Orotariko Euskal Hiztegia

OEH - Bilaketa

297 emaitza ordena bilaketarentzat

Sarrera buruan (12)


Sarrera osoan (285)

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
zierto.
tradizioa
Tr. Propio de la tradición meridional, se encuentra ya en Lazarraga; aparece tbn. en CartEsp (donde son frecuentes los rasgos más occidentales).
sense-1
1. (Lcc, Lar, , H (V, G)), ziertu (Lar, ), ziartu .
(Adj.). Cierto, verdadero, seguro. "Cierta cosa, gauza ziertoa " Lcc. "Cierto" Lar, . "Certissimo, txit ziertoa, ikala, agripekoa " Lar.
Gauzarik ezta ain zierturik / nola dan eriotzea. Lazarraga B14, 1180v. Da gauza ziertoa eta klaro dena eztela erran bear gaizetatik, bai gaizetik. Ber Doc 84v. Ezta pagurik ain ziertorik eta segurorik. Ber Trat 108r. Da seguro eta zierto izanen dugula demonioen kontra biktoria. Ib. 43r. Fundamentu ziertu baga. Cap 107. Eztakiala, ziertua, egia ala guzurra dan. Ib. 93. Ala pekatu dudazkoak, nola ziertoak. OA 70. Euren pekatuen numero ziertoa edo kontua ziertoa. Ib. 132. Fedeak erakusten duena zein ziertoa da? El 28. Ezin atera izan badozu beste gauza zierturik, kunplidu dozu zeure obligazinoiagaz. Zuzaeta 47. Zeñ gauza zierto ta jakiña dan eriotza! Cb Eg II 82. Ametsa ala egia da au? Ay! Egia ta ziertoegia! Ib. 15. Kontu grazioso bi ziertuak, orañ esango ditudan bezala, igaro zitzaiten. Cb EBO 41. Zierto da, Latin ta Griegoak batak bestea apañtzeko elkarri eskua eman ta lagundu diotela. Ib. 8. Ainbérze murmurátzen; [...] deus ez okultátzen, ta ziérto esténa, oroát, eskrupulorik gábe. LE Prog 110 (v. tbn. 100 ziérto dá). Au da teologia ziertoa. Ib. 112. Kondenatua izango danaren señalerik ageriena eta ziertuena dala soberbioa izatea. Gco I 24. Testimonio edo prueba guztiz ziertu eta ikusgaiakin. Ib. I 79. Onako paltak esatia, dinot, jakinak ta ziertubak izan ezkero, [...] ez da pekatu. fB Ic II 187 (227 ziartu). Ezin onetan gauza zierturik esan neikezu, ezin erregela segururik emon neikezu. Astar II 177. Eztago ikasbide edo doktrina au baño ziur edo ziertubagorik. Ib. 155. Dinodana, ain da ziertuba, ain egija zein da Ebanjelijua bera. Ib. 36. Manifestatzea bekatuak Konfesoreari konzienzian dauden bezala: ziertoak zierto bezala: dudazkoak duazko bezala. CatB 67. Eztalako ilik dagoanen señale ziertua mobimenturik ez egitia. CatLlo 59. Delaik zierto ezi duenari izan bear duena, emainzayó oraño yágo, eta egoindá abráts . EvAN Mt 13, 12 (Hual zierto izaitian; Samper izanik egia ezik, BiblE izan ere ). Ain zierto dá bada derela anitz deituak eta gúti áutatuak . Ib. 22, 14 (Samper kain zierto zu, Hual kain zierto da). Geren begiaz argiroki ikusitako egia zierto garbia. Izt C 31. Etxeko errenta, / pagatzeko dirurik ez zuen ta, / ia egingo diyon mesere, / illabetian geienaz ere, / itxogotia, / bada zierto dala ematia, / pasa baño len illabetia. Bil 78. Ziertua da Santa Ageda / modu orretan ill zala. Ud 118. Ziertoak zierto gisa, / dudan dudazkuak, / esamiñ on batekiñ / esan pekatuak. Auspoa 97, 89. Orra adierazi / orren informiak, / egiya ziertuak / dudarik gabiak. Arrantz 28.
v. tbn. Oe 74 (ziertu). Imaz Auspoa 24, 130 (ziertua det.).
azpiadiera-1.1
Juez justuak guzien bistan / letuko du sententziya, / zer posturetan igaro duben / mundu onetan biziya, / zuzen badago ziertoa da / zerua irabaziya, / gaiztoak berriz infernuetan / eternidade guziya. PE 24.
azpiadiera-1.2
zierta (Forma del fem.).
Promesáu dá aen-ziertea ezé [...]. Urqz 5.
azpiadiera-1.3
(Con reduplicación intensiva).
Ezta gauza ziur ziur, edo ziertu ziertuba infernurik daguana. Astar II 9. Gure esperanzia, ziur ziur, edo ziertu ziertuba izan biar da. Ib. 14.
sense-2
2. (Adv.). (Saber, etc.) ciertamente, con certeza. "Ciertamente, zierto " Lcc.
Ziertu bazeeki esan dozun berbaokaz egin deustazun atsekabea, sinisketan dot ez zebela esango. Lazarraga A, 1151v. Zierto len berri aditu dudana orreganik da. CartEsp 464. Zierto pensa ezazu, deseo andia dut negozio guziak konpon litean. MRos 10.2r. Ziertu estaukat asko. Mic 12v. Zeigaiti sinisetan dozu ain ziertu? Cap 76. Dudako pekatuak, au da, ezin oroitu danean zierto egin ote zituan, [...]. OA 134. Ze ziertu esaten deutsat, Jesus maitiak besuak zabalik errezibiduko dabela. Zuzaeta 47. Añ zierto dakidala, Zugandik zinzillika nagoela, [...]. Cb Eg II 37. Zierto dakiguna da, Estanislaok berak Erroman gero esan zuena. Cb Just 83. Erregerén sémea, dakigúna zierto izan beardéla Errége goiz edo beránt. LE Urt (ms.) 379. Sinestatu bear dúgu ziertoágo ta seguroágo ezi ikusbagíndez bégis. LE Doc 112. Eztakigu ziertu, pekatua barkatu zakun edo ez. Gco II 432. Zierto dakit ordia, / berriz neregana / etorritzen danian / ain maite derana, / poztuko naizela. Bil 139. Zuk badakizu zierto, egiyetan eta txit asko maite zaitutala. Ib. 156. Aren fuertzaren berri / jakin balu zierto. Noe 41. Zierto jakitera / joain gera bertara. Ud 110. Etzaite ainbestean Juan Pedro estutu, / Zergaitik ez dakizun ito dan ziertu. AB AmaE 272. Bagenki ziartu adiskide batek guztiz gaituala maite, ziartu iakingo genduke berak lagunduko leuskigula. Ag AL 142. --Zetan zabilz iakin gurean? --Ziartu iakiteagaitik, zeure aotik entzuteagaitik. Ezale 1899, 279. Zierto badakit nik, / [...] / etzekiela semia / jokatzeko zanik. EusJok 30. Eurok baño ziertuago dakiz ondiño beste egi goragoko batzuk. Kk Ab II 114. Ontan gezurrik ez dijuala / sinistu zazu zierto. Auspoa 77-78, 277. Zueri kantatzera / nago beartuta, / merezi dezutela / dakit ziertu-ta. Uzt Noiz 81. Lagun jator bat emen dezula / sinista zazu ziartu. Uzt EBT 30.
v. tbn. Tx B 98.
azpiadiera-2.1
(Con reduplicación intensiva). "Ciertamente, ziertoro, [...] ziertu, ziertu " Lar.
Euren begitandurik arinena, edo irudirik urrinena da asko ziertu ziertu sinistuteko edo juizijo egiteko bera dan modukua dala bestia bere. Astar II 180.
azpiadiera-2.2
Ciertamente, sin duda.
Bai zierto, ene giarrabak eztu kulparik. (Atondo, 1549). ReinEusk2 83. Zierto obato izango zan / egon bazina exilik. Lazarraga A27b, 1201r. Zierto, egia da, andi asko da. (Larrasoaña, 1606). ReinEusk 116. Zierto, da gauza lastima anditakoa, nola egoten baitirade batzuk Mezakoan [...]. Ber Trat 31v. Berotu baga meriendea jan ezin leike ziertu. EiBer 532. Iltzen ainbeste urtean, infernura zierto bota, ta ondatzen nauten deseo ta gusto txarrak kunplitzearren. Cb Eg II 27. Berás sinestendúte ikusigábe? Zierto. LE Doc 111. Euskal-azia ereiten arren / Danok gaitezen dendatu, / Eta euskaldun semeak jaio / Egingo dira ziertu. AB AmaE 427. Jaungoikoaren Ama / Ziertu dalako, / Txabolatxo bat baño / Geiago zor jako. Ib. 359. Maritxoren erregubak lagundu diratela, begiya beziñ zierto. Moc Damu 33.
azpisarrera-1
ZIERTOAN EGON. Estar en lo cierto.
Aezganean zagoz ziertuan ondo serbidua izaiteko. "Anda Vm. en lo cierto" . Mic 14v.
azpisarrera-2
ZIERTO EGON. Estar en lo cierto; estar seguro.
Zierto nago, ikusi, ta jakiñaren gañean, ori galdu nai izan dedala. Cb Eg II 17. Bedeinkatzen det nere Jaungoikoa: bada ziertu nago aren ordena gabe, edo ark permititu gabe ezertxo ere gertatzen etzaitala. Gco II 421. Egon ztei zierto ñaur egonen nazala betik xekin aiketa sigluak akabatian bitartio. Hual Mt 28, 20 (Samper egonztie zierto niaur berau egonen nizala; He segura zaitezte, Ip segurta zitezte, Echn yakin zazue). Zierto egon zaitezela, / zuria izango naizela. Bil 87. Ziartu nago Eleiz-funziorik ikusiko ezpalitzateke beñere, gure fedea illa geldituko litzatekela. Ag Serm 290.
azpisarrerakoSense-2.1
(Con reduplicación intensiva).
Ziur ziur, edo ziertu ziertu bazengoz bere zerbait kendu deutsubena. Astar II 157.
azpisarrera-3
ZIERTO IZAN.
" Zierto ez izatea, incertidumbre" VP 16r. v. ZIERTO EGON.
azpisarrera-4
ZIERTORIK. Ciertamente, con certeza.
Deseo deunga onegaz egon denz denpora luzean bategaz edo askogaz pekatu egitea daukala gogoan, nogaz zierturik eztaukala pensamentuan. "Sin pensar determinadamente en alguna" . Cap 102. Ziertorikan eztakit baño / bost lagun biar zute izan, / aditu dedan bezela / orain nai nuke esan. EusJok II 59. Emango'izkiat / lau bat arrazoi klaruak, / ziertorikan ez dakit bañan / ala ematen dit goguak. Tx B 126.
azpisarrera-5
ZIERTOTAKO (Tener, dar...) por cierto.
Xek ekus zinezeinian gaiza kuek guziuak, ekun zazei ziertotako xa gizonaren Semia dagola eltako abantxu. Hual Mt 24, 33 (Samper edokizazie zierto bezala; He, Dv, Leon, BiblE jakizue, TB, Echn yakin zazue, Ol yakizute, Ker konturatu zaiteze).
azpisarrera-6
ZIERTOTZAT (Lar), ZIERTUTZAT (Lar, Añ). (Tener, dar...) por cierto. "(Tener, dar por) cierto, ziertotzat, ikaltzat iduki, eman" Lar. "Sentar por cosa cierta, ziertutzat eman, ezarri" Ib. (Añ: "ziertutzat emon, eman").
Jauna: pensa beza zure señoriak emen ziertotzat dadukaien berririk baizen gastigatzen eztudala nik. CartEsp 457. Ziertotzat ematen zebala dudako gauza ura. OA 148. Iñor ezer ikusten etzuen, alere ziertotzat esan zioten; Ori Ama Birjiña [da] . Cb Eg II 187. Daukadala ziertutzat eta guztiz segurutzat dagoala Jangoiko egiazko bakar bat. Oe 49. Beste fundamentu baga daukazu ziur edo ziertutzat pekatu egitera duazala. Astar II 176. Ziertutzat emon euden, Donzella onen aragiyak, [...] ez zituzala artu Adanen orbanak. Ur BulaAl 40 (BulaG 553 ziertotzat eman; BulaV 25 ziurtzat emon).
zierto
<< ziazkutu 0 / 0 zorrotz >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper