Orotariko Euskal Hiztegia

(AN, B, BN-mix-baig-lab, Sal, S (kh-), R; Aq 429 (AN), H; kh- VocBN , Gèze, Dv (BN), H), kotxo, kotsu (kh- S), kotxe (BN, S-saug; kh- Dv (BN)), kotxi (S; H (BN; + kh-)), koxe (kh- Lh), kutxa (Dv (BN-bard)) Ref.: A (kotxu, khotsu, khotxe); Alth in Lander RIEV 1911, 600; Lh (khotxu, khotxe, kotxi); Lrq (khotxü); AEF 1955, 25; Satr VocP (kotxu); CEEN 1969, 172.
"Cocharro" Aq 429. "Khotxe (BN), vase en bois dans lequel on trait les brebis et les vaches. Syn. de kaiku" Dv. "Khotxu (BN), vase à traire le lait; d'après Gèze, vase en bois" Ib. "1. vase en bois, généralement évasé et à une anse, qui sert à traire. [...] 3. petit vase cylindrique que les faucheurs s'attachent aux reins, et contenant la pierre à aiguiser et de l'eau" H. "Khotxe, cuenco" A. "2.º zapito o vaso de madera para conducir agua y piedra de afilar; [...] 4.º cuezo, vaso grande para guardar leche, agua" Ib. "Kotxu (BN), colodra, vasija de pastores" Ib. (s.v. khotsu). "Kotxia, kaiku giderrik gabea" Alth in Lander RIEV 1911, 600. "Khotxü, vase en bois pour traire les vaches ou, jadis, pour le potage au lait" Lrq. "El pastor ordeña sus ovejas al cuezo (kotxue), que es vasija de regular tamaño, más ancho por la boca que por el fondo y tiene un sólo agarradero (Sal)" AEF 1955, 25. "Ardiak deizten kotxurat (BN-mix), ordeñar las ovejas al cuezo" Ib. 45. "Kotxu, recipiente de madera que se usa para tomar la leche" Satr VocP. "Kotxia (kotxu), vasija de madera para el ordeño" Satr CEEN 1969, 172. Azkue toma "cocharro, kotxua" de Araquistáin e interpreta "abejorro, melolonta", pensando en 'cochorro' que es, según él, como llamaban en Bilbao al abejorro (cf. kotxorro). Cf. VocNav 143 s.v. cocho.
Esne salzalia eta kotxia. (tít.) "La laitière et le pot au lait" . Arch Fab 185. Gure esne salzaliak, / [...] gogoz kondatzen zuen / bere esne-kotxuaren / saria. Ib. 185. Khotxu edo kaikuak esnez beterik. Prop 1881, 161. Khotxii [sic, posiblemente por khotxia] eijer phünttatü, / khaillatü errez khalkatü. LarrainA 1. Kotxu zuri pintatu / ezne-zopaz kalkatu. (BN). A EY IV 317. Hizan bezalako gormant phantz handia, / ehina aski luze ihautiri denbora? / Ala ari othe hiz uruna khotxera, / llabur eztuk eginen bizitzeko doia. "Butxera eta Txardineroa" (ap. DRA). Ainbesteko grazia ur-kotxoan ikusi baziñute, itxirikian edan zentzaketen. 'Dans un verre d'eau'. Or Mi 7. Ardo-kotxo ia osoak itxirikian edaten ikasi zun. "Plenos mero caliculos" . Or Aitork 227. Saskittoan etzun ipintzen bere gartxurako baiño geiago, ots, kotxo ur-ardotu bat. Ib. 127. Gurasoek kupelaren gainetik ardoa atererazten ziotenean, kotxoa, ontzira gabe, ezpaiñez urrupatzen zun xorta bat. Ib. 226. Behi esnadun bat duena ez da bakarrik erraperat joaiten kotxiaren betetzerat. Herr 23-1-1964, 3. Ardiak saizten zren kotxuala ta kotxua betez bezala usten zien kobrezko bexkoala. ZMoso 37. Mattinendako da xahakua / eta kotxua neretza [sic] . Xa EzinB 86.