Harremana

    OEH - Bilaketa

    738 emaitza bertso bilaketarentzat

    Sarrera buruan (34)


    Sarrera osoan (498)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    bosgarren.
    tradizioa
    Tr. En la tradición labortana y bajo-navarra se documentan las formas borzgarren y bortzgarren, aunque parece que en los últimos siglos predomina la segunda. En los textos suletinos y mixanos se emplea sobre todo bostgerren, y en los alto-navarros borzgarren . En las tradiciones vizcaína y guipuzcoana predomina claramente la forma bostgarren, aunque no faltan ejs. de bosg-, sobre todo modernos. Las grafías con -k- , exclusivamente meridionales, se documentan en Capanaga, Añibarro e Iztueta (junto con -g- ), en Zavala, y en un texto amescoano de principios del s. XIX (en la forma det. boskarna ). A partir de finales del s. XIX boskarren es frecuente en escritores puristas, tanto aranistas como seguidores de Azkue. En DFrec hay 31 ejs. (uno septentrional) de bosgarren, 15 de bostgarren y 12 de boskarren .
    sense-1
    1. (V-gip; A), bostgarren (V-gip; Lcc, Lar, Añ, VocBN ), borzgarren (Lar, Añ (AN)), bortzgarren (L; SP, Urt II 130, Ht VocGr 340, Arch UFH, Dv), boskarren (V, G; Lar, Añ, Zam Voc), bosgerren (S; A), bostgerren (S; VocS , Arch UFH, Gèze), bostkarren, boskerren (Sal), bortzgerren (BN; H ap. DRA .) Ref.: A (boskarren); Lh (bortz , bos-); Lrq /bóźgeRen/; Etxba Eib (bostgarrena); Elexp Berg (bost).
    Quinto. "Quinto, en número, boskarrena, borzgarrena " Lar. "Quintar, arar la quinta vez, bostgarren aldiz goldetu " Ib. "Quint, [...], bostgerrena " VocS . "Muchos hay que se esfuerzan en pronunciar, sobre todo en escribir, bostgarren [...]. El pueblo, que no sabe de reglas, pero que las hace, pronuncia generalmente boskarren, boskerren, en algunos pueblos bosgarren, bosgerren; jamás pronuncia bostgarren " A. " Bosgarren da arrunta, baina adinekoek boskarren ere bai" Elexp Berg. .
    Borzgarren partean zer galdegiten dugu? Lç Ins E 6v. Bostgarrena, sinistetea dala Kriadorea. Bet 8. Errege jaun Fernando bostgarrena[k]. Mendieta 114. Abendoaren bortzgarren egunean. Mat XX. Borzgarren kapituloa. Ber Trat 52v. Bortzgarren manamendua. EZ Eliç 148. Borzgarren misterioa. Harb 295. Haragiaren amorio desordenatuak egiten duen borzgarren kalteaz. Ax 357 (V 236). Bost gerrenian, Jinkoa maithatü behar düzie gaiza ororen gaineti. FPrS 12. Bostgarren sakramentue. VJ 11. Bostgarren mandamentua. Cap 49 (ib. 99 boskarren). Introdukzionearen bortzgarren partea. SP Phil 501. Bost garren aktoa, kontrizionia. Tt Arima XV. Hogoi eta bortzgarren lerroan. INav 167. Bost garren maniak zer nahi dü? Bp I 94. Zazpiehun eta berrogoi eta bortzgarren urthean. ES 388. Bostgarren eta seigarren kapituluetan. OA pró. Hori izatu zen bortzgarren eguna. Urt Gen 1, 23 (Dv bortzgarren, Ol boskarren ). Il ze martxoaren ogei eta borz garrenean. SermAN 3v. Bostgarrena, sinistu dala kriadorea. Arz 19. Bere bortz garren manamenduan. CatLav 383. (V 185) Kapitulo borzgarrena. El 41. Santu San Pio bost garrenak. Urqz 20. Bostgarrena, amarrenak eta primiziak pagatzea. Iraz 33. Bosgarrena, ez iñor hiltzea. CatBurg 6s. (ib. 31 bostgarrena) Karlos Kinto edo bostgarren onen illoba. Mb IArg I 197. Bostgarren belaun edo jenerazioraño. Cb Eg III 379. Borzgárren prénda, humiltasúna banidade ta suberbiarik gabe. LE Prog 122. Borzgarrena, auñ eta eskues palpatzea. CatUt 13. Jinkuaren borzgarren manamendiaz. CatLan 91. (ib. 21 bostgerrenian, 46 bost-garren) Bost garren artikülian. Mercy 43. Bost-gerrena. AR 53. Bortz garren manamenduaz. Brtc 61. Ta hau da munduaren bost-garren adiña. Ub 71. Maijatza bostgarrena / artuak ereiten. DurPl 68.
    ( s. XIX) Boskarna ez igor ilze deseiatzia. (Améscoa Baja, c. 1800). FLV 2004, 538. Bostgarren egia edo mirari sinistu bear deguna. Mg CC 200. Bortzgarrena, gula. Añ CatAN 57. Bostkarren misterioa. Añ EL1 219 ( ib. 26 bostgarren ). Jaunaren legeko bostgarren agintea. AA II 117. Bostgarren egunian. fB Ic I 11. Ogeta boskarren ipuiña. Zav Fab, RIEV 1907, 543 ( ib. 96 bostkarren ). Bostgarrena, iñor il ez eitia. CatLlo 7. Karlos bostgarren errege deitzen danari. Echag 161. Bortzgarrena, fedea. CatLuz 28. Iganteko lehen lau Psalmiak eta bost gerrena. UskLiB 180. Bosgarren hori zoin ote da? / Pentsatzeko ez da pena. Bordel 79. Bosgarren jolasa. It Dial 23. Bosgarren kapitulua. Izt C 48 (ib. 501 bostkarren, 157 bost-garrenean). Liburu bortzgarrenaren akabantza. Gy 257. Bortz eta seigarrena, aphezak baitire, / Hekin dohain ageriz ixilduren gare. Hb Esk 212. Berrogeigarren urteko bostgarren illaren lenengo egunean. Lard 98. Bostgarren berbaldia. Ur Dial 23 (Dv bortzgarren, Ip bostgerren). Paulo bostgarrenak eta Gregorio amabostgarrenak. Ur BulaAl 18. Jafeten bostgarren seme / Tubal onarenak. Afrika 32. Bortzgarrenean: San Iñazio Jesusen konpainiaren buruzagi. Laph I. Bostgarren burua. Arr GB 21 (en May 32 bosgarren). Borzgarna, dekumak eta primiziak Jangeikuaren elizari pakatia. CatR 49. (CatSal 49 borzgarna, CatAe 48 bozgarrena) Martxuaren hogei eta bostgerrenian. CatS 100. Bortzgarrena, siñestea gauza guzien egillea dela. Legaz 3. Orra bostgarren llaga / zure kostaduan. Xe 328. Franzisko arkitzen zan ogei ta bostgarren urtian. Bv AsL 44. Lau bertso bota ditut, orra bost garrena. AB AmaE 408. Asi ziran zezenak jokatzen, eta bostgarrena zan aundiyenetakua. Sor Bar 73. Bost-gerren egüna. Mariaren dohain berheziak. Ip Hil 33. Gero boskarren urtean / eneban inor artean. Azc PB 197 (Ur PoBasc 245 bostgarren). Bostgarren gizaldian. Itz Azald 70.
    ( s. XX) Konforme gaude orrek konen borzgarneko kartan erraiten daikugunaz llobarren gainian. Mdg 128. Elizaren bortzgarren manamenduak. CatJauf 87. Bortzgarren misterioa: Jesusen gurutzefikezioa. CatUlz 62. (ib. 40 bortzgarna) Bostgarrena [...] lantegiko nagusia. Ag Kr 94. Santa Ageda egunia[n], baita konen borzgarnian xuntatandra pareja berak egun guzuko xan eta edatra. Mdg 136. Bostgarren egunean. AZavala ( in Goñi 14 ). Lenengo, irugarren ta boskarren lerruak. LzM EEs 1913, 194. Karlos bostgarrenaren guda. Urruz Zer 51. Laugarren edo boskarren mallako senide guztijak. Kk Ab I 29. Boskarren ezkutitza. A Ardi 29. Milla bederatzi egunekin / oi ta bosgarren urtian. EusJok 107. (ib. 117 boskarren) Bostgarrena Zesareo Uranga. Arrantz 123. Jaungoikoaren legeko boskarren agindua. KIkV 68. Boskarrenean itsasoak arraiaz eta aidea egaztiaz betetzeko. Inza Azalp 35. Lau egunean ez zan etxeratu. Bostgarrenean etorri zan. Muj PAm 51. Gerra gaizto au eman zutela / au da bostgarren urtia. Tx B I 106. Bostgarren bizitoki batian. Zub 110. Huna jauregiko bortzgarren kapera. JE Ber 61. Boskarren neke-unia. Enb 101. Lau jokatu ta, bi ta bi geldi, / auntzena bosgarrenean. Or Eus 303. Bortzgarrenean, itsasoa eta urak bethe zituen arrainez. Zerb IxtS 8. Etenik gabe burutu nituen bosgarren, seigarren eta zazpigarren lerroak. Mde Pr 114. Laugarren errenkadatik boskarrenera. Lek SClar 106. Milla zortzireun da laugarren eta bosgarren urtean. Etxde JJ 22. Lenengo ardiari "Pater" ipiñi eutsen izena; [...] bostgarrenari "In". Bilbao IpuiB 75. Bostgarren eguna da. Larz Iru 50. Bosgarrena berriz mailburuko. Gazt MusIx 70. Milla bederatzireun eta bostgarren urtean. Alzola Atalak 143. Bostgarrena, ez eriotzarik eittia. Etxba Eib. Boskarren illabetera lertu zan senarraren trumoia. NEtx LBB 25. Bosgarrenian bearturikan / gaude iñor ez iltzera. Uzt Sas 216. Bosgerren mente hastian. Casve SGrazi 24 (ib. 120 bostgerrena). Bosgarren aingeruak be turuta jo eban. Ker Apoc 9, 1. Bostgarren belaunaldiraiño. Berron Kijote 145. Laster jaio zan Felipe, bostgarren anaie. Gerrika 22. Munduko marketan bostgarren allegatu zan. Albeniz 111. Bihoa aurretik nik, edozein Internazionalekin harremanik baldin badut, sortzeko den Bosgarrenarekin dela. MIH 217. Badira zenbait puntu gogoan eduki beharrekoak. [...]. Euskal herriaren bihotza, boskarren, hego aldean zegoela 1800 inguruan. Ib. 380. Bostgarrenak, nolanahi ere, -ea- darama azkenean. MEIG V 89.
    v. tbn. Echta Jos 314. Or Aitork 332. Olea 189. Ataño TxanKan 224. Zendoia 57. Bostgarren: Oe 121. CatBus 6. AzpPr 112. Echta Jos 260. Muj PAm 51. JAIraz Bizia 89. Ataño TxanKan 224. Bortzgarren: Arg DevB 187. He Apoc 6, 9. LE Ong 13v. CatB 76. JesBih 389. Iratz 158. Mattin 63. Borzgarren: MRos 13.1r. Boskarren: Añ LoraS 76. EEs 1912, 149. KIkG 55. Or Tormes 105. Zait Sof 29. Ibiñ Virgil 31. Bostgerren: Etch 664.
    azpiadiera-1.1
    (Tema nudo). En quinto lugar. v. BOSGARRENA, BOSGARRENEKORIK, BOSGARRENGO (b), BOSGARRENGOZ.
    [...] Irugarren, bere erakutsi bikañak; Laugarren, Kristaudiaren zabaltze arrigarria. KIkG 19. Auxe agintzen det: Lenengo. [...] aitatzera goazenak ere izan bezate mesede ori [...]. Bostgarren. Lenengo atalean esan degunaz zer-ikusirik ez duten [...] urrutizkiñak [...] erdia ordaindu bearrean izango dira. EAEg 13-3-1937, 1266s. Lapurdik, lehenik, XVIIgn mendean zuen indar ekonomikoa 1700 inguruan galdu zuela [...]. Euskal herriaren bihotza, boskarren, hego aldean zegoela 1800 inguruan. MIH 380.
    sense-2
    2. bostgerren (VocS s.v. quint). Quinta parte. v. bosten.
    Datozen zazpi urteetan izaten diran laboreetatik bostgarrenak erosi, eta ondorengo zazpi ez-urteetarako ganbaraetan gorde ditzan. Lard 54.
    azpisarrera-1
    BOSGARRENA. En quinto lugar.
    Borzgarrena, eskatzen dioguna da barka drazkiguzu gure zorrak. Ber Trat 92v. Bostgarrena, zerbait ezatu dedin, iduki bear da ostia Santua denbora gutxi batean mihi gañean. AA I 459.
    azpisarrera-2
    BOSGARRENEKORIK (bostgerrenekorik Gèze; bortzgarrenekorik Dv). "Cinquièmement" Gèze y Dv.
    azpisarrera-3
    BOSGARRENGO. a) Quinto.
    Bostgarrengo mandamenduak eragozten eta debekatzen du iñor iltzea. Ub 176s. Laugarren eta bostgarrengo jaiotokiak. Izt C 88. Orregatik esaten du David Erregeak bere bostgarrengo antolamendu ederrean. Ag Serm 560.
    b) (En enumeraciones). En quinto lugar.
    Bostgarrengo: egiten dau pekatu bere bijotzian, edo barruban fedeko artikuluben bat sinistuten eztabenak. Astar II 9. Bostgarrengo: jan edanetan ez ibiltia. Ib. 151. Giñan nire gidari on biak, beste kalean batu iakuzan erromeri-zale bi eta ni bostgarrengo. Ag Ioan 158. Lenengo. [...]. Bosgarrengo. Maiztarrak erabiltzen dituan mendi edo baso lurrak sei ektarea baño geiago badira, sei ektareatik goragoko oiekin nagusiak nai duana egingo du. Munita 109.
    azpisarrera-4
    BOSGARRENGOZ. En quinto lugar.
    Bostgarrengoz Apalak / egin du erosi, / pagatzeko kontuan / bera da nagusi. Noe 89.

    bosgarren

    bosgarren
    << borratu 0 / 0 1 bota >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper