OEH - Bilaketa

371 emaitza pago bilaketarentzat

Sarrera buruan (39)


Sarrera osoan (332)

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
pago.
tradizioa
Tr. La forma pago es la más usual; bago se documenta en autores suletinos (Oihenart, Casenave), roncaleses, alto-navarros y baztaneses (ADonostia CancV 147), fago en Duvoisin, Hiribarren (Esk 11) y Landerretche, y phago en Sauguis, ChantP y J. Etchepare. En DFrec hay 7 ejs. de pago y 3 de bago.
etimologikoa
Etim. De lat. fagum.
Onom.: Usque Bagozu. (1014) Arzam 148. D'Esteylla ata Vagavacoyça. (1284) Ib. 148.
sense-1
1. (V, G, AN, BN; Lcc, Mic 7r, Ht VocGr, VP 75v, Lar, Añ, LandHizt 372, H; ph- Arch VocGr, VocBN, Dv, H), pao (V-gip), bago (AN, L-ain-sar, B, Ae, Sal, S, R; O-SPAd 878, SP, Arch VocGr , Gèze, ZMoso 68), fago (G-nav, AN-5vill, L, BN; O-SPAd 883, SP, Urt IV 255, Lar, Arch UFH, Dv, H), hago (H), hagua (det. Sb-Urq, Lecl). Ref.: VocPir 558; Bon-Ond 147; Alth Bot 9; A (pago, bago, fago); ContR 518 y 531; Lcq 149; Lrq (bago); Echaide Nav 84; Iz ArOñ, R 303; Etxba Eib ; Caro CEEN 1969, 228; Elexp Berg ; Izeta BHizt2 (bago); ZestErret
Haya. "Roble, árbol, pagoa <paguoa> errexala" Lcc (sin duda error por "haya"). Cf. VocNav: "Bagurrín, nombre que dan en la Cuenca al aire cierzo [...] es el olor de bosque que arrastra el aire norte".
Ago, neskaxia, ago; / ukhanen dun haritz edo phago. Saug 34. Bago erorira egurkari guziak laster ari dira. O Pr 64. Saldu zituezala bederatzi pago. (Zollo, 1770). FLV 2019, 469. Ikasi zuéla orázioan oianetán bágo ta pinoen értean. LE JMSB 239. Zeinbat milla aritx, arte, pago, kastaña? Mg PAb 128. O pago luze, lodi ta mardoa! VMg 80. Eta usa-tortolak / pagoan negarrez. It Fab 181. Fagoak ematen du mendietan edo zelhaietan orobat. Dv Lab 319. Primaberan zoinen eder den xoria khantuz phaguan! ChantP 292. Pago mardul azpietan. AB AmaE 394. Pago artan zeukan kabia mirotzak. Bv AsL 147. Pago gazteak baño bortitzago ziraden mutil tropel baten artean. Apaol 123. Artzain bizi naiz uda denean, / Fagoaren gerizean. Lander EE 1900b, 392. Bagoaren materialaz. Mdg 130. Pagorik lodiena baizen zabal. Ag G 1. Amaseina enbor ebaki, / denak bago-egurrian. Yanzi 174. Egurretarako pago txikitxuak. Kk Ab II 38. Phagoen abarrak. JE Ber 14. Pago bakarti bati neska pertxentaren tankera artu nion. Ldi IL 29. Pagoen itxal baltzera. Laux AB 83. Badakizu pagoak lau bat illabetean lan egiten duala. Munita 74. Pago bien kerizpetan. Alzola Atalak 39. Pago bakarrak / eztu lagunik ondoan. NEtx LBB 255. Izei ta baguekin. Casve SGrazi 84. Hazpa horien gainean erabiltzen da delako lera. Hortako behar da ahalaz pagoa eta muturra errondan. Etchebarne 48. Aritz eta pago zarretan. Ostolaiz 137. Pago andixan azpixan jarri. Gerrika 38. Haritzak eta pagoak eta nolanahiko landareak. MIH 90.
v. tbn. Añ MisE 103. Izt C 125. Ur Dial 105. EEs 1915, 59. A Ardi 61. ForuAB 137. ForuAG 263. EusJok 97. Ox 30. Mok 14. FIr 158. Or Eus 80. EA OlBe 63. Lf Murtuts 22. Canc. pop. in SMitx Aranz 190. Etxde JJ 10. Akes Ipiñ 23. Gand Elorri 185. Ibiñ Virgil 59. Uzt Sas 356. Azurm HitzB 27. Ataño TxanKan 139. Bago: MEIG IV 63.
sense-2
2. "(BN-bard), poteau" Dv ( A, que traduce "postre", sin duda errata por "poste").
azpisarrera-1
PAGO-ADAR. Rama de haya.
Bustaliza que es clamada per nomne Bagaadar Uarte (1243). Arzam 147.
Etxabola bat, iru pago adarrekin egiña. Apaol 63. Aizea pago adarretan ebillen jolasti. Gand Elorri 189. Pago adarrera igo. NEtx LBB 182.
Geien bat paga adarrian ['en el quinto pino']. msOñ 239v. Iñoren ardurea pago adarrean / dagoala, esan zan nozbait nonbaitean. AB AmaE 336.
azpisarrera-2
PAGO-ANDREXE. "(Oxalis acetosella), acederilla (AN-larr)" Arzdi Plant1 279.
azpisarrera-3
PAGO-ARBOLA (V-gip; fago- Urt IV 255). "Árbol de la especie haya. Pago-arbolia sartu biarrian basuak biztutzeko, piñu azkarra sartu dabe" Etxba Eib.
Pago arbola bateko kopan zan aurkietan. AB AmaE 375.
azpisarrera-4
PAGO-HARRO. "Paga-arrua, el hueco del haya podrida" Iz ArOñ. Quizá pudiera tratarse de pago-arro.
azpisarrera-5
PAGO-ARTE, PAGO-TARTE. (En casos locales de decl. sing.). Interior de un hayedo, de un grupo de hayas.
Et dende a Pagarte (1392). Arzam 148.
Kanta-mintzoak pago-tartean / egiten digu durundi. Or Eus 261. Pago-tarteko / garo-soilgune batean. Ib. 328. Irribarrez joan zan basoko pago artean. Azurm in Gand Elorri 117. An ginjoazen mendiak gora, pago artean barrena. AZink 65.
azpisarrera-6
PAGO-AZPI (En casos locales de decl. sing.). Espacio situado bajo un haya.
Pago azpian jaiotzen da au / muzker koloreko gaiña. Uzt Sas 133.
azpisarrera-7
PAGO-BASO. Hayedo.
Pago-baso aundi batean geunden, eta orbela laiñoa bezela edo kearen antzera altxatzen zuten. AZink 78.
azpisarrera-8
PAGO-BESO. Rama principal de un haya.
Pago-besoak, eguzki aterpe, / oroiketari eman diote. NEtx LBB 254.
azpisarrera-9
PAGO-BURU. a) "Copa del haya. Pago-buruegaz, subilla eiten da gaur gure Patxi" Etxba Eib.
Aizealdiak sekula erasan ez dion pagoburua bezela. TAg Uzt 266. Pago buruak apal. Iratz 12.
b) "La zona del tronco del haya desmochada de donde parten las ramas laterales" Elexp Berg.
Pago-burua, au da, pago trasmotxoa deitzen zaiona, pagoa gaztetandik moztua izaten da [...]. Ta pago-burua edo adarrak moztutako lekuan, denboraz zuloak egiten dira. Ostolaiz 29s.
azpisarrera-10
PAGO-EZKUR (V, G, AN-larr-araq, L-ain; Lar; ph- H; bago- AN-5vill, L-ain, Sal; pao- AN-5vill; pago-izkur G-goi; p.-ixkur V-gip). Ref.: A (pago-ezkur, bago-ezkur); Echaide Nav 98-99; Arin AEF 1960, 70; Elexp Berg (pago-ixkur); ZestErret. Hayuco. "Fabuco" Lar.
Pago ezkurraren olioa. It Fab 106 (Ur pago ezkur). Olioa egiten da heltzaurrarekin, hurrarekin eta fago hezkurrarekin. Dv Dial 102 (Ip ezkür; It pagoaren ezkur). Aranak, gillak, sagarrak eta pago-ezkurrak. Bera EEs 1915, 215. Pago eta aritz ezkurrez beterik beren papoa. Zub 101.
azpisarrera-11
PAGO-EZKURTTO. Dim. de pago-ezkur.
Ohiko bago-ezkurtto / guri hobexe zikuzu. Balad 130.
azpisarrera-12
PAGO-GAIN. Copa de un haya.
Kukuak ere pago-gaiñetan / asi du betiko lelo. Or Eus 239.
azpisarrera-13
PAGO-GERRI. "Tronco del haya. Pago-gerrixak serrerixara jatxi dittue olgintzarako" Etxba Eib.
Utzirik aizkorak pago gerrietan sartuta. Apaol 64. Mai-ordez, zerrarekin moztu pago-gerri batzuek, metro erdi pasa altukoak. BasoM 95. Pago-gerritik kanpo aldera, lau esoli lotu. Ataño TxanKan 139.
azpisarrera-14
PAGO-IPURDI. "Cuerpo de los raigones, que son la base del tronco. Pago ipurdixetan espalgintzan, biarrik ez zanian armerixan" Etxba Eib. "Las raíces y la base de un haya" Elexp Berg. "Pago azpiko lurra xamurra ta earra izatea, baño pago-ipurdi haiek ateratziak lan earrak ematen zittun" ZestErret.
Nundik sortu ote dira [mutillak]? Batzuek pago-ipurditik, besteak munto-baztarretik. MAtx Gazt 72. Pago-ipurdi barru-uts artan jarri ziteken sukaldea. Ataño TxanKan 139.
azpisarrera-15
PAGO-ITZAL. Sombra de un haya.
Luze-luze etziñik / pago-itzalean. It Fab 181.
azpisarrera-16
PAGO-KARDU. "Bago-kardu, cardo que nace al pie del haya" Izeta BHizt2.
azpisarrera-17
PAGO-LANDARE. Planta de haya.
Saia ziñezke aritz edo pago-landareak oien babesean aldatzen. Munita 42. Pago landara barri eder bi bakarrik alkarren ondoan. Alzola Atalak 40. Lauzportz pago landare pikatu. Etchebarne 70.
azpisarrera-18
PAGO LANTZAKA. "(G-to), haya brava, no podada" A.
azpisarrera-19
PAGO LAU. "Pago-laun (V-oroz), haya brava, no podada" A.
azpisarrera-20
PAGO-LINDERNA. "Pago-lindderna, el haya brava" Iz ArOñ.
azpisarrera-21
PAGO-LIZAR. v. pagolizar.
azpisarrera-22
PAGO-LUR. "Paga-lurra, lur gosia edo abonu asko bear duana" Iz ArOñ.
azpisarrera-23
PAGO LUZE. "Haya bravía, no desmochada" Elexp Berg.
azpisarrera-24
PAGO MOTZ. "Haya desmochada" Elexp Berg. "Inausitako pagoa" ZestErret.
Pagoa, pagolizarra izaten zan an dana; gaztetan moztu gabea, alegia. Ta pago motzik, batere ez. BasoM 80. Lau bat metro aurreraxeago, pago motz aundi bat omen zegoan. JAzpiroz 26.
azpisarrera-25
PAGO-OIHAN. Hayedo.
Han bazen pago oihan bat, norteko aldetik, biziki freskoa. Etchebarne 70.
azpisarrera-26
PAGO-ORBEL. Hojarasca de haya.
Oinbide jatorra, pago orbelean zarra-zarra, oso bide ona ibiltzeko. AZink 154.
azpisarrera-27
PAGO-HOSTO. Hoja de haya.
Aritz eta pago-osto, etxe-beien jana. Or Eus 247.
v. tbn. Azurm HitzB 58.
azpisarrera-28
PAGO-PAGATXA. "Bagobabáxa, el hayuco" Iz Ulz.
azpisarrera-29
PAGO-PITZAKI.
Su-baztarreko pago-pitzaki gainera ankak luzatuz. TAg GaGo 93.
azpisarrera-30
PAGO SASTRAKA. "Pagosastrapa bat, con muchas ramas y poca altura" Iz UrrAnz (s.v. págadeixa).
azpisarrera-31
PAGO-TANTAI (V-gip; paga- V-gip). Ref.: Etxba Eib; Elexp Berg. a) "Haya brava, o sea, de la que no se ha hecho leña. Arrate gañian ziran pago-tantai ederrak" Etxba Eib.
Aritz ta pago-tantai besangatsuak euri mamin ederra orri-artean artu beie. A EEs 1916, 108. Zelaitxo bat, aretx ta pago tantaiz orniduta. Kk Ab II 38. Pago tantai bat. "Altaque fagus". Ibiñ Virgil 73. b) "Pagatantaixa, la rama grande y derecha de haya" Iz ArOñ (s.v. tantai).
azpisarrera-32
PAGO-TRUNKO. Tronco de haya.
Pago trunkoz ohe, / Zer ditake hobe? Ox 129.
azpisarrera-33
PAGO-TXARA. "Pagó-txaria, la planta de haya que viene espontáneamente" Iz ArOñ.
azpisarrerakoSense-33.1
" Pago-txára [...] paga-txara, jaral de hayas" Elexp Berg.
azpisarrera-34
PAGO-USO. v. pagauso.
azpisarrera-35
PAGO-ZIZA (AN-araq ap. Satr UrdSet; p.-zuza V-gip ap. Elexp Berg). "(Pleurotus ostreatus). Pago egurra usteltzen hasdanien ateratzen da" Satr UrdSet 327. "Pago-zuza (Clitocybe nebularis), pardilla" Elexp Berg.
azpisarrera-36
PAGOZKO (V-gip; fagozko Arch UFH; fagoazko Urt IV 254). De (madera de) haya. "Fagozko eskalampoiñak handi zütin Arch UFH.
Pagozko goporrak. Ibiñ Virgil 38. Pagozko gurdi-ardatzak. Ib. 97.
azpisarrera-37
PAGO-ZUHAITZ. Árbol de haya.
Pago zugatz arro baten gorde bear izan naz. AB AmaE 365. Pago-zuaitz bikañak ikusten dira. Munita 45. Pago zugaitzak zuri-zuri agertu zitzaizkigun. AZink 68.
azpisarrera-38
PAGO-ZUZTAR. "Raigones del haya. Lurrian gelditzen diran pago-sustarrak, arbolia botata gero, espalgintzarako" Etxba Eib.
pago
<< PAGO-LUR 0 / 0 PAGO MOTZ >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper