OEH - Bilaketa

1057 emaitza baga bilaketarentzat

Sarrera buruan (8)


Sarrera osoan (495)

Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
dudatu.
sense-1
1. (AN-gip, BN-lab-arb, B, S; SP, Urt I 144, Lar, Ht VocGr, Añ, Lecl, Arch VocGr; Hb, Gèze, Dv, H), dudadu (Lcc), dudau (V-gip) Ref.: Lrq (dudat); Etxba Eib y Elexp Berg (dudau); Gte Erd 80.
Dudar, vacilar. " Dudatzen eztakiena ez deus iakina, el que no duda no sabe cosa ninguna" SP. " Dudatzen dut egia denez, je doute que ce soit vrai" Dv. " Dudatu gabe behar da urera jauzi egin, il faut sauter à l'eau sans hésiter" Ib. " Dudatu da juiearen aintzinean, il a hésité devant le juge, il a tergiversé" Ib. " Bere bizi guztian dudau eban, bide zuzenetik aindu ete zan, toda la vida dudó, si se había encaminado por la buena senda" Etxba Eib. " Dudatzia, gauzak ezagutzeko bide bat dala esaten dabe filosofo batzuk " Ib. " Aukeria jarri zotsenian etzeban asko dudau " Elexp Berg. " Dudatu naiz (AN-gip, BN-arb), orrekin dudatu egiten naiz (AN-gip), dudatzen naiz (AN-gip, B, S), dudatzen niz (BN-arb), ez da dudatuko (BN-lab)" Gte Erd 80. v. DUDA EGIN. Tr. Documentado desde Dechepare. No lo hallamos en textos meridionales de la primera mitad del s. XX. Es usado sobre todo con aux. trans. aunque hay ejs. de uso con intrans. en algunos autores del Norte y en Moguel. En DFrec hay un ej.
Ordu oroz behar tugu [emaztiak]; ezta heben zer duda. E 121. O fede xipitakoá, zergatik dudatu duk? Mt 15, 31 (TB dudatu duzu, Ip düdatü zira, Echn dudatu' izu, IBe dudatu duzu). Dudatzen badozu. Lazarraga A17, 1187r. Zegaiti zu zara, dudadu <dubd-> baga, / korridu badidi ondo mundua, / beste guztietan estimadua. Ib. B15, 1180v. Fedezko gauzez dudatu dut ea hala zirenz. EZ Eliç 143. Halako gaixtakeria higuñaren egitera eztut dudatu. Harb 332. Ezta munduan, heriotzeko oreneraiño bekhatutan dagoenaren salbamenduaz dudatzen eztuenik. Ax 199 (V 134). Ez dut dudatzen ez den zenbait izanen zerbait erraiteko dutenik obra xume hunen gainean. Mong 585. Ihor honez düda daitia. Bp II 109. Mirakulu haur barurak egin ziala, ezta behar dudatu. Tt Arima 78. Eztut dudatzen, [...], hau izanen zela egiteko gaitz bat. ES 189s. Dudatu ote deban [...] fedeko misterioren batean. OA 146. Ez dezazula batere duda, bitoria ez duzula eramanen. He Gudu 101. Zertan dudatu eztago. Cb Eg II 108. [Fedezko Artikülüetaz] borontariozki düdatzen dütenak. CatLan 84. Hetaz bere nahitara dudatzen dutenek. Brtc 56. Düda elezan [...] erhaztüna [...] zereioan erakhutsi. Egiat 173. Nor düda daite? Ib. 200. Arrazoi onakin dudatzen diranak egin ote zuten edo ez onelako edo alako bekatu. Mg CC 112 (v. tbn. 166). Osoro konsentitu zuan edo ez dudatzen badu. Gco II 41. Nork duda dezake den gutiena ere ama lorios hark maite gaituela? Dh 267. Inok dudeetan badau, ija bizitzia gordeetia gaiti, pekatu egin legijan. fB Ic I 81. Ez da gizonik duda dezakenik Doktrina Sainduaren erakusteak behar den bezala ez dituela bere trebesiak. CatLuz 2. Ez gaiten behin ere duda. Jaur 162. Boza Jakobena da, / ez det nik dudatzen. It Fab 246. Hitz dautzut, duda ez zaitela. Gy 3. Ez da zeren dudatu. Dv Lab 220. Duda eziñ leikean gauza da. Aran SIgn 52. Zintzarri egile nizala ehadila ez düda. ChantP 384. Zertako bada geiago dudatu? Sor Gabon 55. Dudatzen badezu nere dotrinaz. Bv AsL 217. Ontsa behatu diot, / ez zazula duda. Zby RIEV 1908, 766. Hartakoz ere legiari obeditziaz ez-zen düdatü. Ip Hil 112. Legiari obeditziaz ez zen düdatü. Ib. 112. Au ez det dudatzen. AzpPr 109.
( s. XX) Zer bada, dudatzen duk, hik? Ox 52. Ibiliko ditudan? / oi, ama, ez duda! Etcham 72. Jadanik gauz orotaz naiz dudatzen ari. Iratz 37. Dudatu zuen harentzat othe zen holako mandatua. Zerb IxtS 46. Aisago duda nezaken bizi nintzala, egirik etzala baiño. Or Aitork 170. Badakinat ez dunala egundaino nitaz dudatu. JEtchep 70. Tristea litaikela ez diat dudatzen. Xa Odol 203. Dudatzen nago hartu dukeen nehoiz ere atseginik. Ib. 345. Nork duda lezake, [...], idazle jakintsu ark onela ipiniko duanik? Berron Kijote 42. Ordu berean baietz erraiten hasi zitzaidala ziburutarra bainan handik laster dudatu. Larre ArtzainE 119.

v. tbn. Hm 154. SP Phil 349. Gç 93. Oe 32. Brtc 111. CatLlo 38. MarIl 72. Bordel 119. Elsb Fram 125. CatJauf 15. Auspoa 97, 22. Mde Pr 257. Arti Tobera 281.
azpiadiera-1.1
(Con un sintagma nominal en caso absoluto como compl. directo).
Eman izan den legearen fagorea dudatziak edo ez segur izanak. Iraultza 102. Eztiat düdatzen / haren lagünzia. Xarlem 1036. Gauza nezesarioak ukatzem, dudatzen edo ignoratzen dituenak. El 50. Fede Sainduaren misterioak ukatzen edo dudatzen dituenak. CatB 42. Ingurina guzia / Etsaiez betia, / [...] / Ez ginuen dudatzen / An desegitia. Bordel 41.
sense-2
2. (Hb, Dv).
Sospechar, imaginar, suponer. "On emploie aussi ce mot dans le sens de se douter, de soupçonner" Dv. " Dudatu zen hean enganatu nahi zutenez, il se douta qu'on voulait le tromper" Ib.
Emazteki hori dudatu othe zen ez nakiela irakurtzen? Elzb PAd 22. Dudatzen haiz naski, Pello, zer itxura egiten ahal nuken [...] lekhu gora hortan? Ib. 41. [Gurasoak] etzirenak dudatzen, gaixoak, heien Mixel ordu berean ukaldi tzar baten aphailatzen ari zela. JEtchep 114. Nehorek ote dakien / Nauzu dudatia! LuzKant 121.
sense-3
3. Hacer dudar.
Zure ospe haundiak estonatzen gaitu / gure izpirituan dudatzen baigitu. Balad 119.
azpisarrera-1
DUDATZAKA (Añ). Sin duda.
Dudatzaka esango dabee izanik euskeeria berez aiñ aberatsa ez dabela biar erbesteko berbeeta ezañaguen jantzirik. JJMg BasEsc VI. [Denporia] iragoko balebe doktrinia alkarri itanduten, dudatzaka ondo jakingo leukee. Astar I 20. Dudatzaka sarri eta sarri intenzinoiagaz izango dira. Astar II 119. Dudatzaka jaritxiko leuskijo grazija bere pekatuakaz damututeko. Ur MarIl 63. Dudatzaka Saulo iltzeko asmoa artuko zuten. Lard 495.
azpisarrerakoSense-1.1
Sin dudar.
Bildur baga, dudatzaka uste biar dogu ezteuzkula Jaungoikuak ukatuko glorija. Astar II 14.
azpisarrera-2
DUDATZEKO. a) (Ser, etc.) dudoso.
Elizako Aiten ustia da, eta ezta düdatzeko. Ip Hil 27. Eta ez dugu dudatzeko merezimenduzko tresorik handienak biltzen direla. JesBih 394. Hura da [...] salbamenduko berme kasik segura, eta predestinatua izaiteko seinalerik gutien dudatzekoa dena. MarIl 80. Eztituelarikan bi konyugazino baizik osorik, zeinak baitira Naiz, eta Dut, eta oraino hautarik batez dudatzeko da ea defektiboa ala ez. ES 91. Ez da dudatzeko, / Onthasunen herdian / Naiz behin bethiko. In Michel LPB 342. Ez da dudatzeko harpetarik lekora etxoletan egon zirela Azkaindarrak. Zerb Azk 9.
b) (Ser, etc.) posible pensar, sospechar.
Ez, ez da dudatzeko, Artzaiñ manso hunek ez duela sentitzen bozkario eziñ gehiagoko bat. He Gudu 46.
azpisarrera-3
EZIN DUDATU. Indudable.
Atsegin egiten dutela holako elhe batzuek gerlarieri, ezin dudatua eta ukhatua da. Zerb Gerlan 91.
azpisarrera-4
EZIN DUDATUZKO (Dv). Indudable.
Eziñ dudatuzko gauza bat da [...], Zeruko inspirazionei berehala obeditu behar zaiela. He Gudu 165. Seinale bat hurren ezin dudatuzkoa. Dh 69.
dudatu
<< dudaldi 0 / 0 duin >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper