OEH - Bilaketa

371 emaitza pago bilaketarentzat

Sarrera buruan (39)


Sarrera osoan (332)

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
gozamen.
sense-1
1. (c. sg. A; SP (sin trad.), Ht VocGr 376, Lar, Añ, Arch VocGr , Dv, H, Zam Voc ), gozomen, gozemen.
Goce, disfrute (de un bien); usufructo. "Usufructuar, gozamena izan, iduki, euki " Lar. "Gozo" . "Jouissance, possession d'une chose" Dv. " Norbaiti bere onthasunen gozamena uztea, laisser à quelqu'un l'usufruit de ses biens. Gozamena zure, iabetasuna zure anaiaren, la jouissance, les fruits pour vous, la propriété pour votre frère" H. Cf. infra (3). Tr. Documentado al Norte desde principios del s. XVIII; al Sur se encuentra sólo en un doc. vizcaíno del s. XVIII, Guerrico, EConst y algunos pocos autores del s. XX. Eguiateguy y, al menos una vez, Eguzkitza emplean la forma gozomen, y hay gozemen en el citado doc. vizcaíno. En DFrec hay 4 ejs. de gozamen .
[Mundu huntako gauzen] gozamena milla beldurrez eta griñez bethea dela. Ch I 22, 2. Gida ezazü [...] argitarzün eternalaren gozameniala. Mst III 59, 4. Konbenitu dire oraino lur peza baten gainean zeina [...] engaiamenduz hartu baita, eta zeinaren gozamena beretzat erresarbatu baitu. (1767). SenperEus 70. Saldu zituezala bederatzi pago eta gabi ardazpat [...] euki bagarik fakultederik gozemenenak baiño. (Zollo, 1770). FLV 2019, 469. Erreginak [...] erran zioen: zohazi, sar zaite [...] Nabothen mahatstiaren gozamenean. Lg I 361. Fede oneko posesiorik edo gozamenik ezin eduki dezake. Gco II 286 (v. tbn. I 361). Jainkoaren beraren gozamenerat [...] dretxo izatea. Dh 241. Erregek eziñ artu dezake iñoren ondasunik [...] ez eragotzi beren gozamenik. EConst 59. Dena zen heiena hango [baratzeko] gozamena, / salbu fruitu batena. Zby RIEV 1908, 206. Hel ahal ditian [...] bethiereko dohatsütarzünaren gozameniala. Ip Hil 266. [Apez-etxe ebatsien] gozamena urririk zuzenez behar zukenari arranda pagaraz. HU Zez 189. [Jopuak] lurrak lantzen ekin arren, ez euken gozamenik be. Eguzk GizAuz 10. Sail bakotxa erabillanak, orren gozamena baño beste eskubiderik ez eukan. Ib. 10 (131 gozomen). Berebill soillaren gozamena izango dute ortaz. EAEg 14-2-1937, 1062. Jaunari errezatzen / [...], zeruko gozamena / izan dezan gero. Uzt Sas 197 (v. tbn. Inza Azalp 42 zeruko gozamena). Paradisuko gozamenaren / jaube zirean jasoak. Ayesta 133. Emazteak bizi deino ondasunen gozamena duelarik. MIH 150. Jabetza hutsa [...] semearentzat gelditzen da; gozamena, berriz, gurasoentzat. Ib. 150.
v. tbn. Mih 120. AR 31. JesBih 447. Jaur 138. Etxba Ibilt 479. Gozomen: Egiat 226.
sense-2
2. (V, BN; Lar, , H) Ref.: A; Etxba Eib; Elexp Berg.
Gozo, regocijo, alegría; placer, gusto. "Deporte, diversión, holgura" Lar. "Sensualidad, [...] aragiaren gozamena" Lar y Añ. "Deleite sensual: (c) aragizko atsegintasuna, gozoroa, gozamena" Añ. "2.º (Vc), entusiasmo. [...] 4.º dulzura, caricia. 5.º (V-ger-m, BN), felicidad" A. "Consuelo. Atsekabetuen gozamena, poztu gaitzazu" Lander (ap. DRA). "Zeruko gozamena dala, esaten dabe, Jaungoikuan izate ederra begixen aurrian eukitzia" Etxba Eib. "Astotxo bat Santa Luziatik ekarri zebenian, haura zan umien gozamena" Elexp Berg. Tr. Documentado en Pouvreau, Maister, Larreguy, Eguiateguy (190 gozomen ), Hiribarren y en autores meridionales a partir de principios del s. XIX.
[Iesus da] mundu hunetan dabiltzanen konsolazionea eta sainduen sekulako gozamena. SP Imit IV 1, 11. Hobeki yarraikitzen gaizko [...] lurreko gozamenari, ezen ez zerukoari. Lg I 335s. Samurtasun, gozamen ta atsegin sentikor ta ezagunak. Mg CC 226. Eta zeure barruban sentietan zenduban gozamen edo gustua? Astar II 146. Zertako paira? Gozamena behar da bilhatu eta erran: goza edo hil. Hb Egia 122. Guztiz gozamen aundiya artu zuan jendiak itz aiekin. Bv AsL 111. Egazti ura eman zion [...] esanaz: ar zazu [...] Jaunak bialtzen dizun gozamen au eta jan ezazu. Ib. 134. Aragiaren gozamena. Itz Azald 117. Gozamen edo zorion osoa aurkitu. Garbiz EEs 1929, 103. Maitasunak gozamena dakarkigu; onen ondoren, askotan, naigabea. Anab Usauri 88. Aberastasun utsalak eta gozamenak. Ir YKBiz 174. [Sermoiak ez dira] belarrien gozamenerako. Bilbao IpuiB 237. Zenbait txoperren gozamen dana / al dan azkarren joanda. Basarri 170. Olerki aren bikaintasun, gozamen eta sakontasunaz arriturik. Gazt MusIx 165. Larreak belar berriaz jantziak dirala eta beiak beren gozamena bertan dutela. Ataño ( in EZBB I 92 ). Gozamen estetikoaren neurketa. MEIG IV 75. Chaplin-zaleek [...] ez dute uste bezalako gozamenik izan. MEIG I 185.
v. tbn. Mst I 15, 3. Añ EL2 75. Ag G 333. Etxde JJ 110. TxGarm in Auspoa 39, 28. Xa Odol 53. Uzt Sas 63. Berron Kijote 35. MMant 150. Insausti 186.
sense-3
3. (Ht VocGr 406Lecl (gos-), DvA).
"Possession" Ht VocGr. "Propiedad, posesión, hacienda" A.
[Inbidiak] gozamenez eskasia, / ontasunez pobrezia, / bozkarioz tristezia / hiretzat egiten dik. Monho 110. Gizon batek [...] saldu zuen gozamen bat. TB Act 5, 1 (Dv bazter bat ). Gure hiri guziak, gure gozamenak oro... zure aitzinean dira. Dv Iudith 3, 3. Eta Moisek Gaden leinu eta semeei beren familien arabera eman zioeten gozamena, zeinaren xehatzapena hau baita. Dv Ios 13, 24 (BiblE beste zati bat).
sense-4
4. (Vc, BN ap. A; VocB ). "El rédito" VocB . "Interés del dinero" A.
sense-5
5. (V-gip ap. Etxba Eib; Bera, A DBols ).
Sentido del gusto. " Ez eukan gozamenik eta bardiñ zetsan ogixa zeiñ artua " Etxba Eib.
--Ez daki Amontilladoa Sherry ardotik bereizten. --Eta halaz ere, zoro batzuek daukate haren gozamena zurearen bete dela. Mde Pr 107.
azpiadiera-5.1
Gusto, facultad de apreciar lo bello.
Ez [...] atzerriko eresti zakar ta zentzugabeak, ez, baizik eresti eztitsu ta mentasun aundikuak [jotzen zitun]. Gozamen au lenengotik erakutsi zuen. Garit Usand 11 (v. otro ej. en la misma pág.).
sense-6
6. Gusto, sabor.
Errekondoko janari guztiak gozo gozoak zirala [...]. Bikainak, beste gozamen hobe batekoak. Osk Kurl 94 (v. tbn. 96, 85).
azpisarrera-1
GOZAMENEAN (Estar, etc.) feliz, dichoso.
Baiña kondiak, gozamenian eta kontentuz betea, frailliak emon zetsan erantzun zintzuagaz [...]. Etxba Ibilt 469.
azpisarrera-2
GOZAMENEKO. "Gozameneko, qui appartient à la jouissance. Noren gozamenekoak dire lur horiek?" Dv. v. GOZAMENEZKO (b).
azpisarrera-3
GOZAMENEZKO.
a) Gozoso.
Eziñ daiteke enekiñ gozamenezko amudiorik eta batasun mistikorik presuna ezpada lehenago eneganat osoki uzten. Ch III 37, 4. b) "Que l'on détient par jouissance (et non en propriété). Onthasun horietarik bat bere-berea du eta bertzea gozamenezkoa bizi deno" Dv. v. GOZAMENEKO.
gozamen
<< gordin 0 / 0 grazia >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper