OEH - Bilaketa

392 emaitza azpiko bilaketarentzat

Sarrera buruan (24)


Sarrera osoan (368)

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
1 hego.
sense-1
1. (V, G, AN-arce; Lcc, Mic 5r, Lar, , Dv (V, G), H), ega (V, G, AN; VP 23v, Dv (V), H), egaa (Lar, , H) Ref.: A (ego, ega); Etxba Eib; Iz Als (egu) .
Ala; (fig.) lo que permite remontarse, actuar, etc. v. hegal. Tr. Propio de la tradición occidental, aparece ya en RS . La forma ega es bastante menos frecuente y suele alternar con ego en los autores que la usan; hay además un ej. de egoa en Aguirre de Asteasu. En DFrec hay 16 ejs. de hego .
Bere gatxean inurriari egoak jaio jakazan. RS 526. Txindurriari dakitzanean egoak, galdu oi ditu gorputza eta besoak. RIs 21. Txoriak legez egoak dakarz [angeruak] . Acto 300. Artuko dituzte agil egariaren erako ego-egalak. Mb IArg I 297. Zerurako egoak artu nai izan zituen. Cb Just 121. Fedeko eguakaz / guazan gu lenbailen. Iraultza 169. Ebaki egoak ta indarra infernuko tentatzalleai. Mg CC 235. Erori zitzaizkon biotzeko egoak. VMg 54. Ezin egaz-egin dau ego bakar bategaz. LoraS 176. Erretzen zaio oraiñ egoa bat, gero zankoak. AA III 489. Egiyazko libertadeko egak, zugan egatzeko. Echve Imit 240 (Pi (III 21, 3) egoak, Ol egak; SP, Ch y Mst hegalak). [S. Migelek] bere eguak zabaldu. SMSerm 196. Luma gabeko egoak dituzten animalitxoak. It Dial 30. Bere eguak daukaz. Ur MarIl 124. Bi Kerubinen egoetan egindako jar-leku edo trono txit eder batean. Lard 212. Nere azpiko zaldiak egoak izatea nai nuke. Arr GB 126. Egoak ebagitzea bezela. Aran SIgn 58. Zoakuz euskaldun famea / ego luzeokaz urrin. AB AmaE 146. Ezin gorde zituan denak bere eguen azpian. Bv AsL 177. Irudimen azkarraren ego zoliak. Ag AL 9. Ezarri ziztan nere sorburuetan bi ego txikitxuok. Urruz Zer 16. Diabruak bere eguak emon ixan baleutsoz lez. Kk Ab I 44. [Belatzari] egak moztu dizkiot. Lh Yol 52. Egak izan-ta. Jaukol Biozk 86. Itsaso barean arraun-egoak edatuki. 'Sur l'aile de leurs rames' . Or Mi 41. Ego bigun arroek / bultzata. Ldi BB 54. Eguak astinddubaz. Otx 156. Egak dozan orkatilletan? Laux AB 72. Ollar arroaren antzo [Allandek] egoak nausikeriz zabaldu zitun. Etxde JJ 40. Bere amets ezin esanezkoari hegoak aske uzten zizkion. Mde HaurB 8. Ego luzedun arranoa. Vill Jaink 153. Lenengo [euliai] ego bat kendu, gero, bestea urratu. Erkiag BatB 40. Nere egazkiña egak ausita. NEtx LBB 245. Egoak ondo zabalduta. Alzola Atalak 47. Ene boleguari moztu dizkate egoak. Xa Odol 269. Egoak bilduta lurrera ziaken-ta [xoxoa] . Ataño TxanKan 210. Jarri genion petxu azpian, trapu zirrindara batekin egoaren azpitik lotuta. BBarand 40. Egua erdi ausi egindako txori baten antzera. Gerrika 65. Hegoak mozten dizkio [artistari] . MEIG I 68.
v. tbn. CrIc 16. Bil 112. Zab Gabon 81. Azc PB 295. JanEd II 99. Enb 176. MendaroTx 328. TAg Uzt 9. EA OlBe 67. JAIraz Bizia 87. Bilbao IpuiB 41. BEnb NereA 77. Auspoa 39, 141. Gand Elorri 200. And AUzta 94. Anab Aprika 102. Ibiñ Virgil 111. Olea 126. Ega: Aran SIgn 212. Or Mi 101. SMitx Aranz 18. Osk Kurl 204.
azpiadiera-1.1
"(Vc, G), aleta de peces" A.
azpiadiera-1.2
"(V-m), orza, tabla que suspenden los pescadores del lado del viento, con el objeto de evitar el peligro de un vuelco" A.
azpiadiera-1.3
Artoak ega-lodisko lardaska ditute. "Algunas mazorcas tienen las alas demasiado gruesas." Or Eus 59.
sense-2
2. Vela.
Aize bizi-aserretuak urratzen diozka gañeko oial-egoak. Mb IArg I 199. Txalopen baltzuneak ego zurien azpian ikusten zirean. Ag Kr 62.
sense-3
3. ega (V, G, AN ap. A). Alero. v. hegatz.
Tellatu baten egan estalita. Txill Let 50.
sense-4
4. ega.
Ruedo de una prenda de vestir con vuelo. v. hegal (4).
Andre zar bat agertu zan, gonaren egak gerrikoan lotuak, lanean ari dan etxekandraren antzera. Lh Yol 53.
azpisarrera-1
HEGO-HAIZE. Viento producido por el batir de alas. Cf. HEGO-HAIZE (s.v. 2 hego).
Biur, usoa; / or orein zauritua / zure egaizez da ageri / muiño-gain, eder daula otz-aroa. "Al aire de tu vuelo" . Onaind ( in Gazt MusIx 205 (Gazt egal-aizetan ) ). Zure egoaizearen giro ozkirrian. Ib. 154.
azpisarrera-2
HEGOAN. Volando. v. hegan.
Egoan dabiltzan egaztiak. Mb OtGai III 92. Egoan irurogei larogei metro joan eta an kaxpajo egiten zutenak [arraiegalariak] . JAIraz Bizia 32.
azpisarrera-3
HEGOAN EGIN. Volar. v. HEGAN EGIN.
Zure atzaparretan erortzen dan gizasemea, egoan egiteko kemenik gabe uzten dezu. Alz Burr 17.
azpisarrera-4
HEGO-AZPI. Zona siuada bajo las alas. v. hegape.
Aurtengo bertso-txapelketaren / egoazpi epeletik / irten ondoren, txori bat kantuz / or degu Bizkai aldetik. Olea 223.
azpisarrera-5
HEGO-BABES. Protección, amparo.
Zeruko Aurzaiaren / ego-babesean / lo dagin Erriari. SMitx Aranz 207.
azpisarrera-6
HEGA-ERORI. "Alicaído" Lar y Añ.
azpisarrera-7
HEGOETAN (Precedido de genitivo o tema nudo). Llevado, impulsado por.
Tuntun ots berria dator gure bidaztien belarrietara aizetxoaren egoetan. Ag G 198. Aingeruen egatan nijuala uste izan diat. EEs 1913, 206. Ikus zer otoitz bialtzen zun zerura, aizearen egoetan. Or Mi 121. Poz igurikor, susmorik gabeko baten egoetan eramana. Mde HaurB 97. Zapia zabal aize-egotan. Gazt MusIx 99. Ames-egotan, pakerik gabe, / lur berri gose ibiltzeko. NEtx LBB 284.
azpisarrera-8
HEGO-IKARAKA. Sacudiendo las alas.
Baña eiztariaren eztandak eratsi zun, ego-ikaraka, egazti gizena. TAg Uzt 84.
azpisarrera-9
HEGO-MOTZ.
a) Privado de alas.
Zure usotxo ego motz onek. Jaukol Biozk 31. b) De alas cortas.
Luma gabe otzak / jan txito ego-motzak. MendaroTx 207. c) Ala corta.
Ega-motz ertzakaz leio danak-ziar / dagijen dardara! Laux BBa 118. d) (Sust.). Atún cimarrón.
Ondarroan egaluzeari atuna deitzen jako; ta egamotzari, zimarroia. Etxabu Kontu 121.
azpisarrera-10
HEGA-HOSKA. Con ruido de alas.
Ega-oska ta kuatuz dator bele-oste ikaragarria. Ibiñ Virgil 77.
azpisarrera-11
HEGO-HOTS. Ruido de batir de alas.
Berba onen azkenean eulien egotsa bere entzun al izango zan. Ezale 1897, 291a. Aingeruen ego-otsak eta neskutsen kanta-soiñuak. Onaind STeresa 110. Ura ego-otsa ta zalaparta! TxGarm BordaB 121. Euli bat pasata ere, entzungo zatekeen bere ego-otsa. Zendoia 229.
azpisarrera-12
HEGO-UKALDI, HEGA-UKALDI. Vuelo, batir de alas; revoloteo.
Olloaren karaka entzuten zen eta belatxingarren ega-ukaldia. Or Mi 72. Iratxoen [...] ego-ukaldi izoztua senti dute. Ib. 73. Galeperrak ego-ukaldi baldarrez eraiki zun egaldia. TAg Uzt 84. Baso guren onetarako bide barna zuen ega-ukaldi zorionekoz zuzenduta. Zait Sof 108.
azpisarrera-13
HEGA-UKALDIKA. Batiendo las alas.
Eper-kabia arkitu dut ega-ukaldika. Or Mi 112. Bereolan doa itxas-txoria ere ega-ukaldika itxasaldera. TAg GaGo 35.
azpisarrera-14
HEGO-XIRXIRKA. Frotando las alas.
Ego-xirxirka kirkirak belarditik. TAg Uzt 238.
azpisarrera-15
HEGOZ (Precedido de genitivo o tema nudo). Llevado, impulsado por.
Gure Provenza-izkera onen egaz, egizu abartxo ori atzi dezadan. Or Mi 4. Maitasun egoz banua zerura. Laux BBa 92. Ametsen egoz ega-iraulka. EA OlBe 46. Pozaren egaz. SMitx Aranz 187. Jakite-hegoz jaso. MIH 29.
azpisarrera-16
HEGO-ZABAL. De amplias alas. Cf. hegatxabal.
Serafin ego zabal bat. AB AmaE 158. Txoriandra egotxabalak. Ag G 43.
azpisarrerakoSense-16.1
HEGAZABAL. (Fig.). De altos vuelos.
Platon argi, ederbera ta egazabalak. Zait Plat 82.
azpisarrera-17
HEGA-ZALAPARTAN. Con ruido de alas.
Ollotegi guztia kol-kol eta ega-zalapartan. Anab Poli 114.
hego
<< hats 0 / 0 herbal >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper