OEH - Bilaketa
359 emaitza azpi bilaketarentzat
Sarrera buruan (103)
- azpi
- ABARKETA-AZPI (1 abarketa)
- ABERE-AZPI (abere)
- AHARI-AZPI (ahari)
- ALDE-AZPI (alde)
- ALDE-AZPI (azpi)
- apeiko-azpi
- APIRIKU-AZPI (apiriku)
- ATE-AZPI (1 ate)
- ATZAR-AZPI (2 atzar)
- AZPI-ALDE (azpi)
- AZPI-ARMONIAN (azpi)
- AZPI-ARMONIOKA (azpi)
- AZPI-ASTO (azpi)
- AZPI-ATERATZE (azpi)
- AZPI-AZPIAN (azpi)
- AZPI-AZPITIK (azpi)
- AZPI-BURRUKA (azpi)
- AZPI EGIN (azpi)
- AZPI-ERDI (azpi)
- AZPI-ERROTA (azpi)
- AZPI-GAIN (azpi)
- AZPI-GAINKA (gainka)
- AZPI-GILTZA (azpi)
- AZPI-HAIZE (azpi)
- AZPI-HEZUR (azpi)
- AZPI-INDAR (azpi)
- azpi-izkelgi
- AZPI-KUTXA (azpi)
- AZPI-LAN (azpi)
- AZPI-LEKU (azpi)
- AZPI-SUBIL (azpi)
- AZPIZ AZPI (azpi)
- AZPI-ZOKO (azpi)
- AZPI-ZORRI (azpi)
- BARATXURI-AZPI (baratxuri)
- BASURDE-AZPI (basurde)
- BEGI-AZPI (1 begi)
- BEGIEN AZPI (1 begi)
- BEGITARTE-AZPI (begitarte)
- BELAUN-AZPI (belaun)
- BESO-AZPI (beso)
- BETAZAL-AZPI (betazal)
- BUZTAN-AZPI (buztan)
- EGUZKIAREN AZPI (eguzki)
- ESKAILERA-AZPI (eskailera)
- ESKU-AZPI (1 esku)
- ETXE-AZPI (etxe)
- etxe-azpi
- GAIN-AZPI (azpi)
- GAIN-AZPI (gain)
- gain-azpi
- GAIN-AZPI EGIN (gain-azpi)
- GAINEKOZ AZPI (gain)
- GALTZAR-AZPI (1 galtzar)
- GAPIRIO-AZPI (gapirio)
- GIANSO-AZPI (gianso)
- GOLDE AZPI-HARROTZAILE (golde)
- HANKA-AZPI (hanka)
- HARITZ-AZPI (haritz)
- HARRI-AZPI (harri)
- HEGO-AZPI (1 hego)
- ITZAL-AZPI (itzal)
- KALOSTRA-AZPI (kalostra)
- KOKOTS-AZPI (kokots)
- KORU-AZPI (koru)
- LEGEAREN AZPI (lege)
- LEIHO-AZPI (leiho)
- LEPO-AZPI (lepo)
- LUR-AZPI (lur)
- MAHAI-AZPI (mahai)
- MAINDIRE-AZPI (maindire)
- MANTU-AZPI (1 mantu)
- MENDI-AZPI (mendi)
- MIHI-AZPI (mihi)
- OHE-AZPI (ohe)
- OIHAN-AZPI (oihan)
- OILASKO-AZPI (oilasko)
- OILO-AZPI (oilo)
- OINAREN AZPI (oin)
- OIN-AZPI (oin)
- OINEN AZPI (oin)
- PAGO-AZPI (pago)
- PAPAR-AZPI (papar)
- SABEL-AZPI (sabel)
- SAGAR-AZPI (sagar)
- SOLAIRU-AZPI (solairu)
- SORBALDA-AZPI (sorbalda)
- SUDUR-AZPI (sudur)
- TRIPA-AZPI (1 tripa)
- TXERRI-AZPI (txerri)
- UR-AZPI (ur)
- XERRI-AZPI (xerri)
- XINGAR-AZPI (xingar)
- ZANGO-AZPI (zango)
- ZAPATA-AZPI (zapata)
- ZERUAREN AZPI (zeru)
- ZERU-AZPI (zeru)
- ZIKIRO-AZPI (zikiro)
- ZIKITE-AZPI (zikite)
- ZIKITEKI-AZPI (zikiteki)
- ZUBI-AZPI (zubi)
- ZUHAITZ-AZPI (zuhaitz)
Sarrera osoan (256)
- 1 abarketa
- abere
- agerituki
- ahari
- aldamio
- aldazpi
- amorratu
- angula
- apikuazpi
- apirikazpi
- apiriku
- apurtzaile
- arkuazpi
- armairu
- armonioka
- 2 arrastatu
- arrastelu
- artegatsu
- 1 ate
- 2 atzar
- 1 atze
- 1 aulki
- aurkierraz
- aurkitu
- azpialde
- azpiegatz
- azpigai
- azpigainka
- azpigarri
- azpijan
- azpijate
- azpijoko
- azpijorra
- azpiki
- azpiko
- azpilan
- azpilapur
- azpimamula
- azpioihal
- azpiontzi
- azpisalketa
- azpisaltzaile
- azpisuge
- azpitiko
- azpitroila
- azpizuri
- azterkatu
- bakaulki
- baranda
- baratxuri
- 2 bare
- barne
- barrunda
- basurde
- begitarte
- behar
- behe
- belaun
- belaunpe
- bero
- berontzi
- besazpi
- beso
- beste
- betazal
- betazpi
- 1 birika
- bitxi
- bizi
- burestun
- buztan
- buztanzuri
- 1 dar-dar
- dilinda
- disimulu
- 1 egiazki
- eguzki
- ereinoki
- eskailera
- 1 esku
- etxazpi
- etxe
- etxetxori
- etzangu
- etzauntza
- euli
- 2 ezkutu
- gain
- gainazpika
- gainka
- gaixotu
- gaizki
- galeria
- 1 galtzar
- galtzarbe
- gapirio
- garbitasun
- 2 gatzontzi
- gianso
- giltzurrin
- 1 gisatu
- gogor
- 1 goi
- 1 goiti
- golde
- hagitz
- haize
- halako
- handitu
- hanka
- hankazpi
- harantzalde
- harik eta
- haritz
- harrapazka
- harrazpi
- harri
- 1 hartu
- haserre
- 1 hego
- hizka-xixtaka
- 2 hondar
- 1 hori
- 1 ihar
- inguru
- ireki
- irentsi-behar
- itzal
- itzuli
- izter
- jan
- jesarleku
- jorra
- kalostra
- kalostrazpi
- kalte
- kartola
- katilu
- klase
- kokots
- kolozazpi
- kondots
- konturatu
- koru
- kukulki
- kurpiño
- 1 labe
- lanbro
- lasto
- lege
- lehorpe
- leiho
- lepape
- lepo
- 2 listatu
- lohitsu
- 1 loka
- lore
- lur
- lurki
- luzetasun
- 1 magal
- mahai
- mahaipe
- 1 maina
- maindire
- malmuzkeria
- mando
- 1 mantu
- marrubi
- mendi
- mihi
- 1 mira
- 1 motel
- 1 muin
- nekatu
- nerbio
- neuganatu
- nolatsu
- ohe
- oihan
- oihanpe
- oilasko
- oilo
- oin
- oinazpi
- okela
- 1 on
- onddo
- pago
- 1 palanka
- papar
- 1 pare
- pilare
- pipil
- pozoitsu
- printza
- psst
- sabel
- sagar
- sagarroi
- saiheski
- sarjin
- sator
- satorkeria
- siku
- solairu
- sorbalda
- sudur
- suge
- sultso
- taket
- tintaka
- titiondo
- trikornio
- 1 tripa
- tripot
- turril
- txerri
- txistor
- 1 txolarte
- 1 txori
- 1 ugari
- ulermen
- ur
- urdaiazpi
- xerri
- xingar
- zabalgune
- zafiro
- zangazpi
- zango
- 3 zapa
- zapata
- 1 zapatu
- zapokeria
- zara-zara
- zehar
- zentzun
- zeru
- zikin
- zikiro
- zikite
- zikiteki
- zilatu
- zimendu
- zinartze
- ziur
- zubi
- zuhaindegi
- zuhaitz
- zuhurtasun
- zulatu
- zulo
- zurrunga
- zutargi
goiburua
konturatu.
tradizioa
Tr. Documentado en textos meridionales desde la primera mitad del s. XVIII. Hay ejs. seguros de part. kontura en Cardaberaz y Aguirre de Asteasu, y modernamente, alternando con konturatu, en Mirande, Basarri (57), Ugalde, B. Enbeita (NereA 203), Anabitarte (Aprika 73) e Insausti (315). En DFrec hay 106 ejs. de konturatu, meridionales.
sense-1
1.
(V-gip, G-azp, AN-gip-5vill, B)
Ref.:
Etxba Eib ; Gketx Loiola; Elexp Berg ; Gte Erd 20 y 204.
Darse cuenta, percatarse. " Belu konturatu nintzan zer erebixan irutxurlari arek " Etxba Eib. " --Medikuak esaten juek ardauak bizimodua mozten dabela. --Bai, konturatuta najaok ni eran bareko egunak luziauak diela " Elexp Berg. " Ezta konturatzen ama non dun (G-azp, AN-gip)" Gte Erd 20. " Konturatu dira zer egiten duen (AN-5vill, B), konturatu naiz zer egiten ari diren (G-azp, AN-gip)" Ib. 204. Tr. Aparece con oración completiva (con el suf. -nik en contextos negativos, en algunos autores) o, con algo menor frecuencia, con interrogativa indirecta. Con instrumental, aunque se documenta ya en Iztueta, no es usual hasta la segunda mitad del s. XX. Menos frecuente es el complemento con sociativo; lo encontramos en Aguirre de Asteasu, Enbeita (165), Alzola (Atalak 54), T. Etxebarria (Ibilt 466), Etxaburu (Kontu 201) y BasoM. Hallamos además ejs. con participio más -a en Iraola, y con dativo en San Martin.
Orduan konturatu zan jende guzia ta ezagutu zeuan etzeuala erregak agindu alako gizonari bizia kentzea. Lar SermAzc 56. Aotik irten orduko kontura zan. Cb Eg III 390. Baña siñale onekin ezta mundua konturako. AA III 474. Kontura bedi, bada, nor nai, Probinzia onetako arategi eta etxe berezituetan urtearen buruan iltzen dituzten abelgorriaz. Izt C 173. Ortik kontura zintezke [...] zenbateraño izango dan aundiya ta zenbateraño purua. Bil 161. Oraindik nizaz aserre dagoan, edo kulpa-gabea naizela konturatu dan. Arr GB 65. Azkenean ere konturatu zan ze bizimodu doakabea zeraman. Aran SIgn 70s. Konturaturik zala kastigua. AB AmaE 210. Orain konturatu naiz katua komodan preso utziya, eta ara nua salto batian. Iraola 109. Orduan konturatu naiz zer zan tranpa guztia! Ill Testim 15. Ordubantxe konturatu ziran zarata areik katu arexek atara zituala. Kk Ab II 88. Konturatu zaneko bederatziak ziran. TAg Uzt 61. Bere pekatuen ikaragarrikeriaz konturaturik monja joatea erabaki zun. Etxde AlosT 105. Konturatu zaittez ordea, Milia ta Xemene gaztetxoak dirala. Ib. 63. Beharrik Isabela ez da ezertzaz konturako. Mde HaurB 36. Konbidau barriori konturatu zan maitik aparte euan itxura bako agura-zartxo, ximiel da gaizki jantzi bati. SM Zirik 62. Euretariko bat konturatu zan orman euan erlojuari. Ib. 65. Baña, mozkorrak zentzuna guztiz galtzeka eukan da konturatu zan tabernariak lapurretan eitea nai zetsana. Ib. 17. Guardiazibillak konturako ote ziran bildurrarekin. Ugalde Iltz 31 (33 konturatu). Iñor konturatu bage egin nai leuke azpi-joko ori. Erkiag BatB 160. Irakurri du, baña ezta khonturatu dionaz. Osk Kurl 26. Rosa, konturatzen al zera gure bizia zer izan dan? NEtx LBB 74. Erbiak ere egongo ziran igual, baiña gu ez giñan konturatu aiekin. BasoM 82. Taldeko zuzendaria zer jazoten zan konturatu baiño len. Etxabu Kontu 75. Emen be ez zan konturatu Hitler da Mussolini ilda egozanik. Gerrika 245. Laster konturatu omen ziren ez zutela horrela deus burutuko. MIH 196.
v. tbn. (Con -(e)la): Zab Gabon 87. Iraola 97. Urruz Zer 23. JAIraz Bizia 34. Mde Pr 194. Munita 26. Anab Poli 71. Bilbao IpuiB 238. Arti Ipuin 76. Ugalde Iltz 51. Basarri 121. Erkiag BatB 110. Osk Kurl 21. Vill Jaink 79. MAtx Gazt 101. Alzola Atalak 49. Etxba Ibilt 471. Uzt Noiz 51. Berron Kijote 225. Etxabu Kontu 156. Onaind STeresa 109. (Con -(e)nik): Etxde AlosT 16. Or QA 102. SM Zirik 112. Bilbao IpuiB 37. And Auzta 145. (Con interrogativa indirecta): Bv AsL 200. Iraola 144. Urruz Zer 17. Tx B I 264. Anab Usauri 96. JAIraz Bizia 106. Alzola Atalak 50. Etxba Ibilt 466. (Con instrumental): Anab Poli 134. Txill Let 25. Basarri 101. Arti Tobera 286. Erkiag BatB 89. Vill Jaink 36. Uzt Noiz 57. Berrondo Kijote 218. Etxabu Kontu 48. Onaind STeresa 60. (Sin compl.): Gco II 17. Ur MarIl 79.
Darse cuenta, percatarse. " Belu konturatu nintzan zer erebixan irutxurlari arek " Etxba Eib. " --Medikuak esaten juek ardauak bizimodua mozten dabela. --Bai, konturatuta najaok ni eran bareko egunak luziauak diela " Elexp Berg. " Ezta konturatzen ama non dun (G-azp, AN-gip)" Gte Erd 20. " Konturatu dira zer egiten duen (AN-5vill, B), konturatu naiz zer egiten ari diren (G-azp, AN-gip)" Ib. 204. Tr. Aparece con oración completiva (con el suf. -nik en contextos negativos, en algunos autores) o, con algo menor frecuencia, con interrogativa indirecta. Con instrumental, aunque se documenta ya en Iztueta, no es usual hasta la segunda mitad del s. XX. Menos frecuente es el complemento con sociativo; lo encontramos en Aguirre de Asteasu, Enbeita (165), Alzola (Atalak 54), T. Etxebarria (Ibilt 466), Etxaburu (Kontu 201) y BasoM. Hallamos además ejs. con participio más -a en Iraola, y con dativo en San Martin.
Orduan konturatu zan jende guzia ta ezagutu zeuan etzeuala erregak agindu alako gizonari bizia kentzea. Lar SermAzc 56. Aotik irten orduko kontura zan. Cb Eg III 390. Baña siñale onekin ezta mundua konturako. AA III 474. Kontura bedi, bada, nor nai, Probinzia onetako arategi eta etxe berezituetan urtearen buruan iltzen dituzten abelgorriaz. Izt C 173. Ortik kontura zintezke [...] zenbateraño izango dan aundiya ta zenbateraño purua. Bil 161. Oraindik nizaz aserre dagoan, edo kulpa-gabea naizela konturatu dan. Arr GB 65. Azkenean ere konturatu zan ze bizimodu doakabea zeraman. Aran SIgn 70s. Konturaturik zala kastigua. AB AmaE 210. Orain konturatu naiz katua komodan preso utziya, eta ara nua salto batian. Iraola 109. Orduan konturatu naiz zer zan tranpa guztia! Ill Testim 15. Ordubantxe konturatu ziran zarata areik katu arexek atara zituala. Kk Ab II 88. Konturatu zaneko bederatziak ziran. TAg Uzt 61. Bere pekatuen ikaragarrikeriaz konturaturik monja joatea erabaki zun. Etxde AlosT 105. Konturatu zaittez ordea, Milia ta Xemene gaztetxoak dirala. Ib. 63. Beharrik Isabela ez da ezertzaz konturako. Mde HaurB 36. Konbidau barriori konturatu zan maitik aparte euan itxura bako agura-zartxo, ximiel da gaizki jantzi bati. SM Zirik 62. Euretariko bat konturatu zan orman euan erlojuari. Ib. 65. Baña, mozkorrak zentzuna guztiz galtzeka eukan da konturatu zan tabernariak lapurretan eitea nai zetsana. Ib. 17. Guardiazibillak konturako ote ziran bildurrarekin. Ugalde Iltz 31 (33 konturatu). Iñor konturatu bage egin nai leuke azpi-joko ori. Erkiag BatB 160. Irakurri du, baña ezta khonturatu dionaz. Osk Kurl 26. Rosa, konturatzen al zera gure bizia zer izan dan? NEtx LBB 74. Erbiak ere egongo ziran igual, baiña gu ez giñan konturatu aiekin. BasoM 82. Taldeko zuzendaria zer jazoten zan konturatu baiño len. Etxabu Kontu 75. Emen be ez zan konturatu Hitler da Mussolini ilda egozanik. Gerrika 245. Laster konturatu omen ziren ez zutela horrela deus burutuko. MIH 196.
v. tbn. (Con -(e)la): Zab Gabon 87. Iraola 97. Urruz Zer 23. JAIraz Bizia 34. Mde Pr 194. Munita 26. Anab Poli 71. Bilbao IpuiB 238. Arti Ipuin 76. Ugalde Iltz 51. Basarri 121. Erkiag BatB 110. Osk Kurl 21. Vill Jaink 79. MAtx Gazt 101. Alzola Atalak 49. Etxba Ibilt 471. Uzt Noiz 51. Berron Kijote 225. Etxabu Kontu 156. Onaind STeresa 109. (Con -(e)nik): Etxde AlosT 16. Or QA 102. SM Zirik 112. Bilbao IpuiB 37. And Auzta 145. (Con interrogativa indirecta): Bv AsL 200. Iraola 144. Urruz Zer 17. Tx B I 264. Anab Usauri 96. JAIraz Bizia 106. Alzola Atalak 50. Etxba Ibilt 466. (Con instrumental): Anab Poli 134. Txill Let 25. Basarri 101. Arti Tobera 286. Erkiag BatB 89. Vill Jaink 36. Uzt Noiz 57. Berrondo Kijote 218. Etxabu Kontu 48. Onaind STeresa 60. (Sin compl.): Gco II 17. Ur MarIl 79.
sense-2
2.
(Aux. trans.).Recordar, traer a la memoria.
Examinau egizu zeure konzienzija. Konturatu egizuz zure biziko egun guztiak. fB Ic II 234.
Examinau egizu zeure konzienzija. Konturatu egizuz zure biziko egun guztiak. fB Ic II 234.
sense-3
3.
(Aux. intrans.).
"(B), recobrar el sentido"
A.
Josek, berera edo kontura zanean, esan zien [...]. Lard 59.
Josek, berera edo kontura zanean, esan zien [...]. Lard 59.
sense-4
4.
(Aux. trans.).Avisar, advertir.
Karidadez bakarrean konturatu zuten. Aran SIgn 99.
Karidadez bakarrean konturatu zuten. Aran SIgn 99.
sense-5
5.
(Aux. trans.).Advertir, notar.
Ez dot uste nire irakurliak konturatuko leukenik Julitxok eta Libetxok artu eben poza! Bilbao IpuiB 213. Gure Jaunak lar ondo be konturatu eban San Pedrori gertatuten yakona. Ib. 110.
Ez dot uste nire irakurliak konturatuko leukenik Julitxok eta Libetxok artu eben poza! Bilbao IpuiB 213. Gure Jaunak lar ondo be konturatu eban San Pedrori gertatuten yakona. Ib. 110.
azpisarrera-1
KONTURATZEKE.
Sin darse cuenta.
Atea ixil-ixillik iriki ta senar-emazteak konturatzeke, Tomas sendagillea sartzen da. NEtx Antz 123. Elkarrengana urreratzen ari ziran konturatzeke. NEtx LBB 23. Aako lokera artaz konturatzeke, pake onean itxo-egitea erabaki zuan. Berron Kijote 218. Txurrut bat, txurrut bi; konturatzeke zilipurdi. EZBB II 120.
Atea ixil-ixillik iriki ta senar-emazteak konturatzeke, Tomas sendagillea sartzen da. NEtx Antz 123. Elkarrengana urreratzen ari ziran konturatzeke. NEtx LBB 23. Aako lokera artaz konturatzeke, pake onean itxo-egitea erabaki zuan. Berron Kijote 218. Txurrut bat, txurrut bi; konturatzeke zilipurdi. EZBB II 120.
konturatu
-
konturatu. Tr. Documentado en textos mer...
-
1. (V-gip, G-azp, AN-gip-5vill, B) Ref.:...
-
2. (Aux. trans.).Recordar, traer a la me...
-
3. (Aux. intrans.). "(B), recobrar el se...
-
4. (Aux. trans.).Avisar, advertir. Karid...
-
5. (Aux. trans.).Advertir, notar. Ez dot...
-
KONTURATZEKE. Sin darse cuenta. Atea ixi...
<< kondots 0 / 0 koru >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
