Harremana

    OEH - Bilaketa

    371 emaitza pago bilaketarentzat

    Sarrera buruan (39)


    Sarrera osoan (332)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    mardo.
    tradizioa
    Tr. Documentado al Sur desde principios del s. XIX. Al Norte se encuentra en Lopez, Eguiateguy, SGrat , Arbelbide, Lafitte y en un ej. de Herria . La forma mardu (junto a mardo ) se encuentra en Kirikiño. En DFrec hay 2 ejs. de mardo .
    sense-1
    1. (BN, Sal, S, R-uzt; Lecl, VocBN , Gèze, Dv (V, S), H), mardu (H) Ref.: A; Lrq .
     Blando, suave (sentidos prop. y fig.). "Mou" Gèze. " Iaiki laster ohe mardo hortarik, levez-vous vite de cette couche molle" H. Cf. Uhl RIEV 1908, 403: "Las palabras vascas como mardo 'blando' y otras semejantes presentan particular analogía con el indogermánico".
    Kothoinez edo beste gañerako zerbait gauza eztiz edo mardoz. AR 445s. Sen Grat besterentako mardo bezaiñ beretako gogor zen. SGrat 8. Zer begi ernea! Eta, denbora berean, zer bihotz mardo eta zabala! Ox ( in Lf ELit 283 ). Holako nahigabetan, De Gaulle bürhagertzen beita bihotz mardo. Herr 15-10-1959, 3.
    sense-2
    2. (V, Sal, S, R; Añ, Izt, Dv (V), H, Zam Voc), mardu (Dv (V), H) Ref.: A; EI 13; Iz UrrAnz, ArOñ; Etxba Eib; Elexp Berg.
    (Ref. a seres animados).Lozano, gordo, rollizo, robusto. "Gordo, de muchas carnes" , "grueso, corpulento" Añ. "Rollizo, gordinflón, mardua. Aretx mardua, roble sano y grueso" Izt 107v. " Haur mardoa, enfant potelé. Bildots guri mardoa, agneau gras et de chair molle" H. "Bien parecido, de buen aspecto. Gure seme marduak dotore urten dau etxetik erromerixarako asmuan " Etxba Eib. " Oiñ azurra ta azala besteik ezta, baiña gaztetan mardo askua zan " Elexp Berg. Cf. IC III 283: "Catalina Íñiguez de Ibargüen, llamada Mardo porque era llena de carnes y regordeta" IC III 283. v. mardul.
    Idisko gazte, mardo ta ezi gabea. VMg 57. Ama zan andrazko mardo galant bat. Echta Jos 58. [Mutillak] euren etxietan baño obeto yaten ebelako, mardo ta indartsuak ziran. Kk Ab II 163 (132 mardu). Gizon mardo, sendo, zabal, aize-eguzkiz betea. Erkiag Arran 14. Gergoriok sei seme-alaba guztiz eder ta mardoak azi eudiezan. Akes Ipiñ 33. Barruan daukaz sardiña mardo bi. Erkiag BatB 121. Etxian ebela neskame mardo eta itxura onekua. Etxba Ibilt 470.
    v. tbn. Zav Fab RIEV 1907, 532. Apaol 31. A BeinB 74. Bilbao IpuiB 31.
    azpiadiera-2.1
    (Ref. a seres inanimados).Fuerte, firme; grueso, gordo; grande. " Oraingo mutiltxuen dote'arriua, erloju-kordoiakin txapela mardua " Iz ArOñ 182.
    Landara gaztiak iragoten badira lur koipatsuko basora, ezta esatekua zeinbat irabazi daruen ta zein marduak gero azi. Mg PAb 126. Lapikuak eztau aragi mamintsu ta mardorik egingo. Ib. 129. Pago luze, lodi ta mardoa! VMg 80. Trentza mardoak. AB AmaE 16. Utzirik bonet mardua / xapelaz gorde burua. Arb Igand 42. Igali mardo galantak. RIEV 1931, 640. Itsasoen artean gure Kantauri mardo, ar, bizarro, lerden, sendoa. Erkiag Arran 8. Ikusi eukien gizalaba talde mardoa. Ib. 41. Diru-etxean dana gordeta eukiteke, zati mardoa lurretan ezarri. Erkiag BatB 137. Ames-orpo mardo... 'Robusto' . Gand Elorri 217. Etxeko kimu mardo guria, su datorren arto kirten malatsaren gisakoa. Onaind STeresa 27.
    azpiadiera-2.1.1
    (Con sust. elidido).
    Ba-joian keia gora, / urreraiño lodi, / [...] ba-nengoan begira, / beeko mardora baiño, / altuko urrira. Gand Elorri 183.
    azpiadiera-2.2
    (Uso pred.). " Mardo dator, lozano, pujante, mardúa " Iz UrrAnz. " Mardo, mardua, feros, que viene pujante" Iz ArOñ 173n.
    Egingo naz txibi eskergea / [...] etorriko natzatzu sarera / andi, mardo, gizendurik. Zav Fab, RIEV 1909, 34. Gariak dagoz alez betetan mardo ta zarden. AB AmaE 191. Mardo ta sendo, bere edergallu guztiakin apainduta, gaztaroan zan baizen eder, zoragarri ta argitsu aurkezten dausku [izkuntza] . Eguzk LEItz 21. Untzi zingle ta makal ortan sarturik, oialak zabal, arraunak sendo, besoak mardo, biotzak pilpil. Erkiag Arran 197.
    v. tbn. Ezale 1897, 15a.
    sense-3
    3. (S ap. Lrq ; Foix ap. Lh.).
    "De santé délicate" Lrq.
    sense-4
    4. "Embarazada" A DBols.
    Mardo dauke alaba zarrena. (V-ger-ple-m) "A la hija mayor la tienen encinta" . A EY III 261.
    sense-5
    5. (Uso sust.).Meollo, cogollo, médula.
    Gure erriko berbetearen mardoa ikusi ta ikasi gura badozu. Vill ( in Bilbao IpuiB 8 ).
    sense-6
    6. (Uso adv.). "Copiosamente, generosamente. Mardo emoixozu emon biar jakona " Etxba Eib.
    azpisarrera-1
    ATZE-MARDO EGON. "Ezer egin gabe egon, egonean egon, lit.: 'ipurtaundi egon'. Zuek egon atze-mardo, lanak berez eingo dielakuan" Elexp Berg.
    azpisarrera-2
    ATZERA MARDO EGIN. a) "Atzera-mardo egin (V-ger), reservar las fuerzas para el fin, p. ej. en el juego del mus" A.
    Zer atsegiñek oraindik atzera-mardo egingo dit? Zait EG 1957 (5-6), 27.
    b) "Reclutar (V-mar [?])" A Apend. Tal vez errata por 'recular'.
    azpisarrera-3
    MARDO EGIN. Posponer.
    Iñork ez beza biaramoneko ezer mardo egin. Ol Ex 16, 19 (Urt, Dv, Ur utz(i), Ker, BiblE gorde).
    azpisarrera-4
    MARDO-MARDO. a) Muy rollizo; muy lozano. "Aurten azak eztare mardo-marduak" Elexp Berg.
    Atso bat [...] mardo-mardua bera ta al ebanian ukondua goitik erabilten zalia. Kk Ab II 21. Amar milla pezetan erositako zaldi mardo-mardoa bera! Bilbao IpuiB 221. Bigarren San Isidroko batzar nagusien, gure MIBA mutiko mardo-mardue, praka motz senduakin agertu zan. Gerrika 155.
    b) Copiosamente, generosamente. "Mardo mardo neurrittuta saltzen eban arek gauzia" Etxba Eib.
    azpisarrera-5
    MARDO-MARDORIK (Estar, etc.) gordo, abultado.
    Pago baten azpian zaragia mardo-mardorik ikusten zan. Kk Ab II 40.
    azpisarrera-6
    MARDOXE. (Forma con suf. -xe, de valor aprox.).
    a) "Un peu trop mou (S)" Lrq (s.v. mardotto). b) "Un peu trop délicat de santé (S)" Lrq.

    mardo

    mardo
    << luze 0 / 0 1 mende >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper