Harremana

    Hiztegia letraka
    Ikus halaber
    udaberri.
    (G, AN-gip-5vill-larr-ulz-erro-arce, L-sar, BN-baig; Ht VocGr 409, Lar, Lecl, VocCB , Dv, H), udabarri (V; Añ (V) , Izt 10r, VocCB. (V) H, Zam Voc), udeberri (AN-ulz; Añ (G)), udebarri (V-oroz-arr-ple-ger), urabarri (V-gip-och) Ref.: A (udabarri); Ond Bac; Iz Als, To (udara); Etxba Eib (uda-barrixa); Holmer ApuntV (udabarri); Echaide Nav 67; EAEL 543; Elexp Berg (udabarri).
     Primavera; (fig.) época de florecimiento (de una persona, de un país, etc.). v. bedatse, belartza (4), primadera, UDA-HASTE, udalehen. Tr. Documentado sobre todo en la tradición meridional. Los autores vizcaínos usan la forma udabarri (que tbn. hallamos en Lazarraga); hay udebarri sólo en Añibarro y Azkue (en este último reflejando un fenómeno fonético dialectal regular). En DFrec hay 31 ejs. de udaberri y 3, dialectales vizcaínos, de udabarri, todos ellos meridionales.
    Udabarri guztiz alegerea, / maiatzeko lora ederraena. Lazarraga B3, 1153v. O usain on Zerukoak! O arrosa liliak! / Nolakorikan iasaten ez baitu uda berriak. EZ Man I 135. Uda berria gaitz eta hedoitsu denean. SP Phil 490 (He 497 belharze). Urteak baditu negu otza, udaberri epela, uda beroa ta utza edo udazar epelzen ta ozten asia. Mb IArg I 169. Negu triste euriz, ta nekez betea zuretzat igaro zan, ta udaberri gozo betikoa etorriko da. Cb Eg II 105. Misiñoak dirauen denporeak dirudiela ude-barri eder gozo bat. Añ LoraS 148. Igaro da munduko nekea [...], eta etorri da zuentzat betiko doatasunaren udaberria. AA III 586. Uda-barrian artu, / negurako saldu. Zav Fab RIEV 1909, 37. Badira tokiak beti udaberrian bizi diranak. It Dial 40 (Ur udabarrijan; Dv primadera batean, Ip bedatsian). Txoriak edertzen dü bere habia üdaberrian. Arch Gram 56. Uda-berria zan, eta oraindik otz-egiten zuen. Lard 445. Uda berri gozoa bethikoz da ethorri. Dv LEd 190. Udaberriak kanpoari eragiten dion aldaera zoragarriari begiraturik. Arr GB 54. Atzo zan nire etxean agaz uda barria, / gaur bera baga au jat negu baltz illunpea. AB AmaE 135. Udebarrie ondo eldute egoala. A BGuzur 129s.
    (s. XX) Udabarri gozoak bere arpegi garbi ederra erakutsi gura eban. Ag Kr 36. Udaberriz, egunak ezti direlarik. Ox 82. Aberri oro-batasuna da / egizko udabarria. Enb 138. Udaberria badator eta / pensatuko det zer egin. Tx B 33. Igaro-udaberriz entzun genion itzaldi eder-askoa. Ldi IL 89. Igazko udaberrian. Txill Let 81. Noizbait ere udaberria etorri zen. Izeta DirG 103. Udabarriak eskeintzen eutsazan bere erakarpen eta enkantu pozgarriak. Erkiag BatB 35. Udaberrian zaude, gaztetxo. Ez alperrik galdu udaberria. MAtx Gazt 38. Udabarri batean, erri onetako gazte batzuk merienda-askari bat egitea asmau eben. Alzola Atalak 53. Jainko maitea, noizko daukazu [Euskal-herri] horrentzat udaberria? Xa Odol 343. Pixka-banaka aunditzen ere / asiko gera geroa, / andikan urte batzuetara / udaberriko giroa. Uzt Sas 184. Bai basarritar maiorazko orri udaberri ederra eman ere. TxGarm BordaB 181. Soldadu juan nitzen aurreko negu eta udabarriaren zati bat. Gerrika 41. Udaberriko aratsaldeetan. Larre ArtzainE 35. Noizpait, joan den udaberrian edo, bere asmoaren jakile egin ninduen. MIH 297.
    v. tbn. Ub 186. VMg 10. Echag 135. Izt C 196. AB AmaE 108. JanEd I 62. Sor Bar 100. Bv AsL 112. Apaol 122. A Ardi 101. Ill Pill 4. Inza Azalp 110. Jaukol Biozk 93 (4 udabarri). Zub 121. Enb 90. Lab EEguna 68. TAg Uzt 311. Iratz 13. Lf Murtuts 46. SMitx Aranz 27. Munita 60. JAIraz Bizia 80. Mde Pr 154. Etxde JJ 106. Arti MaldanB 217. Basarri 71. Zait Plat 11. Vill in Gand Elorri 10. And AUzta 64. Osk Kurl 203. Ibiñ Virgil 76. NEtx LBB 33. Azurm HitzB 28. Lasa Poem 58. Ataño TxanKan 215. Udabarri: Zuzaeta 158. Ur Dial 7. Azc PB 62. Kk Ab I 38. GMant Goi 40. Altuna 48. Laux AB 18. SM Zirik 72. BEnb NereA 118. Gand Elorri 33. Etxabu Kontu 119. Onaind STeresa 45.
    " Orrek eztik udaberriko kukua adituko, ése morirá este año (AN-5vill)" A EY III 270.
    (Sinécdoque de 'año').
    Emezortzi udaberri zituen Luzek. Otag EE 1882c, 449. Berrogetamazortzi udabarri igaro ebazan Lurbira onetan. Echta Jos 329. Amasei udabarrirako mutillik askori irri ta barre, itz eta txistegin bere bai. Erkiag Arran 108. Ogei ta bat urte bakarrik daukoz, eta gudaria da. Beste bost udabarri daukoz oraindiñoko, ondo pentsetako. Alzola Atalak 84. Ogetabat udabarri joanak yakozan, ordua eban beraz zirt edo zart egiteko. Onaind STeresa 35.
    Erabateko autsibearra etorri baño len beste iru udaberri loratu zitzaizkien Etxahunian. Etxde JJ 107.
    (Como primer miembro de comp.).
    Udaberri-goiz batean. Jaukol Biozk 80. Udaberri-lamiak larreon batzarre. Ldi BB 154. Geznari alai zintzo datozkit / udaberri-egunean. EA OlBe 16. Udaberri-loreak. NEtx LBB 42. Haize epelak badu halako udaberri-susmo goiztar bat. MIH 135.
    UDABERRI-ALDE.
    Primavera, tiempo de la primavera.
    Egun au udaberri aldean zan. Insausti 25. Negu guzia udaberri alderarte orrela pasatu nuan. Albeniz 73.
    (Con -ra). Hacia la primavera.
    Bañan udaberri aldera ekin zioten gureak, berriro sua piztuta. Salav 81. Udaberri aldera bear zuan Iñaxiok soldadu joateko deia. TxGarm BordaB 27. Neronek ez bainuen agertzerik momentu horretan [...] 1975eko udaberri aldera. MEIG IV 91.
    UDABERRI-ALDI. Tiempo, época de primavera.
    Berak axian bidez lilitxu gustijak / udabarri aldijan dalkartuz emaro. Laux BBa 44. Ba dut baratza eskuz landua, / udaberri aldian / lore ederraz apain. Gazt MusIx 77. Gogorkeria etorriko zan / gero udabarri aldian. FEtxeb 56.
    UDABERRI-HASTE. Comienzo de la primavera.
    Martxoaren 25ean zela besta hori aurten, udaberri hastean. Larre ArtzainE 354.
    UDABERRI BETE. Plena primavera; (fig.) época de florecimiento.
    Eladeko udaberri betean buru argiz oldarka mintzo izan zan [Erakleito]. Zait Plat 31.
    UDABERRI-GARAI. Época de la primavera.
    Txoriak ere ugari dabiltz / Seguran da inguruan, / batibat udaberri garaiko / egun oskarbi puruan. Insausti 67.
    UDABERRI-ZIZA (udabarri-susa V-gip). (Nombre que reciben diversas setas de primavera)."Lycphilum georgii [...], Tricholoma georgii [...], Tricholoma (Calocybe) gambosa" SM EiSet 322.

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    pin up casino- Online casino in India

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper