Harremana

    OEH - Bilaketa

    2107 emaitza begi bilaketarentzat

    Sarrera buruan (293)


    Sarrera osoan (484)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    ipar.
    tradizioa
    Tr. Documentado en todos los dialectos. Ip(h)ar es la forma más usual; hay ifar en Mendiburu, Aguirre de Asteasu, Astarloa, Iturriaga, Uriarte (en dialecto guipuzcoano), Iztueta y Txirrita. En DFrec hay 327 ejs. de ipar y 6 de ifar .
    etimologikoa
    Etim. Para su relación con ibar, v. SHLV I 171.
    Onom.: Yparr Aguerre. (1366) Arzam 282.
    sense-1
    1. (V, G, AN, BN, R; VocS 138, H; -ph- L, BN, S; VocBN , Dv, H; hiphar SP), ifar (V-ger, G, AN; H), iper (H) Ref.: A (ipar, ifar); Iz ArOñ (ifarra, ipar), R 308.
    Norte, parte septentrional. v. iparralde.
    Ipharretik Hegoara non baita famaturen. EZ Man I 68. Laur leiho, bia ipharretik eta bertze bia mendebaletik. (1763). SenperEus 153. Eta beste batzuek / berriz ifarrera. It Fab 182. Lekhiak behar dü izan ipharraren eta ekhitzalgiaren artialat bürüz. "Exposé au nord-ouest" . Ip Dial 82. Izan nauk ipharrera hego-aldetik. Elzb Po 213. Iparrera bearren jo / genduan Eguerdira. AB AmaE 61. Iparreko bidea utzirik. StPierre 28. An zabaldia, emen mendia, / ur andiak iparretik. Or Eus 384. Iparrean eta egoaldean. Erkiag Arran 115. Iparreko aize ozkirrien bide zedin. Zait Plat 76. Iparretik otzik datorken. Xa Odol 102. Izarrak hego aldera, haizea hegotik; izarrak ifarrera, ifarretik haizea. (AN-larr). EZBB II 28. Egazkiña Reno-rako. Egotik Iparrera guztia, gaiñetik. Gerrika 240. Igorri zuten Frantzia iparretik aita frantxiskano bat. Larre ArtzainE 268. Bai baitirudi beste zenbait aski iparreko leku izen ere ahaikoa horretakoak direla. MEIG VII 114.
    v. tbn. Ur Dial 82. Dv Lab I. JE Bur 204. Barb Sup 13. Munita 50. Arti Tobera 279. Ibiñ Virgil 87. NEtx LBB 286. Uzt Sas 37. Etxabu Kontu 138. Ifar: Ur Ex 26, 20.
    azpiadiera-1.1
    (Fig.).
    Euren Jainkoa gure Ipar da, / nogan ditugun josiko / biotzetako gure orratzak. AB AmaE 61.
    azpiadiera-1.2
    (Como primer miembro de comp.).
    Iparrerrietatik geroago etorriak. JMB ELG 65. Ipar-odeia geldi dagola / urbiltzen da Arabakoa. Or Eus 263. Ipar-edurretara. Laux AB 36. Munduko Ipar-izaroetan. Mde Pr 268. Ipar eskualde batetarik jinak. Ardoy SFran 172.
    v. tbn. Erkiag Arran 83. Gand Elorri 263.
    azpiadiera-1.2.1
    (Con topónimos o gentilicios).
    Iphar-Amerikako erresuma hortan. Zerb Metsiko 53. Aleman, ipar-amerikano. JE Ber 72. Ipar-Amerikan gizon asmati itxelak dagozala. Kk Ab II 141. Ipar-Amerikako Laterri-Batzan. Eguzk GizAuz 63. Ipar-germanarazko hizkelkiak. Mde Pr 208. Ipar-Alemanian. MIH 189.
    v. tbn. FIr 135. Munita 91. Othoizlari 1954, 15. BEnb NereA 66. Zait Plat 58. Vill Jaink 20. Gerrika 159. Larre ArtzainE 267.
    azpiadiera-1.3
    (Como segundo miembro de comp.).
    Frantzia-ipharrean bezala. Barb Sup V.
    v. tbn. Herr 2-10-1958, 1. Xa Odol 294.
    sense-2
    2. (V, G, AN, BN, Ae, Sal, R; Ht VocGr, Lar, Añ, H; -ph- L, BN, S; Arch VocGr, VocBN, Gèze, Dv, H; hiphar SP), ifar (V-gip, G-to; VP 37r, Lar, Añ, Dv, H), iper (G-nav, B; H), ifer (Dv). Ref.: VocPir 55; A; A Aezk 288; Iz UrrAnz y To (ifarra), R 297 y 308; Etxba Eib (iparra, ifarra); Satr CEEN 1969, 72; Izeta BHizt (iper). Viento del norte. "Cierzo", "aquilón" Lar, Añ. "Boreas" Lar. v. IPAR-HAIZE.
    Errozu [...] ipharrari eztagiela haize. SP Imit III 23, 4 (Mst aize beltzari, Ol ipar-aizeari). Ori iparraren kontra dabill. Lar SAgust 10. Ifarra ta beste aizeak. Mb OtGai I 121. Aizerik gogorrenak ifar gozotan biurtuko. AA III 330 (II 229 ipar). Ifarrak kendu eta desegiten [...] eurijak. Astar II 194. Ipharra ala hegua denez jakitera. ChantP 286. Kanpoan dabil iparra. Azc PB 64. Iparra gero ta puztuago. Or Mi 113. Ekaitz ta laño baltzok, iparrak / bidaldu dituz emendi. Enb 108. Ara iparra ta ona egoa, onela aldatzen zan ango erritarren gogoa. Zait Plat 115. Iparra dagonean, jakea soiñean. (V-m). EZBB II 23.
    v. tbn. Egiat 243. Etch 686. Arch Fab 93. Gy 172. AB AmaE 465. Ag Ioan 181. EA OlBe 24. SMitx Aranz 93. Mde Po 67. Erkiag Arran 45. Gand Elorri 65. Gazt MusIx 187. Ibiñ Virgil 90. Zendoia 121. Ifar: Izt C 235. Ezale 1899, 68b. Tx B I 58.
    sense-3
    3. (V, G, AN, L ap. A ), ifar (A).
    Viento del este. "En la costa ipar no es norte sino este" A (s.v. iparraize). " Ifarra bebil, bendebala bego, egoa gero [...] (FSeg)" Ib.
    azpiadiera-3.1
    "Viento del Noreste" Elexp Berg.
    sense-4
    4. "Niebla que en verano proviene del mar. Iparra kiriketan dago " Asp Leiz.
    sense-5
    5. "(S, Eskual 1623), occident" Lh.
    sense-6
    6. Variedad de castaña.
    Huna zenbeit (gaztain) mota [...]: Ipharra, bakarra, uzta, zazpietakoa. Zerb GH 1954, 55 (ap. DRA s.v. uzta).
    azpisarrera-1
    FRANTZIA-IPAR. Viento del nordeste. "Frantzí-iparra, Frantzí-aizia, rúsua, aizé-gorrixa, es muy frío" Iz ArOñ.
    azpisarrera-2
    IPAR-AHATE. "Ánade friso" MItziar Txoriak 14.
    azpisarrera-3
    IPAR-AIRE. Viento del norte.
    Ipar aire hon bat jiten denian. Tt Arima 22.
    azpisarrera-4
    IPAR-HAIZE.
    a) (AN-larr-5vill; ip(h)arraize Foix ap. Lh, H, A; iper- G-nav, B; ifar- V-gip, G-to; H). Ref.: Ond Bac (iperraize); Iz To (ifarra); Asp Leiz; Etxba Eib (ifar-); Izeta BHizt (iper); Gte Erd 148. Viento del norte. "Vent de nort" H s.v. haize. "Brisa que en verano trae consigo la niebla" Asp Leiz. "Aquilon, iphar-haize" T-L.
    Iphar haize batez hormatua. Laph 229. Arturik ipar aixe gozo eta meia. AB AmaE 418. Ipar haizearen xixtua. JE Bur 187. Ipar-aizea zanean. Salav 54. Ipar-haizeak atertu zituen orroak. MEIG IX 104.
    v. tbn. Ol Imit III 23, 4. Barb Sup 11. Ox 65. Altuna 47. Enb 132. Or Eus 263. TAg Uzt 88. Iratz 180. EA OlBe 66. Mde Po 71. Erkiag Arran 192. Izeta DirG 63. Ibiñ Virgil 98. NEtx LBB 222. Lasa Poem 62. Ataño TxanKan 19. Zendoia 205. Insausti 52.
    b) "Iparraize (V, G, AN, L), viento este" A.
    c) "Viento del Noreste" Elexp Berg.
    "Ipar-mendebaletik datorren haize fina eta hotza" ZestErret.
    azpisarrera-5
    IPAR-HAIZETXO. Dim. de ipar-haize.
    Ipar aixetxo gozuak. AB AmaE 468. Ipar aixetxu biguna. Enb 145.
    v. tbn. Kk Ab I 65.
    azpisarrera-6
    IPAR-ALDERDI. Norte. v. iparralde.
    Franzia du mugarri iphar alderditik. Hb Esk 78.
    azpisarrera-7
    IPAR-ANTZAR. "Jabotière, oie, iphar-antzara" T-L.
    azpisarrera-8
    IPAR-ARRAKA (V-m ap. A). Nubosidad precursora del viento del nordeste.
    azpisarrera-9
    IPAR-AZKORRI. "Zeru gorriari erraiten zaio eskuaraz iphar-azkorri, eta erdaraz 'aurore boréale'" Herr 11-9-1958, 1.
    azpisarrera-10
    IPAR-BEGI. Lugar orientado al norte.
    Uiñak astindutako izpazter ipar-begikoa. Zait Sof 141. Bak-ek malda irikiak nai izaten ditu, agiñak berriz, ipar-begi eta otz-begiak. Ibiñ Virgil 84.
    azpisarrera-11
    IPAR BELTZ (Ae, Sal, R ap. A). Viento del noroeste. "Vendaval" A. "Norte muy frío" A Aezk 288.
    Ipar beltzak izugarrizko odei mataza lodiak zeramazkian. Ag G 153. Iparbeltza tximistarekin eta aize-zurunbilloa. 'Mistral' . Or Mi 100. Ipar beltzak eta mendebal gorriak gure arteko euskalariak uxatuxe dituztenean. MEIG VI 98.
    v. tbn. Mok 13. TAg Uzt 100. Etxde JJ 258.
    azpisarrera-12
    IPAR-HEGO (Pl.). Norte y sur, todas partes.
    Ipar Egoen edergarri zara. Or Mi 72. Zabaldu zuten ipar-egotan aur jaio berria Xalbaten berdin-berdiña zela. Etxde JJ 181.
    azpisarrera-13
    IPAR-EKIALDE. v. ipar-ekialde.
    azpisarrera-14
    IPAR-EUKATXA. "Norte, el polo ártico, Ifar-eukatxa" Lar.
    azpisarrera-15
    IPAR-EZKER-ALDE. Noroeste.
    Porto-Vecchio utzi ta ipar-ezker-aldera ugarte-barruan sartzen bazera. NEtx Antz 135.
    azpisarrera-16
    IPAR FALTSU. "Iper falsua, viento de dirección intermedia entre N y NO (G-nav)" Satr CEEN 1969, 72.
    azpisarrera-17
    IPAR FIN ( R ap. A). Viento del nordeste.
    azpisarrera-18
    IPAR GORRI (V-arr-oroz, Sal, R ap. A). "Viento norte, frío" A.
    Ipar gorriaren bildur. 'Mistral' . Or Mi 88.
    azpisarrera-19
    IPAR-IHINTZ. (iparrintz Sal, R). Ref.: VocPir 80; A.
    a) "Lluvia menuda y fría que viene con el viento norte" A. b) "Agua de la niebla" A.
    azpisarrera-20
    IPAR-IZAR (-ph- Foix). Estrella polar. "Étoile polaire" Foix.
    Iphar-izarrak itsasoan Marinelak bidatzen dütian bezala. Ip Hil 29. Egunez begirazu eguzki-aldea; ta gauez ipar-izarra. Bera EEs 1915, 166.
    azpisarrera-21
    IPAR-LAINO (V-gip, G-azp-goi; ifar- G-bet-nav; iper- AN-ulz, B; iperlano B; ifarllano Aq). Ref.: A (ipar-laiño, ifar); Iz ArOñ, Ulz (iper-); Izeta BHizt (iper-); Gte Erd 108. "Niebla que levanta el cierzo (AN)" Aq 577. "Iperláñua, la niebla que viene del norte" Iz Ulz.
    azpisarrerakoSense-21.1
    (V-m ap. A ; -lanho BN-baig ap. A ).
    "Nubes precursoras del viento nordeste" A.
    azpisarrera-22
    IPAR-LAUSO (ipar leuso Mg PAbVoc (sin trad.); ifarlauso Lar, Izt C 235). "Embate, aire fresco con neblina alta", "(nubecilla o niebla que levanta el) cierzo" Lar.
    azpisarrerakoSense-22.1
    "(V-gip), nubes precursoras del viento nordeste" A.
    azpisarrerakoSense-22.2
    "(V-ger-m), niebla" A. " Ifar-lausuak [...] cirros, cúmulos" Etxba Eib.
    azpisarrera-23
    IPAR LEHOR. Viento del nordeste. "Bai, baina iparra ez da hotzena. Txarrena ipar legorra da, itsaso aldetik barik, legorretik, Siberia aldetik datorren haize gogorra" (V-oroz) X. Kintana Iker 10 (1997), 154.
    azpisarrera-24
    IPAR-ORRATZ. Brújula.
    Lau alde oriek non dauden erakusten du otan edo iparrorratzak. Bera EEs 1915, 166.
    azpisarrera-25
    IPARRA BATU. "Pillar tembleque" Zubk Ond.
    azpisarrera-26
    IPARRA GALDU. Desorientarse.
    Ekaitzak bultzaz / galdua dute iparra. Or Eus 203.
    azpisarrera-27
    IPARRERARGO. Más al Norte.
    Iparrerago Anboto dago. AZink 184.
    azpisarrera-28
    IPAR-SARTALDE, IPAR-SORTALDE. v. ipar-sartalde, ipar-sortalde.
    azpisarrera-29
    IPAR-ZELAI (V-m ap. A). Cirro.
    azpisarrera-30
    IPAR-ZEROI (G-bet ap. A). Cirro.
    azpisarrera-31
    IPAR ZURI (xuri Ae ap. A Aezk 288). Viento del nordeste.
    Aixe ozkirri, itsas-aize ta ipar-zuri! 'Gregàli' . Or Mi 24. Ipar zuri baizen artega gara euskaldunok. Onaind ( in AB Olerk 6 ).

    ipar

    ipar
    << IGEL-BEGI 0 / 0 ITURRI-BEGI >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper