] gakopean" Lar. "Gakhopean, sous clef" H. v. GAKO(A)Z.
azpisarrera-3
GAKO-UZTAI (Lar, H (+ gakhustei)). "Llavero, en que se juntan [las llaves], gakouztaia <-toya>" Lar. "Anneau auquel on suspend plusieurs clefs" H (ap. Lh).
azpisarrera-4
GAKOZ (SP), GAKOAZ (H). Bajo llave. "Athea gakoaz da, la port est fermée à clef. Egizu athea gakoaz, fermez la porte à clef" SP. "Gakhoz herstea, fermer à clef" H.
Ideki zuenaz geroz Iesus onak Zerua / Hura ethor zeitekeño gakhoaz egotua. EZ Man 130 (v. tbn. gakhoaz egon en Ax 540 (V 347)). Lanho beltzen leizea gakhoz dadukana. Zby RIEV 1908, 769. Eliza gakoz hetsia zaukatela. HU Zez 126 (v. tbn. gakoz hetsi en Barb Sup 157, JE Ber 21 y JEtchep 96). Apezak eman dire birazka ganbaretan gakoz. Ib. 170. Jateko guziak gordetzen ditu gakhoz. Zerb Artho 96. Tieta ta gaminet ideki baikitu; / gakoz zirenak ere jauzarazi ditu. Mattin 51. Hatzemaiten dut ganbarako borta. Bainan hau ere gakoz. Etchebarne 79.
azpisarrera-5
GAKO-ZILO. Ojo de la cerradura.
Gakho xilotik beha. Elsb Fram 174.
v. tbn. Barb Leg 136 (gako-xilo). Zerb Azk 95.
azpisarrera-6
GAKOZKO. "Gakhozko, qui ferme à clef. Gakhozko athea, porte fermant à clef" Dv.
Kutxa bat gakozkoa, eta hartan barna bortz ohe tresna, eta bururdi larru bat ihetxak. (1767). SenperEus 63.
azpisarrera-7
SUDUR-GAKO. De nariz ganchuda.
Errialde orotako euskotar-yendakiak, sudur gaku, luze ta motz-txapeldun. Herr 18-10-1956, 2.
gako
<< ezkail 0 / 0 1 galdatu >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper