OEH - Bilaketa

1499 emaitza sortu bilaketarentzat

Sarrera buruan (19)


Sarrera osoan (499)

Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
basajaun.
sense-1
1. (G-goi, L, AN, BN, S; Foix ap. Lh.), basojaun, baxajaun Ref.: A; JMB At .
Nombre de un personaje mitológico de la tradición popular vasca; tbn. se da este nombre, por aproximación, a personajes de otras tradiciones. "Ser fantástico, Señor de las selvas" A. "(Hb, Foix), être fantastique, sorte de faune" Lh (pero no lo hallamos en Hb). "Señor del monte o bosque, genio" JMB At. " Baxajaun, señor de la selva, es el genio que habita en lo más profundo de los bosques o en cuevas situadas en lugares prominentes. Tiene cuerpo alto de forma humana, cubierto de pelo. Su larga cabellera le cae por delante hasta las rodillas, cubriendo el rostro, el pecho y el vientre [...]. Baxajaun es representado a veces como ser terrorífico, de carácter maligno, dotado de fuerzas colosales y agilidad extraordinaria. Otras veces se nos describe como el primer agricultor de quien aprendieron los hombres el cultivo de cereales y como el primer herrero y el primer molinero" JMB MitV 420s. Cf. Etxba Eib: "Basojauna, personaje fabuloso del que apenas se oye hablar en Eibar". Cf. tbn. VocNav: "Bachabón, nombre que dan en Roncal al personaje mítico que en el país vasco llaman Basajaun".
Olhan arakuntratzen dizü Basa Jaun bat, sü handi bat eginik, phastetx baten era earten ai grisilla hartan. EE 1883b, 384 (cuento suletino recogido por Cerquand). Ezen izpiritu gaixto hura agertu zitzaion; alegia basa-jauna, burua eta lephoa gizonarenak bezalakoak zituen, eta hargatik gibel-aldetik eta bere lau zangoetarik iduri zuen zaldia. Jnn SBi 115 (parece una traducción bastante libre de "centauro"). Bada gutartean sorgin gaixto bat gai guziz hirur izpiritu botheretsuak, ihurtziriaren izpirituak, ereinsugearenak eta basa-jaunarenak, zeru-gainetik soka bat arthik eta, hari gora igan-araziz, beren ganat hartzen dutena. Prop 1892, 216 (ap. DRA; la ref. es incorrecta). Berreun ta geiago aldiz esan zizkioten Manuelek eta Josek Peru ta Mariaren ipuia [...], Basojaunarena [...] ta beste onelako gezur-ele zar koipatsuak. Ag G 139s. Basajauna bezain aundi, sorbaldak gora, burua tente, arpegia gorri. Lh Yol 9. Bere aurretik, otso-antzeko Baso-jaun beltza / bide osoan alaka. Jaukol Biozk 69. Hor, oihanetik atheraturik, heldu zaio Basa-Jauna, neska hartu'ta eremaiten baitu berekin, lurpean egina zuen egoitzarat. Barb Leg 129. Denboraren buruan, basa-jaunaren ziloan sortu zen beraz Haxko. Ib. 129. Toki batzuetan esaten dute Baxajaunak gizonen antzekoak izan arren, beren oñetan erpiak zituztela. JMB LEItz 102. Naparroako Basoko Marie Baxajaunen antzekoa izan bear zuan. Ib. 102. Gorputza lerden, eskuak legun, / ez Basa-jaunên andrea. Or Eus 335. Ilhunatzeko potxetan Salbatoretik goiti Basayaun bat bizi zuzun (BN-ciz). A EY II 385. Basayaunak unkitü dien ardi edo aharia eztüzü ez otsoak ez hartzak jaten (S). A EY I 354. Legoaldai izena daben koba-ondoan Ipiñako gizon batek aizkora bategaz pagoa zatituten eragoion. Basayaun bat agertu ddakon (V-arr). Ib. 356. Bizkaian ta Gipuzkoan, alde banakaren batean izan ezik, aitatu bere ezta egiten gure egun onetan Basajaun-izenik. Ib. 354s. An-emenka ke-adar zenbait agertzen [...], Basajaunen pipa piztu-berria bailitzan. Or QA 63. Interesantena, basajaun, lamiña edo gizotso bat topatu lukeen norbait aurkitzea litzaidake. Mde Pr 303. Mari Munduko, basajaun-jainko / okher jakitun osoa, / jainkosa zaintzen zenituztenak / ibaia eta basoa. Mde Po 103. Iñoz entzun ixengo zenduen basayaunen ixen au. Akes Ipiñ 30. Faunuak --gure basa-jaunak--, jainko, gizon ta abere ziran iratxoak genitun. Ibiñ Virgil 50. Gabaz mendiak oro beltz zeuden / aitzulo illun iduririk: / sasi ta iturri Basajaun beltzak / zeuzkan ziaro arturik. NEtx LBB 349. Folklorean izaite asko agertzen zaizkigu bitxi baino bitxiagoak: basa-jaun, bas-andere, lamina, maide, inguma, eta abar. Lf CEEN 1973, 131. Aitzinetik, Basa Jaunak / ogi eta bihien üztatzen / Zeikün guri ikhasazi, / eta basabere hezten. Casve SGrazi 52. En DFrec hay 4 ejs.
sense-2
2. (L, Sc ap. A; Urt, H) "Abnormis" Urt I 33. "Agrestis, basa jauna, basagizona" Ib. 463. "Basa Iauna, qui n'a rien d'un Monsieur" H. "Hombre rústico, semi-salvaje, huraño" A.
sense-3
3. "Amo de los monteros (G-goi)" A Apend.
basajaun
<< basagizon 0 / 0 1 basaki >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper