OEH - Bilaketa
26 emaitza artizar bilaketarentzat
goiburua
berdingabe.
sense-1
1.
bardinbage,
berdinge,
berdinbe.
Incomparable, sin igual. v. paregabe. Tr. Además de en Goyhetche, se documenta en textos meridionales desde finales del s. XIX. Cf. s.v. berdin ejs. de berdinik gabe .
Bertzen belharra yatea, / Zer oben berdiñ gabea! Gy 160. Leialtasunez bardin bageak / Biotz eta arimetan. AB AmaE 50. Zeruak berak baiño milla ta milla aldiz geiago balio duan Izate berdin-gabea. Ag Serm 374. Beste aldetik Kantauriako itxas bardinbagea agiri da bere betiko edertasunez apaindurik. Ag Kr 138. Au zala gizona, au. Ondraua, emonkorra, biotz andikoa, bardinbagea. Ib. 151. Ama maitea / Sortzez Garbia, / gure Artizar / bardingabea. GMant Goi 107. An agertzen diote Jaungoikoak bere aukeratuai bere aurpegia, antxe erakusten die bere edertasun berdin gabea. Inza Azalp 131. Agintzea dit zaldun onek Toboso-urixkara joan ta Andre Dulcinea berdingabeari niketz aurkeztuko zaiola. Ldi RIEV 1929, 211. Euzko-baratza bardin bagia, / Lore bikañez oi zana jantzi. Enb 46. Zure txauneskin bardin bagiak / Dira egizko euzko-txorijak. Ib. 143. Bere burua sasitartean eta arkaitz dorre tartean ikuski senti duen atsegiñ berdingabea. Or Mi 54. Ua olerkarientzat bezain, bedi au idatzi lauezkoentzat ikustegi berdingabe. Markiegi ( in Ldi IL 9 ). Gure euskera berdingabea goratzeko ta edertzeko. Ldi IL 135. Bere emaztearen ontasun eta edertasun berdingabeaz lilluraturik gelditu zan. Etxde AlosT 59. Nork geldi-erazi ta tinkarazi lipar batez, beti diraun argia egonean atxitzeko, ta beiñere ezin dirauken aldiarekin alderatzeko, ta berdiñ gabe dala ikusteko? "Videat esse incomparabilem" . Or Aitork 314. Aoa bete eta biotza ase egiten du Ama izen zoragarri onek, jai egun berdinbe onekin alkartuta. EgutAr. (ap. DRA) Alkarganako izan dalarik / maitasun berdin gabea. Basarri 118. Getari bide zoragarritik / begira ernai nengoan, / Zarautzko kosta berdingabean / anima bat etzegoan. Ib. 164. Zer gura, ta axe lortzeko aukera bardinbagea. Erkiag BatB 138. Entzumen zolia ere bai [adierazten digute] olerki-ahapaldietako azken-bukatze oskidetsuak eta itz-esakeren goxotasun berdingeak. Onaind ( in Gazt MusIx 145s ). Bizkorra berdin-gabea baitzan [ama] . JAzpiroz 226. Malabarista berdingabea, judua izanik ere, bizirik atera da. MEIG I 159. Aspaldi aldendu zen eta ia ahazturik daukagun Euskalerri zaharraren oroigarri berdingabea. MEIG II 72.
v. tbn. MAtx Gazt 106. MMant 134. Zendoia 183.
Incomparable, sin igual. v. paregabe. Tr. Además de en Goyhetche, se documenta en textos meridionales desde finales del s. XIX. Cf. s.v. berdin ejs. de berdinik gabe .
Bertzen belharra yatea, / Zer oben berdiñ gabea! Gy 160. Leialtasunez bardin bageak / Biotz eta arimetan. AB AmaE 50. Zeruak berak baiño milla ta milla aldiz geiago balio duan Izate berdin-gabea. Ag Serm 374. Beste aldetik Kantauriako itxas bardinbagea agiri da bere betiko edertasunez apaindurik. Ag Kr 138. Au zala gizona, au. Ondraua, emonkorra, biotz andikoa, bardinbagea. Ib. 151. Ama maitea / Sortzez Garbia, / gure Artizar / bardingabea. GMant Goi 107. An agertzen diote Jaungoikoak bere aukeratuai bere aurpegia, antxe erakusten die bere edertasun berdin gabea. Inza Azalp 131. Agintzea dit zaldun onek Toboso-urixkara joan ta Andre Dulcinea berdingabeari niketz aurkeztuko zaiola. Ldi RIEV 1929, 211. Euzko-baratza bardin bagia, / Lore bikañez oi zana jantzi. Enb 46. Zure txauneskin bardin bagiak / Dira egizko euzko-txorijak. Ib. 143. Bere burua sasitartean eta arkaitz dorre tartean ikuski senti duen atsegiñ berdingabea. Or Mi 54. Ua olerkarientzat bezain, bedi au idatzi lauezkoentzat ikustegi berdingabe. Markiegi ( in Ldi IL 9 ). Gure euskera berdingabea goratzeko ta edertzeko. Ldi IL 135. Bere emaztearen ontasun eta edertasun berdingabeaz lilluraturik gelditu zan. Etxde AlosT 59. Nork geldi-erazi ta tinkarazi lipar batez, beti diraun argia egonean atxitzeko, ta beiñere ezin dirauken aldiarekin alderatzeko, ta berdiñ gabe dala ikusteko? "Videat esse incomparabilem" . Or Aitork 314. Aoa bete eta biotza ase egiten du Ama izen zoragarri onek, jai egun berdinbe onekin alkartuta. EgutAr. (ap. DRA) Alkarganako izan dalarik / maitasun berdin gabea. Basarri 118. Getari bide zoragarritik / begira ernai nengoan, / Zarautzko kosta berdingabean / anima bat etzegoan. Ib. 164. Zer gura, ta axe lortzeko aukera bardinbagea. Erkiag BatB 138. Entzumen zolia ere bai [adierazten digute] olerki-ahapaldietako azken-bukatze oskidetsuak eta itz-esakeren goxotasun berdingeak. Onaind ( in Gazt MusIx 145s ). Bizkorra berdin-gabea baitzan [ama] . JAzpiroz 226. Malabarista berdingabea, judua izanik ere, bizirik atera da. MEIG I 159. Aspaldi aldendu zen eta ia ahazturik daukagun Euskalerri zaharraren oroigarri berdingabea. MEIG II 72.
v. tbn. MAtx Gazt 106. MMant 134. Zendoia 183.
sense-2
Taiu ta ixakeretan be ezin ziran ixan bardingeaguak. Kk Ab I 30. Gure gorputzian, atal guztijak bardingeak ixan arren. Ib. 21. Notiñen soin ala gorputzak ain berdingeak izatetik batzuek buru ala anka aldetik beste batzuen neurrian aztunagoak izatia atera leike. Anab EEs 1920, 70. Eskuko beatzak alkarrez berdiñak ez diran bezela, gizarteko gauzak ere, elkarrez berdingeak izaten dira. Elizdo EEs 1929, 49. Begien aurrean dituan lurraldeak, apurka apurka aldatuak dira, bardingak, bestelakoak. Erkiag BatB 166.
azpisarrera-1
BERDINGABEKO.
Tr. Al Norte sólo se encuentra un ej. en Pouvreau, en la acepción 'diferente'; al Sur se documenta desde comienzos del s. XIX, sobre todo con el significado de 'incomparable'.
a)
Diferente.
Enseiatu behar dugu bihotzeko ardurako eta ezin hautsizko berdintasun baten idukitzera hain berdingabeko gertanzen artean. SP Phil 470 (He 476 aldizkako eta mudanzazko). Desigual.
Guztiok dakizu, kristinaubak, Eleisiak eragotzi ez arren, onako bardin bagako ezkontzak arrisku andikuak diriana. fB Ic III 335.
b)
(bardingabeko Dv; bardinbako Dv (V)). Incomparable, inigualable. "Qui est sans égal" Dv.
Ez eutsan [mundubari zer pensau] gitxiago emon bere Jesusen izeneko egitade bardin bagakuakin. fB Ic II 292. Euki daigun bardin bagako ditxia, Zeru ederrian beti bizi izateko Aitiagaz, Semiagaz ta Espiritu santubagaz. Ib. 248. Eguzkiyaren biarrik gabe / argi egiten dezuna, / berdin gabeko amoriyua / senti arazten nazuna. Bil 66. Galantasuna bardin bakoa / daukazu iaunak emonik. Azc PB 113. Ninfa bardin bakoa, / asi zan esaten, / etorria mundura / zorionen baten! Ib. 294. Zeure Aberri maiteagaitik dana emoten / Sabiñ, zeu zara bardin bagako bat bakarra. AB Ibaiz nº 101, 2. Emakume danen ganetik bardinbagako emakume bat dakusku. Ag Serm 448. Bardin gabeko / gure ele garbi / onek ezpadau / zer ikusirik bestegaz. Enb 141. Bata langille azkar trebia, / Bestia zintzo alaia: / Berdin gabeko eder bikañak, / Biok elkarren anaia. Ib. 99. Geure esker beroena agertzen deutsugula: zeure bizitza bardin-bakoagaitik, eta batez be, zeure eriotzaren orduan emon deuskuzun irakatsi eder orreigaitik. Bilbao IpuiB 209. Gure eskutan utzi dituzu / berdingabeko bazterrak. Basarri 158. Euskalerria, bere berdin gabeko izkuntz ta guzi. Ataño TxanKan 95. Berdin gabeko doaia zendun. MMant 106. Ezkonduta, berdin gabeko laguna. JAzpiroz 224.
Enseiatu behar dugu bihotzeko ardurako eta ezin hautsizko berdintasun baten idukitzera hain berdingabeko gertanzen artean. SP Phil 470 (He 476 aldizkako eta mudanzazko). Desigual.
Guztiok dakizu, kristinaubak, Eleisiak eragotzi ez arren, onako bardin bagako ezkontzak arrisku andikuak diriana. fB Ic III 335.
Ez eutsan [mundubari zer pensau] gitxiago emon bere Jesusen izeneko egitade bardin bagakuakin. fB Ic II 292. Euki daigun bardin bagako ditxia, Zeru ederrian beti bizi izateko Aitiagaz, Semiagaz ta Espiritu santubagaz. Ib. 248. Eguzkiyaren biarrik gabe / argi egiten dezuna, / berdin gabeko amoriyua / senti arazten nazuna. Bil 66. Galantasuna bardin bakoa / daukazu iaunak emonik. Azc PB 113. Ninfa bardin bakoa, / asi zan esaten, / etorria mundura / zorionen baten! Ib. 294. Zeure Aberri maiteagaitik dana emoten / Sabiñ, zeu zara bardin bagako bat bakarra. AB Ibaiz nº 101, 2. Emakume danen ganetik bardinbagako emakume bat dakusku. Ag Serm 448. Bardin gabeko / gure ele garbi / onek ezpadau / zer ikusirik bestegaz. Enb 141. Bata langille azkar trebia, / Bestia zintzo alaia: / Berdin gabeko eder bikañak, / Biok elkarren anaia. Ib. 99. Geure esker beroena agertzen deutsugula: zeure bizitza bardin-bakoagaitik, eta batez be, zeure eriotzaren orduan emon deuskuzun irakatsi eder orreigaitik. Bilbao IpuiB 209. Gure eskutan utzi dituzu / berdingabeko bazterrak. Basarri 158. Euskalerria, bere berdin gabeko izkuntz ta guzi. Ataño TxanKan 95. Berdin gabeko doaia zendun. MMant 106. Ezkonduta, berdin gabeko laguna. JAzpiroz 224.
berdingabe
-
berdingabe....
-
1. bardinbage, berdinge, berdinbe. Incom...
-
2. berdinge (Bera), bardinge, bardinga. ...
-
BERDINGABEKO. Tr. Al Norte sólo se encu...
<< 1 azkor 0 / 0 1 bidatu >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
