Harremana

    OEH - Bilaketa

    371 emaitza pago bilaketarentzat

    Sarrera buruan (39)


    Sarrera osoan (332)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    zatitu.
    sense-1
    1. (gral. (al Norte -th-) ; Volt 71, Lar, Añ, Izt 58r, H; -th- SP, Ht VocGr, Dv, H) Ref.: A; Iz ArOñ ( satiketan ); Etxba Eib ( zatittu ); Holmer ApuntV; Elexp Berg .
     Dividir(se), partir; despedazar(se), hacer(se) trizas. "Diviser" Ht VocGr 350. "Despedazar", "hacer pedazos" Lar. "Dividir" Añ. " Satiketan, despedazando" Iz ArOñ. " Batzuk batera eta beste batzuk bestera, zatittu dabe aberrixa " Etxba Eib. " Iturri bidian zatittu dau pitxarra lurrera jausitta " Ib. Tr. Documentado desde Leiçarraga tanto en textos septentrionales como meridionales, aunque algo más frecuente en los segundos. En DFrec hay 79 ejs. de zatitu, todos meridionales.
    Ala zathitua da Krist? "Christ est-il divisé?" . Lç 1 Cor 1, 13 (Ol, Ker, IBk, IBe zatitu; He parthitu, TB partaiatu, Dv erdizkatu, Bibl partekatu ). Estekailluak zathiturik. Lç Lc 8, 29 (TB porroskatu ). Eta haur erran zuenean, egin zedin sedizione Fariseuén eta Saduzeuén artean: eta zathi zedin biltzarrea. "L'assemblée fût departie" . Lç Act 23, 7 (IBe zatitu; He hautsi, TB partaiatu, Dv bi aldetara jarri, Ol erdibitu, Ker banandu, IBk banatu ). Eta, zati badezazu ere [ogi au] / zati nai duzunetan. Elizalde 159s. Orduraño egonen da / zepoetan lothurik: / hark kanpora emanen du / burdiñak zathiturik. EZ Noel 33. Bere semea zehatu duenean, zathitzen baitu zigorra eta egotzten sura. Ax 333 (V 221). Arrokak zathi bitezi, / bai mendiok iharros. Hm 54. Elizako batasuna zathitzen dutenen ozteak. SP Phil 360. Ogi dibinoa izan zen zathitu. Gç 124. Hostia konsagratua sazerdoteak partitzen edo zatitzen debanean zatitzen ote deu Kristoren korputza? OA 49. Zathiturik ogiak eman ziotzaten dizipuluei. He Mt 14, 19. Atera zuten ogia ta bedeikatu ta zatitu ta eman zien biei zati bana. Mb IArg I 284. Haren ill-ondoan zatitu ta berezitu zan haren Erreinua. Ub 43. Hartzailek ez dute [Jainkoa] hausten, / ez zatitzen, ez partitzen. Monho 136. Begiratzen duenak bere burua [ispillu] zati bakoitzean, ekusten ditu arpegi ta esku osoak edo zatitu gabeak. Mg CC 200. Jausi zan esku-taiu uts bere altaretik bera, ta zatitu zan. Añ LoraS 47. Banatu gagijez, zatitu gagijez. Astar II 184. Ta kondenaubak berak zulotu ta zatituten ebala bere miina. fB Ic II 193. [Gaztañaren] erpin maite eta muskil mimerakorrak zatitu ta urratuaz. Izt C 151. Hau atakatzea eta zathitzea / zaiteken bai haren orduko xedea. "Mettre en quartiers" . Gy 32. Bi idiak il, zatitu eta Israel guzira zabaldu zituen. Lard 157. Leheneko etxaldeak ere handiegi zaizkote. Zathitzen dituzte bi puzketan. Dv Lab 87. Gisuak ez du lurra gizentzen, bai ordean medeatzen. Lur buztintsua urratzen eta zathitzen du. Ib. 182. Zatitu zeuntsan dragoe gogor ari burua. AB AmaE 439. Eskuan zuan atxurrarekin, bost edo sei artalandara zatituaz. Apaol 47. Iduri bakhotxa zathitzen denean. Zby RIEV 1908, 210. Zelan etorri ziñean ba liorrera mastak zatitu euki ezkero? A BGuzur 142. Apurtua edo zatitua izan arren ispillua. Itz Azald 165.
    ( s. XX) Moskaranak euki nituanean, ia eskua zatitu eustan da [maixuak] . Ag Kr 65. Tellatuen egaletako arriak zatitu ziran lipar batean kalekoen kontra. Ib. 12. Zoro-zororik ebillan Anton, artazika dantzan zatitu biarrez. Kk Ab I 105. Eguna bururen buru zatitua baitzen xeheki, oren guziez baliatzeko. StPierre 40. Gaur zatitua, mota askotakoa, agertzen zaigu euskaltzaliei [euskera] . Anab Eusk 1922 (I) 84. Biotz gaxo au jo ta zatitzen / itsasoak lez arkaitza. Jaukol Biozk 85. Oro zatituak [tresnak], puskatuak, mandosoinka eramateko gisaz oletan eginaraziak. FIr 134. Erromatarrak zatitutako / lizar-makilla diruri. Tx B II 266. Gurago dogu ziñopak lez il / zatiturik an-or-emen. Enb 135. Leihoak gora bezain zabal, tenteño batzuez petik goiti zatituak. JE Ber 21. Zorijoneko burubegitallu ori zatittutia. Otx 23. Ogeta emeretzi milla ataletan zatitu ebazan ango lurrak. Eguzk GizAuz 10. Zatituko luke esku-artean, zotza bezela, zalduntxo txalua. TAg Uzt 42. Batzorde alkar-tajularia [...] bi sailletan zatitu diteke. EAEg 13-6-1937, 1804. Erresuma hau zathitu. Zerb IxtS 71. Ortarako muntegia zatitu egin bear dezu, sailka ipiñi. Munita 149s. Patata tartian okel eta odolki puska batzuk nahasirik zeuden aza zatituaz gañera. Etxde JJ 159. Zatiturik ez-baiña osoan, zatiturik ez-baiña gogoz bildurik bainoa dei gurenaren abarra irixtera. Or Aitork 335. Zatitu egin da nere nortasuna. Txill Let 96. Lema ta endaitzak okertuta edo zatiturik. Erkiag Arran 78. Arek ekarren sua ta baten bat bere atzamar artean zatitu bearra! Bilbao IpuiB 37. Troka-zuloan alkar jota zatituten dozakan arri aundi biren antzera. Ib. 271. Behokak [...] Glaukusen lo-adarrak beren masail-ezurrekin zatitu zituten garai artan. Ibiñ Virgil 99. Jendea ugari sortzen dala, zatituegia gelditu zaie [lurra] . NEtx LBB 31. Geixenak [bonbak] aidien zatitzen ziranak. Gerrika 75. Gero maillu ta palankarekin / [arria] mobitu eta zatitu. Insausti 34. Bertsoaren aldetik berriz bestera zatitu behar. MEIG VI 143. Zatitua eta berezia dagoen etxeak ez omen du iraungo. MEIG VIII 96.
    v. tbn. Zuzaeta 53. JJMg BasEsc 92. Legaz 45. Azc PB 91. Lh Yol 12. GMant Goi 58. KIkV 90. ArgiDL 65. Altuna 25. Ir YKBiz 136. Laux AB 80. Basarri 99. AZink 106.
    azpiadiera-1.1
    (Fig.).
    Hartan probetxu gabe unhatzen eta zathitzen baita [harri bati kolpeka darauntsana] . Ax 297 (V 198). Goazen mairu errira / mairuen zatitzen. FProsp 85s. [Mundu] hari plazer egiteagatik zathitzen dire. Gç 30. Eta nolako argia bearko da [herejia] guztiak beingoan zatitzeko, banatzeko, desegiteko, eta ezereztara biurtzeko? Lar SAgust 8s. Arerijuen eskubetan jaustia, gero zatitu ta triskaubak izateko. Mg PAb 207. Ain ekarren españolak / balore andia, / zatitu ta erreteko / frantzesa guztia. FrantzesB I 125. Orain daruez engañuz lagunak eskutadurik dagozan larra, baso, okelubera, eta zatituten ditubez. Astar II VI. Zubek zatituten dituzubez pobriak. Ib. 173. Turkuak geratu ziran zatitu eta triskaurik. Ur MarIl 51. Gudalburuak, Paul zatitu zezaten beldurrez, bere mutillei agindu zien [...] gudaltegira eraman zezatela. Ol Act 23, 10 (Ker zatitu; Lç zathikatu ). Prenoak utsegin edo orrelako zerbait pasatu ezkero, akabo zegoan: pago zarren bat jo ta zatituko giñan. Uzt Sas 353.
    sense-2
    2. (H (+-th- )).
    Desgarrar(se). " Elhorrietan soinekoak zathitzea, déchirer les vêtements [...] Burdinazko kakoekin aragia zatitzen zaien martirei, on déchirait la chair [...]" H. No es seguro que todos los ejs. fig. del tipo bihotza zatitu lo sean de esta acepción.
    Bere arropák zathiturik oldar zitezen populuaren artera. "Ils déchirerent leurs vêtements" . Lç Act 14, 14 (He hautsi, TB, Dv, Ol, Ker, IBk, IBe urratu ). Azote kolpe hutsez larruturik zathitua. Mat 214. Harrietan herrestatzen tu Sathanek gorputzak, / zeñi zathitzen baitzaizte larru eta alkhutsak. EZ Man I 105. Zathikatu diozue / Jaun onari gorphutza. / Bederen baziñarotate / zathitzen niri bihotza! Gç 82. Berein aranza-zikadaz sumindu ta zatitu doguz zuen biotzak. Añ LoraS 4. Soñeko urratu zatitu puskatu adobatuaz datozanak. Añ MisE 31. Gau eta egun zerabillen bere soñeko bakarra, guzia zatitu eta ezertako etzala zeukan. Arr GB 62. Naigabe-penaz zatiturik dagoen nere biotza. Ib. 20. Eta biotz au zelan / aiñ jatan zatitu. AB AmaE 89. Biotza miñez zatiturik. Apaol 112. Aginakaz iatorko / borreruen garra / eta zatituten dau / bere Amaren bularra. Azc PB 344. Zatitu bediz / gure bijotzak. Enb 103.
    azpiadiera-2.1
    (Part. en función de adj.). "Andrajoso" Añ (parece que referido a la ropa).
    azpiadiera-2.2
    Rajar, hender. "Abierta la cabeza" Lar. "Rajar, cortar" Añ.
    sense-3
    3. (Lar, Añ, Dv).
    Apalear, golpear. "Apalear" Lar, Añ. " Aurkeri orien gatik zatitu det (G), je l'ai battu à cause de ces enfantillages" Dv. v. zehatu.
    Eta spiritu satsua hura zathiturik eta ozengi oihuz iarririk, ilkhi zedin harenganik. Lç Mc 1, 26 (He porroskatu, TB toleatu, Dv phorrokatu, Ol iñarrosi, IBe astinaldi gogorra eman ). Zergatik eztan [...] bere bularra golpez zatitzen deuanik. Lar SermAzc 56. Aurra gurasoak asti edo zati etzezaten bildurrez, isillik estaltzen zuen. Cb Eg III 365. Nere gorputza azi ta zatitzen det. Ib. 380. Bada azotaturik / Jangoiko erreála, / zatítu urraturik / abrebát bekála. LE Kop 43. Anaia gaztea ezin ikusiak artu zuen, eta noiz-nai zatitu eta zeatzen zuen. Lard 23. Orotaz gaitzetsia, zathitua, oinpean erabilia, ikusten badut nere burua. Dv LEd 243. Soka bat arturik zatitu zuan bere gorputza. Bv AsL 87. Gorputza ilduratzeko ta zatitzeko zerbait erramienta zeukaten guziyak. Ib. 193s. Zatittu egingot etxera datorrenean. Echta Jos 154. Ia aurkituten zituezan arerioak, bertan zatituteko gogoaz. Kk Ab II 12. Etorriko da mirabe aren nausia, ta zanpaka zatituko du. Ir YKBiz 284.
    sense-4
    4. (H (+-th- )).
    Quebrantar, infringir (una ley).
    Egun eta ez sekulan zathitzeko legeak / ifiñi darozkigunak zure majestateak. EZ Man II 54. Bañan zure hitzak hala / larritu ohi naute, / hekin zathitzera baitut / non handia herabe. EZ Eliç 248.
    sense-5
    5. (V-gip; Añ, H; -th- Ht VocGr 397, Lecl, H).
    Repartir. " Zatittu dabe lauren artian erosi daben txarrixa, asarrerik barik " Etxba Eib.
    Sariak zathitu-ondoan ageriko da zer den hirerik urpoan. " Partagés" . O Pr 666. Ondasundunak gabeak eramaten zituzten Apostoluak gana etzuenai zatitzeko. Mg CC 220. Ama Birjiñaren pena ta doloreak zatituko balira kriatura guztien artean. Añ NekeA 260. Zabaldu ta zatitu egizuz graziak. Añ MisE 126. Ez dau gura Jaungoikuak kristinaubaren bijotza egotia [...] Jaungoikuaren ta kriatureen artian zatituta edo zabalduta. fB Ic I 30. Ez dago gauza zatiturik adiskide egijazko biren artian. fB Ic II 207. Ezin zatitu lei Jangoikua, ezta gure arimaak bere, Jangoiko ta besteren artian. JJMg Mayatz 155. Baina lurra balego / bardin zatituta, / pobre goseak ila / legoke biztuta. Azc PB 332. Bildu ahal ukan badute zerbeit, zatitzen dute izpi hura umeen artean. JE Bur 105. Urkiolako alaitasuna ezker eskui asi da zatitzen. Ag G 197s. Lagun ainbana zati egiñik, aalik berdiñena zatituta. Or Eus 48n. Iruren artean zatitu bear gurasoak etxeko ondasunak. Bilbao IpuiB 194. Goiko agintariek, euren alegiñai yaramon andirik egin barik, [basoak] zatituteko eskubidea emon eudien. Akes Ipiñ 26. Alaitasun au [...] guztiakaz banandu ta zatitzea be atsegin yakon. Onaind STeresa 13. Bainan errana den bezala, "guk pentsa eta Jainkoak zati" baita mundu huntako bizia. Etchebarne 129.
    sense-6
    6. Disponer, destinar.
    Gure debozionen eiteko destinatu edo zatitu tugun denborak. AR 16. Gizonak xorthia egiten diela, bena Jaunak zatitzen. Ib. 304. Punimendu bera zatitzen direezu. Ib. 442.
    sense-7
    7. "(V-ple-arrig-m-gip), parir, dar a luz" A.
    azpisarrera-1
    EZIN ZATITUZKO (-thi- Dv).
    "Indivisible" Dv.
    azpisarrera-2
    ZATITU GABEKO
    Basetxearen zatitu-gabeko erdiaren gañeko nagusitasunari dagokion argibideaz. "La mitad indivisa" . EAEg 14-10-1936, 43.
    azpisarrera-3
    ZATI-ZATI EGIN.
    azpisarrerakoSense-3.1
    a) Destrozar completamente. " Zati zati egin dau, lo ha hecho mil pedazos (Vc)" A EY III 321.
    Zati zati egingo baleu ere hostia santua. OA 49. Zati zati egin eta il ezinik / aldia gagoz gu beti. Azc PB 351. Gure ontziek masta bi eukazan da biek zati zati egin euskuzan aizeak. A BGuzur 142. Ezta zuzi zuzi, zati zati, birriñ birriñ egiten banaute ere. Ag G 279. Jo eban arri bat [arrautzak], eta zati-zati egin zan. Kk Ab II 117. Zati-zati egindda erail eben. Otx 34n. Zati-zati eginda geratu yakun an beko atx-arte aretan. Bilbao IpuiB 86. Zati zati egingo zaituet! Erkiag BatB 58.
    azpisarrerakoSense-3.2
    b) "Vapulear, zurrar. Arizmendiko Juan Anton amak zati-zati egin dik eskolara jun eztalako, [...] le ha zurrado de lo lindo su madre" SMuj EEs 1921, 141.
    Zati zati azotez egin ebeela bere Jesus gozo eder maitea. Añ NekeA 256. Orduan eta ariago eraso zioten diabruak, errabiaz jo eta zati-zati egiteraño [santua] . Bv AsL 144.

    zatitu

    zatitu
    << zartagin 0 / 0 zein >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper