1. (V-arr-ger-m-oroz-ple; Añ), arteka (V-ger-ple) Ref.: A (artega, arteka); Gte Erd 230 .
(Uso pred.). (Estar, etc.) inquieto, nervioso, desasosegado, intranquilo. "Inquieto, desasosegado: por genio: urduri, urgari. Por enfermedad, desazón: artega " Añ. " Artega paretan naz (V-arr)" Gte Erd 230. v. urduri. Tr. Documentado desde mediados del s. XIX en autores vizcaínos. A partir de aprox. 1930 es empleado tbn. por autores guipuzcoanos y algún septentrional como Mirande; cf. artegatu en J. Etchepare. Los dos únicos ejs. de DFrec pertenecen a textos de dialecto vizcaíno.
Estu eta artega zaukaz buruko min batek, oe gogorrak, janari urrijak, eta erara ez jatortzun egoera batek. Ur MarIl 19. Ordurik ona agaitik nabill beti artega, / damuz ezin dot iñon billatu atsedenik. AB AmaE 135. Berba egizue gure itxaso / orroetsuak, / berba artega zabiltzanok / amorratuak. Ib. 42. Txarto egiten ete dot gizon batzuen bizitzeagaitik añ artega (inquieta) egotea? Ag Kr 26. Adittu ebazanean, jarri zan artega, joan da etorri ona ara ta bestera, zer igaroten jakan ezekiela. Echta Jos 71. Artega ebillen Eladi, Josetxo ikusteko gogoaz. Ib. 343. Ardiak, artega ta ikaraz, gorde zituzten beren buruak bata bestien ille tartean. Ag G 153. Geure biotz au artega dabil. GMant Goi 27. Erria, bere oitura on eta goragarriak zaitzen eztiralako, artega ta urduri dabil. Eguzk RIEV 1927, 429. Euzko mendijak / zutik, burutsik, / artega dagoz, / begira beko ibarrai... Enb 171. "Ai nire zoritxarra..." esateban berak artega. Kk Ab II 83. Mitxeletatxu baten antzean / artega nabil latxin ganian. Laux BBa 26. Bazkaltzeko zer daukodan jakin artian estu ta artega zakustaz. Otx 110. Badirudi, maiz, txindurria gu bezelaxe, [...] artega ta zalantza ote dabillen. Ldi Y 1933, 86. Nire gogoa artega ta kezkatan yarri dute zuri oraintsu entzunak, andre. Zait Sof 77. Gelditu zen, eta gizonak begiratu zion, artega. Mde HaurB 71. Arpegia zurbilduxe beragana artega urreratzen nabaitu zun. Etxde JJ 274. Karrazpioko olatuen antzera, beti artega ta egoneziñik. Erkiag Arran 96. Biurtzen naiz nere baitara urduri, artega, kezkaz beterik. Txill Let 97. Artega nengoan: zigarroak erre ta erre. Bilbao IpuiB 106. Benetan, oso urduri eta artega zegoen. Arti Ipuin 77. Eguntto batez bizi geranok ezin gure begiekin neurtu mendeen erreskada luzea. Eta jartzen gera artega, biraoka. Vill Jaink 180. Baterik bestera urduri ta artega ebiltzan. Erkiag BatB 104. Kirioak desegiñak, / urduri, artega, / lo ezin egiñik / arras eroturik / emaztea dago or! Lab SuEm 176. Barru ta kanpo, nastua dabil, artega ta egon-eziñik. Onaind STeresa 52. Gezurra nioke nerau ere artega nabilela aitortuko ez banu. MEIG VIII 112.

2. Inquietud, desasosiego. v. artegatasun.
Alan da guzti bere ezeban barruko artega ta bakaldarik erakutsi gura. Ag AL 94. Ekatxak belarriak erakutsi ebazanean, izan zirean estutasunak, arin-ariñak, artegak eta bilddurrak, ainbat ariñen etxeratzeko. Echta Jos 94. Gaztetxoaren gogo-artega lañotsua, lenengoz, dager. Bizitz elburuak urduri dakarzkio, adi-irudiak. Aitzol ( in Laux BBa VI ). Ango mojak ba-ekien austuta etorrena, ta artegaz eukazan itxaroten. Onaind STeresa 108.