Tr. Documentado desde mediados del s. XVII en textos septentrionales y meridionales. En DFrec hay 13 ejs.
sense-1
1.
(Urt, VocBN, Dv). Compás (instrumento de dibujo)."Circinatio, [...] konpasuarekiko neurtzea, konpasarekin neurtzea
"Urt V 47.
Nola baita berthutea nobleziarik handiena eta ordena hau berthuteko erregela, konpasa eta nibela. Harb 457.
[Etxegille nausiak] bere espiritua eta eskua, konpasa eta arrazoina bata bertzearekin ezarririk molde ikus diteken bat atheratzen du. SPPOB 36.
Zurezko eskuairea, konpasak, eta bihurri den edo zurezko maxina bat. (1767). SenperEus 64.
Beste batek bazaukan ezkerreko eskian, hargin phalotea; hirurgarren batek konpas bat. ElsbFram 174.
Globo baten neurtuten / neurri ziurragaz / izar-bide guztiak / dago konpasagaz. AzcPB 307.
Santestebanek tornuan lotzen du zura lenbizi, eta gero zurgin-konpas batekin barrunbearen neurriak markatu. GarmEskL I 98.
sense-2
2.
(Lcc). Compás; ritmo. Konpasa artubaz umore onez / alegratzeko erriya, / soñuba dute guztiz ederra / beren artean jarriya. Echag 59.
Ire kabriolak / ozt-ozta txirolak / oi dizkik segitzen / ta konpasa artzen. ItFab 204.
[Zergatik] soñu askok konpas jakiñak dituzten bezala, aek diraden zati askotakoak, eta konpas desberdiñak dituztenak. IztC 218.
Besua goratuaz ta neurkia (konpasa) eramanaz. GaritUsand 9.
Ez lau zatitako konpasean, zortziko-konpasean baizik. LekSClar 107.
Baso baztergabean zutitzen diran oinkadok konpas mikatz bat ebakitzen dute. LMujBideG 128.
Eziñ omen du jarraitu / soñu-konpasian. Lizaso( inUztNoiz 104
). Ta zati baten, Izeta, buruz, konpasilloa zan baten 3/4ko konpasa eroaten asi zan. EtxabuKontu 35.