OEH - Bilaketa
500 emaitza arrain bilaketarentzat
Sarrera buruan (110)
- 1 arrain
- 2 arrain
- 3 arrain
- arrain
- APIRIL-ARRAIN (apiril)
- ARRAIN ADARBAKOITZ (1 arrain)
- ARRAIN-ANDRE (1 arrain)
- ARRAIN-ARO (1 arrain)
- ARRAIN-ARRAUTZA (1 arrain)
- ARRAIN-ATZEMATE (1 arrain)
- ARRAIN BATZAIA (1 arrain)
- ARRAIN-BEGI (1 arrain)
- ARRAIN-BELARRI (1 arrain)
- ARRAIN BERRI (1 arrain)
- ARRAIN BIZARDUN (1 arrain)
- ARRAIN BOLANTA (1 arrain)
- ARRAIN BURU-HANDI (1 arrain)
- ARRAIN EGOSI (1 arrain)
- ARRAIN-EGUN (1 arrain)
- ARRAIN-EPAILE (1 arrain)
- ARRAIN ERRE (1 arrain)
- ARRAIN-ESNE (1 arrain)
- ARRAIN ESPALDARTA (1 arrain)
- ARRAIN-EZPATA (1 arrain)
- ARRAIN FRESKO (1 arrain)
- ARRAIN GAZITU (1 arrain)
- ARRAIN-GAZITZAILE (1 arrain)
- ARRAIN GURBIL (1 arrain)
- ARRAIN-HARRI (2 arrain)
- ARRAIN-HARTZAILE (1 arrain)
- ARRAIN HATS (1 arrain)
- ARRAIN-HEGAL (1 arrain)
- ARRAIN HEGALARI (1 arrain)
- ARRAIN HEGALDUN (1 arrain)
- ARRAIN-HEGATS (1 arrain)
- ARRAIN-HEZUR (1 arrain)
- ARRAIN IDI (1 arrain)
- ARRAIN-IKARA (1 arrain)
- ARRAIN-IRESLE (1 arrain)
- ARRAIN-IRIN (1 arrain)
- ARRAIN-JAKI (1 arrain)
- ARRAIN-JANARI (1 arrain)
- ARRAIN-JENDE (1 arrain)
- ARRAIN-KOKELA (1 arrain)
- ARRAIN-KUSKU (1 arrain)
- ARRAIN KUSKUDUN (1 arrain)
- ARRAIN-LANTEGI (1 arrain)
- ARRAIN-LATA (1 arrain)
- ARRAIN-LORE (1 arrain)
- ARRAIN-MARRAJO (1 arrain)
- ARRAIN MARRAZO (marrazo)
- ARRAIN-MERKATARI (1 arrain)
- ARRAIN MINGAIN (1 arrain)
- ARRAIN ONDU (1 arrain)
- ARRAIN-ONTZI (1 arrain)
- ARRAIN-POTIN (1 arrain)
- ARRAIN-SALTZAILE (1 arrain)
- ARRAIN-SARE (1 arrain)
- ARRAIN-SASKI (1 arrain)
- ARRAIN-SUGE (1 arrain)
- ARRAIN-SUNDA (1 arrain)
- ARRAIN-TALDE (1 arrain)
- ARRAIN-TOKI (1 arrain)
- ARRAIN-TXINGOLA (1 arrain)
- ARRAIN-TXIROLA (1 arrain)
- ARRAIN-UMATZAILE (1 arrain)
- ARRAIN URREZKO (1 arrain)
- ARRAIN-USAIN (1 arrain)
- ARRAIN ZANTAR (1 arrain)
- ARRAIN-ZARE (1 arrain)
- ARRAIN-ZESTO (1 arrain)
- ARRAIN ZILAR (1 arrain)
- ARRAIN-ZOPA (1 arrain)
- ASUN-ARRAIN (asun)
- BI URETAKO ARRAIN (ur)
- BIZKARROT-ARRAIN (bizkarrot)
- BULAR-ARRAIN (bular)
- ELORRI-ARRAIN (elorri)
- elorri-arrain
- ERAZTUN-ARRAIN (eraztun)
- ERREKAKO ARRAIN (1 erreka)
- ESKU-ARRAIN (1 esku)
- EURI-ARRAIN (euri)
- friji-arrain
- HAITZ-ARRAIN (haitz)
- HARAGI-ARRAIN (haragi)
- HUTS-ARRAIN (1 huts)
- ILARGI-ARRAIN (ilargi)
- ILTZE-ARRAIN (iltze)
- itsas arrain
- ITSASOKO ARRAIN (1 itsaso)
- KOSKO-ARRAIN (1 kosko)
- MAILU-ARRAIN (1 mailu)
- MANDO-ARRAIN (mando)
- MASKOR-ARRAIN (maskor)
- MIHI-ARRAIN (mihi)
- MIRU-ARRAIN (miru)
- MOKO-ARRAIN (1 moko)
- OIN-ARRAIN (oin)
- OZAR-ARRAIN (ozar)
- priji-arrain
- SAIN-ARRAIN (1 sain)
- TXIRLA-ARRAIN (1 txirla)
- TXORI-ARRAIN (1 txori)
- UGATZ-ARRAIN (1 ugatz)
- UR HANDIKO ARRAIN (ur)
- URRE-ARRAIN (1 urre)
- URREZKO ARRAIN (1 urre)
- ZAMAR-ARRAIN (2 zamar)
- ZAPATARI-ARRAIN (zapatari)
Sarrera osoan (390)
- abere
- aberexka
- abotx
- abrusko
- adina
- adore
- afari
- ahal
- aho
- ahogozagarri
- 3 ala
- albano
- 1 alda
- aldi
- 1 amu
- amuarrain
- andre
- antsitu
- antxoa
- apiril
- apropos
- apur
- arbi
- ardor
- arean
- arenbat
- arin
- arnasa
- arnasadun
- 1 aro
- arraba
- 4 arrai
- arrai
- arraingorri
- arrainketa
- arrainki
- arrainkilla
- arraintsu
- arraintto
- arraintxo
- arraintzar
- arrainxkila
- arrainzabal
- arraiño
- arranbarrila
- arranberri
- arrano
- 1 arrantza
- arrantzale
- arrantzu
- 1 arrasto
- arrautza
- 1 arte
- ase
- 1 aska
- 1 askatu
- asmo
- 1 astun
- asun
- atera
- atzeman
- atzemate
- aurkeztu
- azal
- 1 azaleratu
- 1 ba-
- 2 ba-
- bai
- baieztu
- baino
- bakailao
- 1 baldar
- balea
- bana
- baratzekari
- basanimalia
- 1 basto
- bazkari
- bazter
- begiratu
- beita
- beltz
- beretu
- berina
- berlenka
- berun
- bestalde
- betan
- bete
- betekada
- beteri
- beti
- bextela
- bezainbat
- bezala
- bezpera
- biluz
- birmila
- birrindu
- bits
- bitzuk
- 1 bizar
- biziarazi
- bizinahi
- bizkarrot
- blankura
- 4 boga
- bost
- bular
- bulta
- buruko
- burute
- buztan
- deberas
- deboratu
- diantre
- dilinda
- diru
- doban
- dorpe
- edeki
- edozeinbeste
- ehunekotxo
- ekurugaitz
- elemenia
- elorri
- 1 eltzeko
- eraztun
- erbi
- erle
- erosteko
- 2 errain
- errantzio
- 1 erre
- 1 erreka
- 1 erreki
- esan
- 1 esku
- eskualde
- estater
- eten
- euri
- ezagutza
- ezer
- 1 ezi
- ezkailu
- ezkatatsu
- 2 ezti
- ezune
- filete
- fresko
- fruta
- fuertza
- gain
- gaina
- garbitegi
- 1 gata
- gazitu
- gazitzaile
- geza
- gordin
- gorgoil
- gorri
- gutxi
- haginkada
- hainbat
- haitz
- halarik
- hamahiru
- hamarratz
- hankabidun
- haragi
- harahonakari
- harategun
- harpe
- harrapatu
- hartara
- 1 hartu
- hartzaile
- hau
- haur
- hautatu
- 2 hazi
- hedaketa
- hegal
- hegarrain
- hegats
- hegazdun
- hegazti
- 1 hera
- hezur
- hilartitz
- 1 hola
- hondo
- hondoratu
- honenbeste
- hortzekaldi
- hurren
- 1 huts
- igaro
- igelduri
- ilargi
- iledun
- iltze
- inoiz
- iraitzaldi
- irentsi
- iritzi
- itsasbazter
- itsaskabra
- 1 itsaso
- itsas otso
- itsumustu
- izkira
- jandu
- jasan
- jaso
- jauskera
- jori
- kai
- kaitar
- kako
- kalatu
- kamartza
- kantoika
- karramarro
- karramitz
- karraspio
- katuarrain
- kies
- kirasño
- kiski-kaska
- kiñakada
- koble
- kolaka
- kontserbategi
- kontugabe
- kontxa
- 2 kontxo
- 1 kosko
- kresal
- kusku
- kuskudun
- laino
- lainope
- 1 lamina
- lantegi
- 2 lapa
- laspel
- laster
- latagin
- lazun
- lehor
- lenguado
- limurtu
- lipar
- 2 luia
- lutxo
- 1 mailu
- makalaldi
- maletatxo
- 1 malmutz
- mando
- marrazo
- 1 marti
- maskor
- maskurio
- matran
- mendebal
- merlenka
- meta
- metamorfosis
- mihi
- mintzul
- miru
- miruarrai
- miruarrin
- moila
- 1 moko
- mokordo
- mola
- morokil
- muskuilu
- nahastatu
- 1 naza
- nerabe
- noizbait
- odoloste
- ogi
- oin
- ojalata
- okaztagarri
- oldar
- ondu
- oparikizun
- ordain
- ordu
- 1 oro
- osin
- 1 oste
- ostra
- ostuketa
- otarrain
- ozar
- panel
- pertol
- peskado
- peskatzaile
- piperreztatu
- 1 portu
- poz
- pozarren
- preji-arrai
- presape
- printzipalmente
- printzipio
- probintziar
- publiko
- 1 sain
- 1 saka
- saltzaile
- 1 sapa
- 2 sarda
- sekula
- sepultura
- siklo
- sisen
- sumantzatu
- sunda
- sutu
- takean
- talde
- tati
- 2 tato
- tiratu
- 1 tita
- toki
- 1 tripa
- tripotx
- trufati
- ttattola
- ttipitto
- ttoro
- tuio
- turto
- txar
- 2 txerto
- txiki
- 1 txirla
- txitxarrokume
- 1 txori
- ubilka
- ugadera
- 1 ugatz
- uhunbe
- umore
- ur
- urazaleratu
- urpeka
- urraburu
- 1 urre
- urretsu
- usain
- usaindura
- ustel
- zafla
- zailatu
- zakatz
- 1 zama
- 2 zamar
- zamardun
- zamarki
- zapart
- zapatari
- zarbo
- zareño
- zartagin
- 1 zati
- zaust
- 1 zin
- zin egin
- zingo
- zirtzil
- zizta
- zomorro
- zopa
- zopako
- zurrunba
- ñabar
- ñimiño
goiburua
jori.
etimologikoa
Etim. De *eauri, y relacionado con ugari y heuragi .
sense-1
I .
(Adj.).
azpiadiera-1.1
1.
(AN-erro, L, B, BN, S ap. A
; SP, Urt, Lar (i-), Dv, H),
iyori (Lar).
Abundante, rico; fértil, productivo (hablando de tierras); gordo (hablando de seres animados). " Molza ioria, bourse pleine" SP. " Neskato ioria, fille grasse, potelée" Ib. "Aletudo, gizena, gizentasuna, [...] gorputz joria " Urt I 484. "Abundante" , "copioso", "espléndido" Lar. " Etxe jori batean zaude (L), está V. en una casa abundante, bien provista" A. " Uste beno gehiago denagatik erraten da: deabrua! axuri hau jori dük (S)" Ib. "Esta palabra es mucho más a propósito que aberatsa para designar la riqueza, p. ej., de las lenguas" Ib. AxN explica (fabore) emendailluzkoak (103) por ioriak. Tr. Documentado en textos septentrionales no suletinos (aunque figura en Archu) desde comienzos del s. XVII. Al Sur lo emplean Larramendi e Iztueta, antes de que se generalice entre autores cultos a finales del s. XIX. Larramendi escribe ïori e iyori, aunque los textos parecen descartar una pronunciación como trisílabo (cf. infra los ejs. de Etcheberri y Harizmendi). En DFrec hay 8 ejs. de jori y uno de yori . v. 2 gori.
Ezen zure ontasunak dirade hain ioriak. EZ Man II 14. Kontent hutsez errepika / laudorio ioria. Hm 86. Lurra, idekak bihotzetik / hire ontasun joria: / munduari emanen diok / salbatzaille Jaun handia. Gç 94. Argi gutxi edo iori. Lar SAgust 4. Bozik bilduko dugu uzta guziz ioria. Jub. (ap. H) Bere alhorretako fruitu joriak. Dh 156. Iturri au izanik berez aiñ ioria. Izt C 94. Gizen, yori, maltsatua [gathua] . "Gras" . Gy 234. Zabal eta yori [gasna] . Ib. 56. Alhorra yori da. "Fertile" . Arch Gram 16. Arbola galant eder iori aien artean. Aran SIgn 90. Moltsa yoria. Elzb Po 191. Garoa ezko, iori ta usaitsu. Ag G 364. Golko jori, esku legun, oin-lepo mehar. JE Bur 95s. Arrain yori hura. Zub 22. Mintzo yoria. Ldi BB 134. Arpegiak bizitasun joria erakutsi dau. Erkiag BatB 198. Urtea [...] aberez iori. Ibiñ Virgil 92. Zentzua eta umiltasuna zu baitan dauzkazu jori. Xa Odol 290. Badauka lur jori, ordoki eta aberatsik Euskal-Herriak. Larre ArtzainE 77. Mamia behar baitu lirikak, eta mami joria. MIH 176.
v. tbn. Hb Esk 104. A BeinB 45. Zink Crit 33. Barb Sup 76. Ox 27. Inza in Jaukol Biozk IX. Ir Y 1934, 175. Or Eus 78. Eguzk GizAuz 160. TAg Uzt 26. EA OlBe 23. Zait Sof 188. Etxde JJ 232. Mde Pr 110. Othoizlari 1957, 113. Txill Let 134. Anab Poli 73. Lf in Zait Plat XXIII. Vill Jaink 50. Gand Elorri 81. Gazt MusIx 61. Onaind ib. 150. Larz Iru 110. Ardoy SFran 132. Berron Kijote 124. EZBB II 128.
Abundante, rico; fértil, productivo (hablando de tierras); gordo (hablando de seres animados). " Molza ioria, bourse pleine" SP. " Neskato ioria, fille grasse, potelée" Ib. "Aletudo, gizena, gizentasuna, [...] gorputz joria " Urt I 484. "Abundante" , "copioso", "espléndido" Lar. " Etxe jori batean zaude (L), está V. en una casa abundante, bien provista" A. " Uste beno gehiago denagatik erraten da: deabrua! axuri hau jori dük (S)" Ib. "Esta palabra es mucho más a propósito que aberatsa para designar la riqueza, p. ej., de las lenguas" Ib. AxN explica (fabore) emendailluzkoak (103) por ioriak. Tr. Documentado en textos septentrionales no suletinos (aunque figura en Archu) desde comienzos del s. XVII. Al Sur lo emplean Larramendi e Iztueta, antes de que se generalice entre autores cultos a finales del s. XIX. Larramendi escribe ïori e iyori, aunque los textos parecen descartar una pronunciación como trisílabo (cf. infra los ejs. de Etcheberri y Harizmendi). En DFrec hay 8 ejs. de jori y uno de yori . v. 2 gori.
Ezen zure ontasunak dirade hain ioriak. EZ Man II 14. Kontent hutsez errepika / laudorio ioria. Hm 86. Lurra, idekak bihotzetik / hire ontasun joria: / munduari emanen diok / salbatzaille Jaun handia. Gç 94. Argi gutxi edo iori. Lar SAgust 4. Bozik bilduko dugu uzta guziz ioria. Jub. (ap. H) Bere alhorretako fruitu joriak. Dh 156. Iturri au izanik berez aiñ ioria. Izt C 94. Gizen, yori, maltsatua [gathua] . "Gras" . Gy 234. Zabal eta yori [gasna] . Ib. 56. Alhorra yori da. "Fertile" . Arch Gram 16. Arbola galant eder iori aien artean. Aran SIgn 90. Moltsa yoria. Elzb Po 191. Garoa ezko, iori ta usaitsu. Ag G 364. Golko jori, esku legun, oin-lepo mehar. JE Bur 95s. Arrain yori hura. Zub 22. Mintzo yoria. Ldi BB 134. Arpegiak bizitasun joria erakutsi dau. Erkiag BatB 198. Urtea [...] aberez iori. Ibiñ Virgil 92. Zentzua eta umiltasuna zu baitan dauzkazu jori. Xa Odol 290. Badauka lur jori, ordoki eta aberatsik Euskal-Herriak. Larre ArtzainE 77. Mamia behar baitu lirikak, eta mami joria. MIH 176.
v. tbn. Hb Esk 104. A BeinB 45. Zink Crit 33. Barb Sup 76. Ox 27. Inza in Jaukol Biozk IX. Ir Y 1934, 175. Or Eus 78. Eguzk GizAuz 160. TAg Uzt 26. EA OlBe 23. Zait Sof 188. Etxde JJ 232. Mde Pr 110. Othoizlari 1957, 113. Txill Let 134. Anab Poli 73. Lf in Zait Plat XXIII. Vill Jaink 50. Gand Elorri 81. Gazt MusIx 61. Onaind ib. 150. Larz Iru 110. Ardoy SFran 132. Berron Kijote 124. EZBB II 128.
azpiadiera-1.1.1
(Con reduplicación intens.).
Idia lodia, / Tripa jori joria. Ox 99. Eskuara hitz pollitez jori-joria da. Lf Gram 295. Gure euskera zar-berri au esapide jori-jorienaz gaitu dedin. Gazt MusIx 7.
Idia lodia, / Tripa jori joria. Ox 99. Eskuara hitz pollitez jori-joria da. Lf Gram 295. Gure euskera zar-berri au esapide jori-jorienaz gaitu dedin. Gazt MusIx 7.
azpiadiera-1.2
2.
(B; VocB
)
Ref.:
A;
Izeta BHizt
.
Duradero; que se economiza, se hace durar. "Cosa que cuesta en concluir. Lan yori, trabajo que cuesta mucho tiempo en acabar" VocB . "Cosa muy apreciada, a la cual se le hace durar" A. " Egur yorie dugu " Izeta BHizt.
Okinaren ogia yoankor da, etxeko ogia yori. (BN-baig). A EY III 46.
Duradero; que se economiza, se hace durar. "Cosa que cuesta en concluir. Lan yori, trabajo que cuesta mucho tiempo en acabar" VocB . "Cosa muy apreciada, a la cual se le hace durar" A. " Egur yorie dugu " Izeta BHizt.
Okinaren ogia yoankor da, etxeko ogia yori. (BN-baig). A EY III 46.
azpiadiera-1.2.1
(B ap. A
) .
(Con reduplicación intens.). " Jori-joria daukagu belarra, tenemos la hierba en grande estimación" A.
(Con reduplicación intens.). " Jori-joria daukagu belarra, tenemos la hierba en grande estimación" A.
sense-2
II .
(Adv.).
azpiadiera-2.1
(
i- Lar, H).
"Abundantemente"
, "caudalosamente", "espléndidamente", "fecundamente", &c.
Lar.
Karezko arri urdin piña iori ematen dabeen arrobiak. Izt C 54.
Karezko arri urdin piña iori ematen dabeen arrobiak. Izt C 54.
azpiadiera-2.1.1
(Con reduplicación intens.).
Neurtitza ere, bilbil eginda, gogaiez jori-jori elika oi da. Gazt MusIx 66.
Neurtitza ere, bilbil eginda, gogaiez jori-jori elika oi da. Gazt MusIx 66.
sense-3
III .
(Sust.).
azpiadiera-3.1
(
i- Lar, Añ (G), H).
"Abundancia"
Lar, Añ.
azpisarrera-1
JORI-BETE.
Lleno, abundante.
Antzekorik ez daukien liburuak ain zuzen be, mamiñez eta idazkeraz, erlejiño-gaiez, esate gozoz eta jakintzaz jori-bete. Onaind STeresa 116.
Lleno, abundante.
Antzekorik ez daukien liburuak ain zuzen be, mamiñez eta idazkeraz, erlejiño-gaiez, esate gozoz eta jakintzaz jori-bete. Onaind STeresa 116.
jori
-
jori....
-
Etim. De *eauri, y relacionado con ugari...
-
I . (Adj.). 1. (AN-erro, L, B, BN, S ap....
-
1. (AN-erro, L, B, BN, S ap. A ; SP, Urt...
-
2. (B; VocB ) Ref.: A; Izeta BHizt . Dur...
-
II . (Adv.). ( i- Lar, H). "Abundantemen...
-
( i- Lar, H). "Abundantemente" , "caudal...
-
III . (Sust.). ( i- Lar, Añ (G), H). "A...
-
( i- Lar, Añ (G), H). "Abundancia" Lar,...
-
JORI-BETE. Lleno, abundante. Antzekorik ...
<< jauskera 0 / 0 kai >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
