Harremana

    OEH - Bilaketa

    227 emaitza esaera bilaketarentzat

    Sarrera buruan (6)


    Sarrera osoan (221)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    izaera.
    sense-1
    1. izanera, izaiera.
    Naturaleza, carácter, ser, esencia, identidad; forma de ser. v. izakera. Tr. Documentado en Mendiburu y en autores meridionales a partir de mediados del s. XIX (cf. infra, con el sdo. de 'estado', en algunos autores septentrionales). Izaera es la forma general. Hay izanera en Inza (Azalp 12), e izaiera en LesakSerm 248. En DFrec hay 47 ejs. de izaera, 2 de izanera y 1 de izaira .
    Len-leneko bere izaera munduari adirazteko arzen zituen Jangoikoak izen guztiz izugarri andiak. Mb IArg I 149. Ni naz besteri deus bat zor ez diodana ta nere izanz eta izaer guzia nerez dudana. Ib. 149. Gipuzkoako biztanle prestuen doai, griña, izaera eta eginbideak. Izt C 212. Joseren izaera, asieratik atzeneraño, guziz da miraritsua [...]. Aurtasunetik agertu zuen [...]. Lard 63. Arnoldok ezeukan osatuterik. [...] Izaera (naturaleza) auldua eukan. Ag AL 91. Bere izaera aserrekorrak galduten eban. Echta Jos 107. Antxiñako etxe orien izakera orain ere dakarten izenak berak adierazten digu: Olaberria, Olazarreta [...]. Lh Yol (ed. 1921) 9. Zori gaiztuan gure izaerak / ia egin zaizkigu aztu. MendaroTx 195. [Erri oiek] egiteko guztiak egiten zituzten poloniarren izaera guztia zapaltzeko ta ezereztutzeko. Ldi IL 164. Gizon-aragiaz yantzi zan, gizon-izaera artu zuen. Ir YKBiz 50. Ain zun arek izaera zabala ta onbera. TAg Uzt 175. Ixillean jarduten diran Ikastolak, bere izaeraren berri Lenen-mallako Irakaskintza Zuzendaritza Nagusiari eman dezaiotela. EAEg 26-3-1937, 1367. Ondarruarren ezpañetan, alakoxe izaera ta grazia berezi bat [du kantak] . Lek SClar 105. Haren eme-izaerari zegokion bezala. Mde Pr 179. Izaeraz ez dira gaiztoak. Ib. 270. Aragi-irritsa astun da, aragizko baita: ori du izaera. "Ipse est modus eius" . Or Aitork 88. [Emakumeari] bere izaera osoak aurra eskatzen dio. MAtx Gazt 27. [Jainkoagandik] eldu dira mundu au betetzen duten izaki eta izaera oro. Vill Jaink 93. Mutikoaren izaera zuzenak lizunkeri aide ura ezin eraman zuan. NEtx LBB 39. Gazteentzat galduak dira orduko oitura ta legeak. Baiña guk oso gogoan ditugu aldi artako izaera ta aidea. Ib. 18. Betiko bere euskaldun izaera jatorrean. Zendoia 217. Gure hizkuntzaren egoera, ez izaera bakartiak [...] badu zerikusirik. MEIG VI 125. Hizkuntza izan da gure izaeraren habe eta sustengu nagusia. MEIG VIII 119. Gizonaren izaera eta grinak. MEIG I 175.
    v. tbn. Sor Bar 48. Muj PAm 13. Anab Usauri 98. ABar Goi 42. JAIraz Bizia 67. Erkiag Arran 85. Arti Tobera 283. Basarri 54. Asteasu in Uzt LEG I 50. Uzt Auspoa 43, 119. Txill Let 121. EZBB II 77. Ataño TxanKan 214.
    sense-2
    2. (Dv y A, que citan a Lard), izanera (Dv).
    Estado.
    Xortean tiraturen ditugu haren izanera edo estatu batzuek eta bertzeak, hekien arabera gu ere egiterat entseiatzeko. Birjin 521. Epheltasuneko izanera edo estatua zein kaltekor den arimakotzat. Dh 327. Zer estatu ta izanera lazgarritan ezar zenezaken zure arima dohakabea! Ib. 553. Agertzen zaizki [sic] estatu eta izanera guzietan. Jaur AndreB 24 (ap. Dv: "vous vous montrez à nous dans tous les ´etats et dans toutes les situations"). Bere burua ikusirik ain izaera negargarrian [...] artu zen bere errira itzultzeko asmoa. Lard 158. Elkar ilzen zebilzan eta izaerarik mingarrienean arkitzen ziran. Ib. 541 (v. tbn. 366, 417 y 512). Urrikagarriya da nere izaera / goizero nai ta nai ez juan biar lanera. Bil 150. Erreñuaren izanereak edo zerzeridadeak nozbait eskatu leikee [...] [liberalismoaren irakatsien] itxipena. Itz Azald 53. Aiuntamentuen izaera ta errien bearrak argitu. ForuAG 299. Graziazko izaeran ipiñi zituan Jaungoikoak gure lenengo gurasoak. KIkV 22. (v. tbn. más ejs. en la misma pág.; KIkG 15 izaera; v. tbn. Gand Elorri 10 graziazko izaeran) Asiera, izaera eta bukaera, dana [...] [Jaungoikoagandik] bai datorkigu. ABar Goi 25. Lege gaitasuna eta legezko beartsu izaera aitor dizkio Jaurlaritzak. "Beneficio legal de pobreza" . EAEg 8-4-1937, 1456. Eskuetan daukagun izaera bat aintzakotzat artzeko aurretik okerragoak ikusi izan bear. JAIraz Bizia 21. Aurrik gabeko etxearen izaera tristea bada. Ataño TxanKan 204. Guraso askok semeak palta, / beste batzuek alargun, / izaera au onela da-ta / pazientzia artzagun. MMant 82.
    sense-3
    3. Existencia, vida. v. bizitza (2).
    Il berriaren betiko izanera zorioneko edo zorigaiztokoaz. Inza Azalp 80. Ez zun asnas bat geiago artu. Luis Gomez Lekuberen izaera an bukatu zan betirako. JAIraz Bizia 79. Ezkondu eta egun alai bat ez; izaera ederra etorri zitzaion. Ib. 109. Utzi Jaunagan zure asmoak, / izaera ta ondorena. BAyerbe 163.
    sense-4
    4. Realidad, situación real.
    Euskal baserritarren esaera bat da, eta izaera ere alatsu: seme zarrena etxerako eta gaiñontzekoak al dan tokian atera bear bizimodua. AZink 126.
    azpisarrera-1
    IZAERAZKO (Adnom.).
    Ez egurrezko su alaiaren garrez baina izaerazko suaz. Mde HaurB 8. Zaldi hitzarekin izendatzen dugun gauza eta zaldi hitzak ez dute elkarren artean izaerazko lokarririk. MEIG VII 132 (v. tbn. más ejs. en la misma pág.).

    izaera

    izaera
    << itzal 0 / 0 jale >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper