OEH - Bilaketa

437 emaitza aro bilaketarentzat

Sarrera buruan (53)


Sarrera osoan (384)

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
bilur.
etimologikoa
Etim. Es muy verosímil la etimología propuesta por Corominas (DCECH s.v. vilorta ): se trataría de un compuesto de bil 'reunión', etc., y (h)ur '(ramas de) avellano', de manera que bil(h)urr- era 'ramas de avellano para reunir o atar', es decir, 'vilorta'.
sense-1
1. (-ll- B, AN-erro, L, BN, S; SP; -lh- BN-baig, S; SP, Hb, Dv, H, Foix), bilurri (Sal, -lh- BN), bildur, bullur (-llh- S), bulur (R; Hb; -lh- S; VocS , H), builur (Casve), builhurri Ref.: A (billur, billurri, bulur); A Apend (billurra, bilhurri); Lh (bilhur, büllhür); Lrq /bül'hür/; Izeta BHizt2 .
Atadura, lazo. " Billurra, rote, garrot" SP. " Bilhura, garrot, rote" Ib. "Lien, bülhürra " VocS 137. "1. lien fait avec vimes ou jeunes branches d'arbres tordues. Bilhurrez zama estekatzea [...]. 2. lien fait de même pour attacher les bêtes à cornes au râtelier. Syn. khodoina (BN), zapioa (G), billurra (G)" H. " Billurri [...], vilorta, aro hecho con una vara de madera flexible y que, según los casos, sirve para anilla o para vencejo" A. "Entrave" Foix. "Rouette ou rotte" Casve. v. bihur (I, 1) . Tr. Documentado en la literatura septentrional (los suletinos utilizan variantes en bü- ); al Sur se encuentra desde comienzos del s. XX, casi siempre con el sdo. diferenciado de "grilletes".
Egiazko adiskidegoaren büilhürra. Egiat 207. Hartü nin emaztia ene zori gaitzin, / erraiten ahal beitüt, izan zaitala jin / ene ürkha bülhürra, beraren alzopin. 'Une corde pour me pendre' . Etch 126 (en otras versiones bulharra (78), builharra (108), que no hacen sentido). Egiñik urkha-billurra, / Tinkatuz hartan zintzurra, / Badoa bertze mundura. Gy 119. Eta bilhurrez lotzen dituzte zama gogorrak eta ezin iasainezkoak. HeH Mt 23, 4 (He amarratzen). Trenka eta porroskazkitzu alde orotarik bihurdikatzen nauten esteka gogorrak. Oi!... noiz zathikatuak ikusiren ditut nere arimako bilhur horiek? Dv LEd 64. Debruak alde orotarik lothuren zeraitzo, eta bilhurrez josirik, ja pairatzen duen sententziaren aditzera eramanen dute. Ib. 263. Iñaziok berehala trenkarazten du urkha bilhurra. Laph 76. Taulak itzatuak izaiteko orde, elgarri estekatuak dira, arbola azalez egin bildur edo soka batzuekin. Prop 1880b, 134. Bilhur bat eginik aihen xuri batekin, estekatzen dauzkidate bi besoak bizkar gibelean. Prop 1885, 183. Abiatu ziren, bere aldetik, mendiari gora, sokekin, khordekin, bilhurrekin. Elsb Fram 137. Gero heien plazan ezarriko dituzte urkhatzea merezi luketen, bainan urkha bilhurrak balio ez dituzten gizon batzu. Ib. 159.
( s. XX) Nahi zuten legez ezarri nola hemendik goiti Frantziak eztuen Erlijionearekilakorik nahi, baizik huni urkha-bilhurraren lephotik ezartzeko. Eskual 2-3-1906 (ap. A s.v. urkha-bilhur). Bilurretarik askatzen da [lihoa]. JE GH 1924, 392 (glosa de heskarriak barraiatzen dituzte escrito por Lafitte). Judasenak egin du. Badoa, badoa; / Urkha bilhurrian du jadanik lephoa... Ox 76. Hartü zian pegarra eta ezari zeron büilür bat. Horra intsentsatzekua. Const 35. Urkha-bilhurra izanen dut lepotik, eta Jainkoak daki zonbat urthez! Lf Murtuts 35. Aita gudara joan ezkeroz, billurrez (atadura) lotuta torreko ganbaran ur-ogirik zeukala. Etxde AlosT 41. Andereak poltsaren ordez bilur bat jalgi zuen zakutik eta aski trebeki gizon gaztearen lepoaren ingurura aurdiki. Mde Pr 157. Andereak artoski deslotu zuen bilurra. Ib. 158. Hasi nuzu "short story" baten idazten, Gulazko eta urkha-bilhur bat urrezkoa dikezu izena. Ib. 56.
azpiadiera-1.1
(Pl.).Grilletes.
Giltzapean eta oin-billurrez atzituta nago. "Compedibus gravatus" . Ol Imit III 21, 4 (SP, Leon burdinez, Ch burdiñez, Mst bürdüñaz, Echve grilluz). Billurrez daude yabe, norberakoi, mikuin, berritsu, iperloka guzt[i]ak. "Cumpediti sunt" . Ib. 32,1. Bere eskuetako bilurrak (burdin-katetxoak) epailariaren baimenez askatu ta ler-burura igonaz. A EY II 187. Bitartean, zuek billurrez lotuak egongo zerate. Ol Gen 42, 16 (Dv burdinetan egonen, Bibl preso). Orkatillak oin-billurrez lotu. Zait Sof 77. Entzuten gaituzu oin-billurrez lotuok. "Exaudis gemitus compeditorum" . Or Aitork 68. Bilurrak kendu ta bere burua lokabe sumatzean aztalak igurtzi zituelakoak. Zait Plat 83.
azpiadiera-1.2
bulur (R), bullur (R) Ref.: A (bulur); Iz R 304 y 402; VocNav.
"Hueco circular del yugo [...]. Zor edo bulur (R), como quiera que sea, lit.: deudas o hueco (sic)" A. " Bullurra, aro del yugo en el que se introduce y sujeta el timón del arado (Roncal)" VocNav . "Aro donde se mete el timón" Iz R 304 y 402.
sense-2
2. "Voluta, en la arquitectura, es un adorno, billurra " Lar.
sense-3
3. (A Apend; -ll- AN-erro), bildur (AN-ulz) "Bilur, una planta trepadora de flor como la del castaño (lilota)" A Apend. "Las colmenas [...] de esta comarca son de forma cónica, tejidas como de una cesta con tiras de madreselva (vasc.: billurra)" (AN-erro). JMB AEF 1926, 9s. "Bildúrre, la madreselva" Iz Ulz.
azpisarrera-1
BILUR-MATAZA. "Bilurri-mataza (Sal), vilorta, aro hecho con una vara de madera flexible y que, según los casos, sirve para anilla o para vencejo" A s.v. billurri.
bilur
<< biloka 0 / 0 1 bisuts >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper