Harremana

    OEH - Bilaketa

    658 emaitza bestela bilaketarentzat

    Sarrera buruan (13)


    Sarrera osoan (499)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    gaizkin.
    sense-1
    1. (V, G, R ap. A ; SP, VocCB .(G, s.v. gaitzgille)Dv (G, s.v. gaitzgille), H), gaiskin (Añ), gatxkin, gatxgin.
    Malhechor, criminal; malvado, maligno, perjudicial; (el) que hace mal a alguien. " Gizon gaizkina (Ax 287), malfaiteur" SP. "Méchant, malicieux, scélérat, etc." H. v. gaizkile. Tr. Empleado por Axular y Etcheberri de Sara, no vuelve a documentarse en la tradición septentrional; desde finales del s. XVIII aparece en autores meridionales, siendo especialmente frec. entre los vizcaínos.
    Gizon gaizkin bat bezala, izi zen, beldur zen. Ax 287 (V 192). Aski da alfer izaitea gaizkin izaiteko. ES 185. Ispiritu gaitzkin oetatik batek sugearen aotik Ebari itzegin. Ub 9 (cf. infra (2)). Geure gaiskin ta areriuai parketan ezpadeutseguz. CrIc 72. Miina ongilla andija da, ondo erabili ezkero. Baita gaiskin andija bere, gaiski erabili ezkero. fB Ic II 182 (v. tbn. 165). Ezautu daigun geure gatxgin nausija, zein dan geure aragija. Ib. 270. Lenago da errubaga edo inozentia, errudun edo gatxkina baño. Astar II 187 (v. tbn. 265; 121 gaixkin). Bela gaiskin txikia, otso gaizkilla andia ta gizona. Zav Fab, RIEV 1907, 540. Patxi zeruko aingeruan zan da deabru gaizkiña Peru. Ag Kr 175 (v. gaiskin diabruba en Mg PAb 62, deabru gaizkin en AB AmaE 274 y deabru kazkin en Or Eus 61). Ixilliko bekaitza agiriya baño gaizkiñago da. EgutTo 24-7-1918 (ap. DRA ). Augaitik otzana / sarri dakuskezu / gizonen artean / zigorpetuta, / eta gaizkin baltza / erpak agirian / gizon zuzena lez / aintzat artuta. GMant Goi 86. Emen al zagoz, astotzar, gaizkin, alakuori? Otx 69. Gaizkiña nor dan esatea. Zait Sof 64. Aalmen gaizkiñak (poderes malignos). Etxde AlosT 83. Esitu ezpaniñute basapizti gaizkin baten antzo. Etxde JJ 245. Zintzo diren batzuei gaizkiñen pagua ematen zaie. Vill Jaink 98. Eta ba ete dago gaizkiñen lorratzik? Erkiag BatB 101. Gaizki egiña laister azaldu, naiz-ta gaizkiñak ondo estaldu. EZBB I 120.
    v. tbn. Tolosa EEs 1913, 209. EEs 1916, 50 ("verdugo"). Laux AB 80. Anab Poli 24. Zait Plat 104. Gaiskin: Añ EL1 114 (EL2 121 gaiskilla).
    2. (V-arr-m, G, L-sar; Lar, Mg Nom 66 (V, G), H), gaiskin (Añ), gaitzgin, gaitzkin, gazkin, gazgin (V-arr), kazkin (G), gaizkiin (V-gip). Ref.: A (gaizkin); AEF 1923, 13; A EY I 67 y II 418; JMB At (gaizkiñ); Eusk 1956, 225. Demonio, diablo, espíritu maligno, (el) Maligno. "Espíritus, gaizkiñak" Lar. "Endemoniado, [...] gaizkiñak dituena" Ib. "Espíritus malignos" Mg Nom 66. "Espíritus malos, gaiskiñak" Añ. "Endemoniado, gaiskiñak dituana" Ib. "Par excellente, le démon, l'esprit malin" H. "Gaizkiñak daukaz orrek, ése está poseído del demonio" A, que cita a Lard. "Se les atribuye la virtud de retardar la muerte" AEF 1923, 13 (que da más datos sobre esta creencia en V-arr; v. tbn., para detalles suplementarios, JMB OC I 93). "Kukurruku egin euban orduan oilarrak eta gazgina bere bidean yoan zan (V-arr), [...] el maligno" A EY I 67. "(L-sar), genio maligno, causante de enfermedades" JMB At. Cf. J.R. Erauskin in Tx B II 246: "Baña badira beste batzuek ez emakumeak eta ez gizonezkoak ez diranak, baizik xomorro txiki-txiki batzuek, asko milla alkarrekin bizitzen diranak. Auei gaizkiñak esaten diete. Gaizkiñ abek jendeari lan askotan laguntzen diote, batez ere bestela egin ezin diran lanetan". v. gaiztorako.
    Eleiza batean Luis zegoela gaizkiñak esan zuten: [...]. Cb Just 25. Gaitz-giñak edo demoniak ateratzen zituan gizonen gorputzetatik. Ub 82 (80 gaitzkiñak). Ez dauka oneek orrelango artuemonik gaiskiñakaz. Mg PAb 155. Zazpi gaiskin edo infernuko espiritu. Mg CO 116 (v. tbn. 166 (CC 117 deabruak)). Gazkinak daukaz, emon bekijoz konjuru sendo eta fuerte batzuk. Astar II 39. Arako umeren bat gexorik daguanian, sinistutia urlijak [...] emongo eutsazala gaskinak beragaz aserratu zalako. Ib. 41. Gaiskiñen tentazinoen kontra. CatBus 32 (CatLlo 76 demoniñoaren). Exorzistak edo gaizkiñak botatzen zituztelakoa egiten zebilzanak. Lard 517 (v. tbn. 509). Gaizkiñak botatzen zion sarea ezaguturik, iges egin zion. 'El maligno'. Aran SIgn 23. Gaizkiñak kendu. Lek EunD 27. Bira oiek ematen dituana gaizkiñak eramaten dutela sinistea. JMB ELG 90. Kazkinak (gaizkinak, deabruak) ataratzeko apaiza Juangonera errosarioa errezatzera joaten zan (G). A EY II 418. Urte askoan gaixorik zegoan. Gaizkiñak norbaitek sartu zizkala esaten zuten. Auspoa 49-50, 123. Orra lurra, gaizkiñaren eskuetan... Vill Jaink 98. v. tbn. Arr May 179. Ag Kr 175. Mde Pr 309.
    sense-3
    3. (Dv, H).
    Hechicero. "Celui qui se livre aux opérations de magie, aux sortilèges, aux maléfices" Dv. "Sorcier, qui jette des malefices" H.
    Sorgin edo gaizkin batzuek. Lard 68. Judu zar gaizkiñ edo sorgiñ bat. Arr May 149. Gaizkiñak, batez ere sorgiñak, ostiraletan beren batzarrak izan oi dituztela. JMB ELG 79.
    sense-4
    4. Falta, delito. v. GAIZKI EGIN (b).
    Jangoikoari argia eskatu ta ondoan bere gaizkinak ezagutzeko. Legaz 39. Nere lanak eta gaizkiñak, bikain izkutatuak omen ditut. NEtx LBB 116.
    azpisarrera-1
    BEHEKO GAIZKIN. Demonio.
    Beeko gaiskiñik asmatzalleenak bere ez eben geijago asmauko. Mg PAb 78.
    azpisarrera-2
    GAIZKINAK EDUKI. "Gaizkiñak euki, estar de mal humor, darlo todo a mal. Gaizkiñak jaukaz gaur gure mutill zarrak, eta eziñ lajeikek urreratu beragana, hoy nuestro solterón está de malas" Etxba Eib.
    azpisarrera-3
    GAIZKINEKIN (Con verbos como egon, etc.). Poseso.
    Zeñak eukan bere semia gaiskiñakaz. Mg CO 114. Edozeñ gauzarekin jartzen bazera gaizkiñakin dagoan baten eran. AA I 582 (v. tbn. 430).
    azpisarrera-4
    INFERNUKO GAIZKIN. Demonio.
    Jabetu ziran Infernuko gaizkinak emakume gaixoaren korputzaz. Mg CC 224 (CO 272 infernuko gaiskiñak). Kurutze doneak inpernuko gaizkin danen kontrako indarra daukala. Ag AL 65. Inpernuko gaizkiñ zarrak arima bat galtzean. Ib. 164. Inpernuko gaizkiñ madarikatua zirudian. Ag G 154.

    gaizkin

    gaizkin
    << gaixondo 0 / 0 gaizto >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper