OEH - Bilaketa

658 emaitza bestela bilaketarentzat

Sarrera buruan (13)


Sarrera osoan (499)

Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
mamu.
tradizioa
Tr. Documentado tanto al Norte como al Sur desde el s. XVII, aunque su uso es más frecuente al Sur (sobre todo en el s. XX). La forma general es mamu . Hay mamo en Zamarripa y Azkue y, junto a mamu , en Arrese Beitia. En DFrec hay 23 ejs. de mamu, meridionales.
sense-1
1. (V-m-gip, G, L, B, BN; Lar, (G), VocBN , Dv, H, Foix, A Apend), mamo (V-gip) Ref.: A; Satr VocP; Iz ArOñ (mamo) .
Fantasma, monstruo, coco. "Fantasma que pone miedo, mamu ikaragarria " Lar, . "Coco, figura fea" Lar. "Estantigua, mamua, izugarria " Ib. "Marimanta, espantajo de niños" Ib. "Paparrasolla, voz para poner miedo a los niños" Ib. "Tarasca, figura de Sierpe que sacan en la procesión de Corpus" Ib. " Ez horrat ioan, mamua bada, n'allez pas là, il y a un fantôme, un monstre. [...] Ez uki, mamua da, n'y touchez pas, c'est une vilaine bête" H. "Fantôme, khüsoa, mamia " Foix. Cf. VocNav s.v. mamu y mamute.
Ikhusten tu lehoñ, tigre eta berze mamuak, / zeñetara Deabruak baitire mudatuak. EZ Man I 104. Mamu izugarri ta egiazko iduripenak eskuaz bezala [...] aienatuko dira. Cb EBO 29 (v. tbn. mamu izugarri en Ugalde Iltz 45 y Lab SuEm 173). Mamü ikharagarri batzü. Egiat 171 (v. tbn. mamu ikaragarri en Lf in Casve SGrazi 10; ikaragarrizko mamu en Ag G 156). Trublatu ziren eta erran zuten: mamu bat da eta beldurrak oihu eginarazi zioten. TB Mt 14, 26 (HeH, SalabBN, Dv, Echn, Leon, Ker, IBk, BiblE mamu; He fantasma, Ol iratxo ). Ez ninteke beldur errateko nihoiz ezdela izatu Brahmarik, eta alegiazko izen bat dela hori, sorginena bezala: xoroak baitire, eta izanen ere bai, mamuek behar dute bizi! Hb Egia 58. Mamu ikhargarri guziak. Atheka 57. Erregiña dohakabiari mamu eta altamak agertzenn zazikola iduritzen zaio. Ib. 59 (en el texto aparece mainu, pero hay mamu en el ms. (BOEl 219)). Mamu bildurgarriak ara ona dabiltzaz. AB AmaE 363.
( s. XX) Fuera gauazko mamiak eta gau-iñarak! Eskual 11-12-1908, 3. Ez egin gero eutsi ta tati, / mamoak eroan ez zaizan... Zam EEs 1917, 199. Beren makurkeri gaiztoetan jarraiki utziak balegozke egiazko mamuak izango lirake. "Monstruos" . Zink Crit 42. Iduritzen zaio suaren ondoan mamu batzu harat-hunat badabiltzala. Barb Sup 173. Mamu-bulto bat jauzian heldu zaiote aintzinerat, oihuka, karrasiaka. Barb Leg 147. Hiru begiekilako mamu beltz larri batzu. JE Ber 92. Eguzki-loreak ere uxatzen ditu illunpe-mamuak edo gaue-gauekoak. JMB ELG 79. Ipuiari itxura ematearren asmatutako mamu batzuk. Alt LB 35. Gure Potxolo, gure Potxolo, / mamua juateko egin azkar lo. NEtx Antz 117. Iparrak kendu dizkio zuaitzari bere orriak. Mamu-antzo gelditu zaio enbor billostua. Vill ( in Jaink Elorri 17 ). Lo eiten ez duan aur gaiztoari / mamua agertzen zaio tentari. NEtx LBB 315. Zer izan zitezkean, mamu-itzalak ez-ezik edo beste munduko norbaitzu? Berron Kijote 193. Edo beste mamu zerbaiten begi iluna hantxetan guri so! Larre ArtzainE 38. Etxetan maindirez bildurik eta katez josirik ibili ohi diren mamu edo iratxoak. MEIG I 174.

v. tbn. Anab Usauri 83. Laux BBa 6. Ir YKBiz 530. Herr 30-5-1957, 4. Gand Elorri 174. Vill Jaink 76.
azpiadiera-1.1
(Fig.).
Asmatu egin bear zerbait. Bestela, mingostu egingo dit bizitza utsegin nuelako mamuak. Txill Let 92. Argi da badagoela beste eragozpenik, "mentalisten" mamua uxaturik ere. MEIG VI 114.
azpiadiera-1.2
(Ref. a las esculturas que coronan la iglesia de Ondarroa). " Kortzeleko mamuak, [...]. Fantasmas de la cornisa parroquial de Ondarroa" Zubk Ond.
Kortxeleko mamukaitik esaten zana ez eban aintzakotzat be artzen. Auspoa 270, 68. Arrizkio an dago gure Leokadi arri biurtute kortxeleko mamu artin. Ib. 70. Bearbada, gaiñeko musturretan dituen mamu-akaz apaiñagoak izango zirala iruditu bide jaken. Etxabu Kontu 71.
azpiadiera-1.3
Espantapájaros. " Mamu bat zen baratzaren erdian, xorien izitzeko ezarria, c'était un épouvantail au milieu du jardin [...]" H.
Galtza batzu, asko landetako mamu edo marika batzuek ez baitzuzketen nahiko bele-fiken iziarazteko ere. Barb Sup VII.
sense-2
2. (V-m, BN-baig ap. A ), mamo (L-ain ap. A ).
Insecto, bicho. " Mamo, piojos y pulgas (voc. puer.)" A.
Bare ta marraskulo ta osterantzeko mamo txikiak ianiko ta eguzki sargoritsuak zimelduriko orri edo ostoak. A BGuzur 153. [Koko itzak] geienean, mamua, inguma, bidutzia edo mozorroa esan nai du. Mok 14n. Oxin (pozu)-inguruban egaizka ebillan mamu (koko) batek. Altuna 81. Zer da hantxeko mamu beltxa ogi-alhor horren erdian? Lf Murtuts 7. Arraiak uraren axalean zenbait / mamu atzemanka eiten baitu jauzi. "Insectos" . Or Poem 556.
azpiadiera-2.1
Ez duela muskerren ez eta bertze edo zoin mamu hortz gaben beldurrik.HU Aurp 99.
sense-3
3. "(V-m, L-ain), disfrazado, máscara" A.
Agertzen da Mikaela, modan emana... maska edo mamu bat bezala. Barb Sup 52. Beren tuntun, dantzari, mamu ta zomorrodunekin, [...] joan ziran lenbizi, uriaren goiko mugaraño. Eguzk RIEV 1927, 426. Jai oriek beren dantzari, mamu ta guzi ospatu ditzakete. Ib. 427. Gizonezko gazteak geienak mamu jantzita. Etxabu Kontu 96.
sense-4
4. " Mamu, el condenado a coger a otros a correr (G-azp)" A Apend.
sense-5
5. (V), mamo (V; , Izt 20r) Ref.: A; A Apend e Iz ArOñ (mamo).
(Adj.).Tonto, bobo, sinsustancia. " Azkanengo mamo gorri (V-m), azken putz (G-bet), gurripato el último" A EY III 296. v. 1 mamau, mamalo, mamala.
Mutill erdi mamo bat egoala lotan. AB AmaE 206. [Fortunak] bertsolariai eman zien etorria, / mamoak ziradenai buruko argia. Ib. 333. Itxok, itxok puskaten, ez dok ain mamua. Ib. 97.
sense-6
6. (Adj.). "Il s'applique aux personnes grandes, de figure hâve et maigre, d'habillement étrange. Emazte mamua!, spectre, épouvantail de femme!" H.
Gizon gaxoa ugazaba mamu ta anker orrein otsein, morroi ta jopu egiten dabelako. Eguzk GizAuz 90.
sense-7
7. (Adj.). " Mamo, eguraldi mamo, tiempo molesto" A Apend.
azpisarrera-1
MAMU-JAI. Fiesta de disfraces.
Iñauteri ta mamu-jaia iruditzen zait. Txill Let 129.
mamu
<< mamorro 0 / 0 1 manta >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper