Harremana

    OEH - Bilaketa

    658 emaitza bestela bilaketarentzat

    Sarrera buruan (13)


    Sarrera osoan (499)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    irozo.
    tradizioa
    Tr. Empleado por autores meridionales, sobre todo guipuzcoanos, desde comienzos del s. XIX; es especialmente frecuente en su 2.a mitad. Se encuentra tbn. en autores de léxico cuidado hasta aprox. 1960, pero no hay ejs. posteriores. Hallamos ejs. seguros del part. irozotu en Jauregui, Iztueta y Kortazar, de iroztu en Anabitarte.
    sense-1
    I . (Vb.).
    azpiadiera-1.1
    1. (Lar, Añ (G), Dv, H (V, G), A), irozotu (Izt VocC, H), iroztu.
    Aguantar, soportar, sobrellevar; sustentar(se), sostener(se), apoyar(se). "(No lo puedo) aguantar, eziñ irozo det. Tiene mucho peso, no lo aguantará, pisu geiegi deu, ezteu irozoko. El verbo irozo, aguantar, tenía o tiene sus irregulares, y se colige de este modo de hablar: dagienak darizola, el que lo hiciere, que lo aguante y sufra, pero no los tengo presentes" Lar (Harriet cita dagienak dirozo, por error, sea o no involuntario). "Mantener, para que no caiga" Ib. "Sustentar, sostener" Ib. "Aguantar" Añ. " Etxe bizkarra irozotzen duen abea " H. " Arroiña zuzen badago, irozo dezake karga andia " Ib. " Ainbeste neke irozotzeko kemenik ez dauka " Ib. " Nork esan al ditzake Iesusen amak irozo zituan biotzmiñ izugarriak, ekusten zuela bere semea iltzen kurutzean josirik? " Ib. " Gipuzkoatarrek irozo zuten Beotibarren etsaiaren erasoa eta garaitu zuten " Ib. "Sostener, aguantar" A (que cita a AA y Ur).
    Alegiñean iges egin nai izatea neke ta gurutzeetatik; baña alere datozenean, irozotzea. AA CCErac 275s. Emaztearen griña txarrak ezin irozo dituela. AA I 595. Erdibana irozo genduan kaltea. AA II 191. Baduela zerekin gastuak irozo. Ib. 74 (v. tbn. III 604). Errazago irozo litezkeala eziñ konta al oñaztar edo arraio, ezen ez Jesusen aurpegia aserraturik ekustea. AA III 462. Munduko bekatuen pisu andia ezin irozotuz. Jauregui 239. Iñork ezin ditzake bi nagusi serbitu: zeren [...] bata irozoko du, eta bestea mespreziatu. Ur Mt 6, 24 (Ur (V) sufriuko, Dv jasan). Bere buruaren karga eskuakin irozoaz. Arr GB 40. Besoak ezpadezake irozo burnizko lanza. Otag EE 1882c, 447. Bizitzako penetan irozoko zaituzten eutsgaia. Ant Ezale 1899, 2a. Eleizak irozotako jazarraz. J.M. Tolosa EEs 1913, 162. Oron gaizkapenaz orrenbeste irozo (suprimentu [sic] ) ta ogen bakoitzaz oñazeak berrizkatzen dizkagula. Ib. 82. Gezur aundiak irozotzea. "Sostener falsedades" . Zink Crit 67. Igarilaria nolanai irozten da ur azalean, bai zutik, bai etzanda, bai bestela. Anab EEs 1920, 67. Arresi anditzarrak euren sorbaldetan irozo ta yaso oi dituen gizon besalodi [...] cíclopes deritxenik. A LEItz 134. Burua paretan irozo ta, begiak zerurontz jasotzen ditu. TP Kattalin 177. Urreratu zan gero orman irozota eguan zorruagana. Otx 84. Aren ikasbideak irozotzen nau. EG 1959, 162.
    azpiadiera-1.1.1
    (Con dativo).
    Oikuntza zarrai tinko-tinko eutsi ta irozotzen diegu. A Ardi 10.
    azpiadiera-1.1.1.1
    Noraño eldu dan Jaungoikoaren ontasuna, zure pekatuari orrenbeste irozotu edo agoantatu duanian.Kortazar Serm 292.
    azpiadiera-1.2
    2. irozotu (H, que cita a Izt). Mantener(se), conservar(se).
    Fueroak beren oñean irozotzeko kirtenik irmeena eta euskarririk seguruena da euskarazko itzkuntzari ondo kontu egitea. Izt C VI. Gipuzkoatarrak alkarren artean irozotzen duten pakeazko anaiatasun maitagarria. Ib. 253. Laurogei arkume jaiotberrietatik, ogei ta amar bezalatsu utziko ditu Artzainak aurrerako azitzen, leneko oñean artaldea irozo dedin. Ib. 169s. Habanakoa [Baltzua], bere izena irozoten duelarik, Habanan bizi da. A Y 1934, 8. Aunitz esker, oriek eman ditidazulako. Irozo etzazu. Orrela ni irozoko nauzu, ta Zuk emanak ugarituko dira. "Sed tu mihi ea serva" . Or Aitork 36.
    azpiadiera-1.2.1
    "Soutenir, porter convenablement, avec honneur. Asaben omen ona irozotzea " H.
    azpiadiera-1.3
    3. Observar, respetar (una ley, etc.).
    Agintari ta Buruzariak jarri ditzatela berpertatik aginde oek bear dan bide zuzen egokian irozotzeko moduan, ogei dukaten nekepean. 'Lo hagan llevar a debido efecto' . Izt C 140.
    sense-2
    II . (Sust.).
    azpiadiera-2.1
    1. "Aguante" Lar. "Aguante, fortaleza" Lar DVC 248.
    azpiadiera-2.2
    2. "Soutien, appui, étai, etc." H.
    azpisarrera-1
    EZIN IROZO. Insoportable. "Ezin irozoak zarete zuek eta zuen eleak, [...] impossible à supporter" H.

    irozo

    irozo
    << irentsi 0 / 0 irristatu >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper