OEH - Bilaketa
1057 emaitza baga bilaketarentzat
Sarrera buruan (8)
Sarrera osoan (495)
- abade
- abagune
- abegi
- abemarietako
- abere
- abespelu
- absolbitu
- aburdiko
- 1 adi
- adikatu
- adimen
- 1 adimendu
- adina
- adiskidetasun
- aditasun
- aditu
- adiuntza
- adore
- adu
- afari
- afizio
- ageri
- agerkera
- agertu
- agilando
- agin
- agintza
- agor
- agudo
- agur
- ahaide
- ahal
- aharrausika
- ahaztu
- ahizpa
- ahulkeria
- ahuspez
- aingira
- 1 aire
- aita
- 1 aitatu
- aitzakia
- 1 aitzurtu
- aker
- akonsejatu
- akordatu
- akusadore
- akzidente
- 1 ala
- 3 ala
- alan
- alango
- alarguntasun
- 1 albo
- aldakuntza
- aldats
- aldatu
- aldebanatu
- aldendu
- aldetu
- aldi
- aldigaizto
- alditxar
- alfer
- alferkeria
- almibar
- altsi
- 1 altzo
- 2 amagarri
- amaigabe
- amaitu
- 1 amama
- amatatu
- amildu
- amore
- amorentasun
- anabasitu
- andrakeria
- andre
- anega
- animo
- antojatu
- antsia
- antsiatu
- antxeta
- antz
- antzina
- aorixe
- apardun
- apur
- apurtxo
- araoka
- arazkeria
- ardo
- ardozalekeria
- 1 ardura
- arduragabe
- arerio
- argal
- argi
- argialdi
- argitasun
- 1 argitu
- arima
- arin
- arindu
- arinka
- arma
- armagabe
- arnasa
- arpoitu
- arragoa
- arrainzabal
- arraio
- arrapataka
- arraunketa
- arrautza
- arrazoi
- arreta
- arriskatu
- arrisku
- arrosariotxo
- 1 artazi
- artazuritze
- 1 arte
- artegatasun
- arto
- asaba
- 1 askatu
- 2 askazi
- 2 aski
- asko
- askojakin
- askotako
- askotu
- asmalari
- asmarazi
- asmatu
- asmo
- astebete
- astegun
- 1 asti
- astiro
- astirotxo
- 1 astun
- ataide
- atera
- ateratze
- atertu
- atralaka
- atrizio
- atsegin
- atsekabe
- atsitu
- 1 atze
- atzerakuntza
- atzerapen
- 1 atzeratu
- aurkeztu
- aurkitu
- aurpegi
- aurre
- aurreratu
- aurretiaz
- auskalari
- auskazale
- AUXILIaXXXX
- 1 auzi
- azal
- azaldatu
- 1 azarri
- 1 azartu
- azienda
- azken
- azkengabe
- azkortasun
- azpi
- 2 azterri
- aztertu
- 1 ba-
- badaezpada
- bagada
- bagaritu
- bagasoka
- bagats
- bai
- bai-
- 3 baia
- baiduria
- baimen
- baina
- baino
- 1 baita
- baizen
- bakar
- bakartasun
- bakartxo
- bake
- baketasun
- baketu
- bakoitz
- balantza
- 3 balde
- balea
- baleatzar
- banaka
- banatu
- 1 baraila
- barau
- barber
- barkatu
- barkazio
- barra-barra
- barru
- basabera
- baserritar
- 2 baso
- batere
- batu
- batxo
- bautismo
- bazkari
- baztertu
- baztertxo
- bedeinkazio
- bederatzi
- begirune
- begitarte
- behar
- behargintza
- behar izan
- behar-ordu
- beharreko
- 1 behatz
- behe
- behin
- bekatari
- bekatu
- 1 bela
- 1 belar
- belarri
- belaun
- beldur
- beldurgarri
- beldur-ikaratu
- beldurrerraz
- bele
- 1 belu
- belztu
- bendizio
- benetan
- bengatzaile
- benialmente
- 1 benta
- bentaja
- bentzutu
- 1 berandu
- berariaz
- berau
- berba
- berbaerotu
- berbaldi
- berbaleku
- berbertatik
- berdin
- bereganatu
- berehala
- bereizi
- bergatu
- bero
- berogarri
- berori
- berotu
- 1 berriketa
- berriz
- bertan
- 1 bertara
- bertatik
- bertsotxo
- bertute
- bertutekume
- beste
- bestelan
- bete
- beti
- betile
- bi
- bidali
- bidegabe
- bider
- 1 biga
- bihar
- bihotz
- bihotziltasun
- bihozberatasun
- bihozgabekotu
- bihurtu
- bilania
- bilaukeria
- biloba
- biluzgorri
- biluzik
- bista
- 1 bisuts
- bitarte
- bitoria
- 1 bizar
- bizartzar
- bizi-alargun
- bizidun
- bizigura
- bizitza
- bizitzagin
- 5 boga
- borondate
- borrerokeria
- 1 borroka
- 1 bota
- botatze
- bulda
- bulla
- burdina
- 1 burla
- buruera
- buru-gain
- buru-jausika
- bururatu
- buruz
- butroi
- damu
- damugabe
- dart
- deiadar
- deiune
- demonio
- 1 dena
- denbora
- deretxo
- desditxatu
- deskuidu
- deslai
- desmaio
- despentsa
- destaina
- determinatu
- ditxagabe
- doarik
- doilortu
- donetasun
- donge
- dontzeilakor
- dontzeilatasun
- dorpe
- duda
- dudaldi
- dudatu
- duin
- dultze
- dutxulu
- ebaki
- eder
- edergarri
- edertasun
- edertu
- edo
- edola ere
- edozer
- ehuneko
- ehungintza
- ekaizperatu
- 1 ekandu
- eliza
- elizkizun
- elkar
- emakume
- 1 ene
- enkubritu
- 1 enpeinu
- entzute
- epeldu
- epeltasun
- epeltxo
- eper
- era
- erabili
- eragozpen
- eraiki
- erakarri
- erantzun
- 2 eraso
- erditu
- ere
- 1 eresi
- ernegatu
- eroan
- erosi
- errainutxo
- 1 errazti
- 1 erre
- errearin
- erregalatu
- 1 erregu
- errekor
- erremedio
- erremuskada
- errenditu
- erreprenditu
- erretorika
- errezpe
- erromeria
- errondari
- 1 erru
- 1 erruki
- errukigabe
- esan
- eskaini
- eskaintzari
- eskandalo
- 1 eskari
- eskarmentatu
- eskarmentu
- eskas
- esker
- eskerga
- eskergabetasun
- eskribau
- eskrupulo
- 1 esku
- eskuratu
- 2 esnatu
- esne
- esplikatu
- estali
- estalki
- estribu
- estropozo
- 2 estropu
- etsenplu
- etxalde
- etxarma
- etxe
- etzan
- eune
- eurak
- euskaldun
- euskara
- ezaguera
- ezarian
- ezarri
- ezer
- ezerezkeria
- ezertarakoez
- 1 ezin
- ezin-entzun
- ezjakin
- ezkero
- ezkondu
- ezkontza
- ezkontzagin
- ezkutuko
- eztabaida
- eztegu
- faga
- falta
- fatigatu
- fingabe
- frogantza
- gabe
- gaberik
- gabetanik
- 1 gabiko
- gain
- gaitz
- gaitziritzi
- galant
- galanto
- galdu
- ganbara
- 2 gandu
- ganora
- ganoragabe
- gar
- garbi
- gastarazi
- gastatu
- gatibatu
- gatiberio
- gatzgabe
- gautxori
- gehiago
- geldi
- geratu
- gero
- gerok
- gerra
goiburua
1 ekandu.
sense-1
1.
(V ap. A
; Lar Sup, Añ, Dv, H) .
(Sust.). Costumbre, hábito, tradición. Sg. A DBols: "Ekandu, costumbre que afecta a la moral; a diferencia de oitura, que indica costumbre, hábito físico"; varios ejs. contradicen esta afirmación. v. usadio, ohitura. Tr. Documentado en la tradición vizcaína ya desde los RS de 1596. Sólo en el s. XX se encuentra algún ej. de otros dialectos. En DFrec hay 5 ejs., meridionales.
Ekandu gextoa belu anztu doa. RS 156. Ekandu gaxtoari bernea ausi. Ib. 547. Oitura, ekanduba edo usadiua <-duia>>. CatElg 11v. Neskatilla otseiñak ostuteko ekanduba badauka. Mg CO 140. Pekatuko ekandubari. fB Ic I 4. Ikusirik konfesoriak ekandu au aurrera doiala. Astar II 115. Arik eta gauz orren ekandu ona zeugan gogortu artean. Añ EL2 83. O egunak! O ekandubak! "O mores" . Mg PAb 212. Ekandu dongetan sarturik dagozanak. Ur MarIl 79. Bizkaiko lagi, kittutasun eta ekandu onak. AG 164. Iges egizu, ekandu txar guztien ama dan nagitasunetik. Itz Azald 203. Guztiok ekandu zarren gordezaleak giñalako. Ag Kr 84. Aberien jabien artian ekandu ta zaletasun au zabaldu daiten. ForuAB 95. Aberri-ekandu onak eta aberri-ixakera osua. Kk Ab I 86. Amogillien ekandua da / eskuak busti ixatia. Ort Oroig 14. Lege zaharraren jabe, hala nola arbasoetarikako ekanduen bai eta mintzaiaren. JE Ber 27. Ainbat bazter ikusi ei zittubezan eta beredin piztiren ekandu berezijak uartu. Otx 58. Theresak ekandua hartu baitzuen haren aitzinean biluzik egoteko. Mde HaurB 65. Toki baketsu ta ekandu onekoak, leku eder garbiak. Erkiag Arran 17.
v. tbn. (para autores no vizcaínos) Lab Y 1933, 193. ABar Goi 58.
(Sust.). Costumbre, hábito, tradición. Sg. A DBols: "Ekandu, costumbre que afecta a la moral; a diferencia de oitura, que indica costumbre, hábito físico"; varios ejs. contradicen esta afirmación. v. usadio, ohitura. Tr. Documentado en la tradición vizcaína ya desde los RS de 1596. Sólo en el s. XX se encuentra algún ej. de otros dialectos. En DFrec hay 5 ejs., meridionales.
Ekandu gextoa belu anztu doa. RS 156. Ekandu gaxtoari bernea ausi. Ib. 547. Oitura, ekanduba edo usadiua <-duia>>. CatElg 11v. Neskatilla otseiñak ostuteko ekanduba badauka. Mg CO 140. Pekatuko ekandubari. fB Ic I 4. Ikusirik konfesoriak ekandu au aurrera doiala. Astar II 115. Arik eta gauz orren ekandu ona zeugan gogortu artean. Añ EL2 83. O egunak! O ekandubak! "O mores" . Mg PAb 212. Ekandu dongetan sarturik dagozanak. Ur MarIl 79. Bizkaiko lagi, kittutasun eta ekandu onak. AG 164. Iges egizu, ekandu txar guztien ama dan nagitasunetik. Itz Azald 203. Guztiok ekandu zarren gordezaleak giñalako. Ag Kr 84. Aberien jabien artian ekandu ta zaletasun au zabaldu daiten. ForuAB 95. Aberri-ekandu onak eta aberri-ixakera osua. Kk Ab I 86. Amogillien ekandua da / eskuak busti ixatia. Ort Oroig 14. Lege zaharraren jabe, hala nola arbasoetarikako ekanduen bai eta mintzaiaren. JE Ber 27. Ainbat bazter ikusi ei zittubezan eta beredin piztiren ekandu berezijak uartu. Otx 58. Theresak ekandua hartu baitzuen haren aitzinean biluzik egoteko. Mde HaurB 65. Toki baketsu ta ekandu onekoak, leku eder garbiak. Erkiag Arran 17.
v. tbn. (para autores no vizcaínos) Lab Y 1933, 193. ABar Goi 58.
sense-2
2.
(Añ, A, A Apend, Dv),
ekandutu
(Añ, H) .
(Vb.). Acostumbrar(se), habituar(se). Cf. Añ: "Inexperto, (c. ) oitueza; (V) ekandutueza, ezekandua". v. ohitu.
Ekanduta dagozan begijak, ez dira orregaitino minberatuten. Mg PAb 128. Ekanduko enas egitera neure egitekoak ganora baga. Añ LoraS 178. Tokamentu loijetara ekandu dirian eskubak. Mg CO 107. Ekandu bear zara ala zeñatzera. Legaz 1. Eladitxo ekanduko da artuten eroapena. Echta Jos 192. Atxurketan ekandurikua ezpetteke aztamakillaketan asi. Otx 179. Ekandutuko ete zan Kantauriko ume bulartsua? Erkiag Arran 125.
v. tbn. CatLlo 3. Noe 110.
(Vb.). Acostumbrar(se), habituar(se). Cf. Añ: "Inexperto, (c. ) oitueza; (V) ekandutueza, ezekandua". v. ohitu.
Ekanduta dagozan begijak, ez dira orregaitino minberatuten. Mg PAb 128. Ekanduko enas egitera neure egitekoak ganora baga. Añ LoraS 178. Tokamentu loijetara ekandu dirian eskubak. Mg CO 107. Ekandu bear zara ala zeñatzera. Legaz 1. Eladitxo ekanduko da artuten eroapena. Echta Jos 192. Atxurketan ekandurikua ezpetteke aztamakillaketan asi. Otx 179. Ekandutuko ete zan Kantauriko ume bulartsua? Erkiag Arran 125.
v. tbn. CatLlo 3. Noe 110.
azpiadiera-2.1
(Part. en función de adj.).
Acostumbrado, habituado.
[Idiskoa] ezi zidin, uztartu zuen idi ekandu batekin. VMg 57s.
[Idiskoa] ezi zidin, uztartu zuen idi ekandu batekin. VMg 57s.
azpiadiera-2.2
Usar.
Ezta ekantzen bakar-bakarra. [...] Onegattik, "atsi" bakarrik ekandu ezaren, "iratsik" esan gura dau "atsi-erazo". [...] Politto Maittetseak ekantzen dau "iratzi" edo "iratsi" "eskribidu"-ikurpenaz. AG 442.
Ezta ekantzen bakar-bakarra. [...] Onegattik, "atsi" bakarrik ekandu ezaren, "iratsik" esan gura dau "atsi-erazo". [...] Politto Maittetseak ekantzen dau "iratzi" edo "iratsi" "eskribidu"-ikurpenaz. AG 442.
azpisarrera-1
EKANDUZ.
Por hábito, con la costumbre.
Pekaturik ezañenak [...] aterako dira ekanduz edo usarijoz. Mg CO 269. Andijagua da ekanduz eginiko pekatu loija ekandu bagia baño. Astar II 115. Ea orditutea ekanduz izan daroazunez. Añ EL2 144. Hereje barriyak, ekanduz legez, burla eta barre egiten deutse onerazpen oneri. Itz Azald 72s.
Pekaturik ezañenak [...] aterako dira ekanduz edo usarijoz. Mg CO 269. Andijagua da ekanduz eginiko pekatu loija ekandu bagia baño. Astar II 115. Ea orditutea ekanduz izan daroazunez. Añ EL2 144. Hereje barriyak, ekanduz legez, burla eta barre egiten deutse onerazpen oneri. Itz Azald 72s.
azpisarrera-2
EKANDUZ EKANDU.
Tradicionalmente.
Ekanduz ekandu onartu oi danaren aurkako erasoaldi guziei, "beti onetara izan da" erantzutea aintzakotzat eta naikotzat dute zenbaitek. Zait Plat 33.
Ekanduz ekandu onartu oi danaren aurkako erasoaldi guziei, "beti onetara izan da" erantzutea aintzakotzat eta naikotzat dute zenbaitek. Zait Plat 33.
azpisarrera-3
EKANDUZKO
(Añ). Habitual.
Jausi ta irau-erazoten-zaituan arako ekanduzko bekatuan. Añ EL1 15. Geuk egin oi doguzan bekatu txiki ekanduzkoa kaiti. Añ LoraS 109. Oitura edo ekanduzko pekatuba andijagua da bestelakua baño. Astar II 114.
Jausi ta irau-erazoten-zaituan arako ekanduzko bekatuan. Añ EL1 15. Geuk egin oi doguzan bekatu txiki ekanduzkoa kaiti. Añ LoraS 109. Oitura edo ekanduzko pekatuba andijagua da bestelakua baño. Astar II 114.
ekandu
-
1 ekandu....
-
1. (V ap. A ; Lar Sup , Añ, Dv, H) . (S...
-
2. (Añ, A, A Apend, Dv), ekandutu (Añ,...
-
(Part. en función de adj.). Acostumbrad...
-
Usar. Ezta ekantzen bakar-bakarra. [...]...
-
EKANDUZ. Por hábito, con la costumbre. ...
-
EKANDUZ EKANDU. Tradicionalmente. Ekandu...
-
EKANDUZKO (Añ). Habitual. Jausi ta irau...
<< ekaizperatu 0 / 0 eliza >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
