Harremana

    Orotariko Euskal Hiztegia

    2. Hizkuntza-baliabideak
    3. Hiztegi orokorrak
    4. Orotariko Euskal Hiztegia

    OEH - Bilaketa

    297 emaitza ordena bilaketarentzat

    Sarrera buruan (12)


    Sarrera osoan (285)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    erregela.
    sense-1
    1. (Lcc, SP, Urt III 233, Ht VocGr, Lar, Lecl, Dv, H), erregla (SP, Lar, Añ, VocBN , Gèze, H), regela, regla.
    Regla, principio, norma; disciplina, conjunto de reglas de una comunidad. " Erregelako, régulier" Ht VocGr. En AxN se explica ereduz (597), por erregelaz. v. arau (1, 3). Tr. Documentado en todas las épocas y dialectos desde el s. XVI. La forma erregela es con diferencia la más empleada tanto al Norte como al Sur. Leiçarraga emplea una vez regela, junto al habitual regla . A partir de finales del s. XIX disminuye notablemente el uso de esta palabra. En DFrec hay 35 ejs. de erregela y 16 de erregla, todos ellos meridionales.
    Boto egiten dot eta promitietan dot [...] zeruko <zeruku> sanktu eta sankta gustiai <custiai> ta zuri aita goardaetako erregela terzera Sant Franziskuaren ordeakoa penitenziakoa. OrdFr 143. Regla hunen araura ebilten baitirade. Lç Gal 6, 16 (He, TB, Bibl erregela; Ol, IBe arau, IBk lege). Zuen regelá eta Krist baithan duzuen fedearen fermutasuna. Lç Col 2, 5 (Dv zuen arrimu ederra). Ezen gordea daduka naturak erregela / zeñetarik ez baitaite nihola errebela. EZ Man I 109. [Fraideen] erregela konplitzeko zinen dilijentena. EZ Noel 152. [San Franzesen heren ordena] berthuteko erregela, konpasa eta nibela [da] . Harb 457. Eztute hek bertze erregelarik, bere borondatea baizen. Ax 479 (V 310). Zegaiti da Paternosterra beste guztien erreglea eta ordea? Cap 38s. Handi estimatzen da nihor, bere erreglen hautsle ezpada. SP Imit I 18, 5. Debozione hura ez othe litzate irrigarria, erreglatik ilkia eta ezin pairatuzkoa? SP Phil 12 (He 11 deserregelatua). Eskuararen erregelen eredura moldatuak. ES 102. Erregela sainduen azpian bizi. Ch III 20, 5 (SP, Mst lege). Erregela hauk segitzea. He Gudu 48. Ondo irakurteko eta ondo itzegiteko erreglak. Cb EBO 2. Artezko edo erreglakiko erretorika. Ib. 40. Berthute guzien erregela eta lehen modela. Mih 2. Konfrariako Reglak eta Pratikak. Mercy 19. Nai núke egún plantátu bizimódu ta erregla bát egunóro segi dezaziéna. LE Prog 96. Begira zatzu modestiarik zorrotzenaren erregelak. Brtc 10. Bordaz hemen Eliza duk aditzen, / ate hortaz haren erregelak. Iraultza 22. Emendik dator zuzenbide edo regla dudagabeko au. Mg CC 170 (CO 250 zuzenbide). Bizitzeko erregela bat hartu denean, leialki atxiki behar da. Dh 47. Erregelati kanpora daguan olgeetia. fB Olg 20. Konzienzijako gauzaak neurtuteko erregelak edo neurgarrijak. fB Ic I 21. Goberniaren kontra / erreklama naite / behar den erregela / ez dutela maite. / Jende miserablia / arrobatzen dute. Bordel 51. Donaphaleü da egün florisan / zeren jüstizia abitatzen den han; / [...] Holako erregelarik ezta jüstizietan. 'Il n'y a pas de rectitude semblable' . Etch 552. San Benitoren Ordenako erregla gorde zuten. Bv AsL 207 (175 erregela). Gure borondate ustelak daukala araude edo erreglatzat norberari konbeni zaiona bakarrik. Ag Serm 197. Eleizea da gure fedearen erregela urkoa, guk jarraitu bear deutsaguna. Itz Azald 19. Beneditanoen bizimolde edo erregela. Zerb IxtS 101 (cf. Bv AsL 70: erregla edo bizi-molde). Istorio denak [...] erregla edo esplikazio onen barruan sartzen dira. Vill Jaink 71. Regla batik ez eusten irakatsi, ikastolan egin nituan urte guztietan. Etxabu Kontu 16. [Oihenart] bere garaiko erregela zorrotzen morroi humil. MIH 286. Erregela haustea. Ib. 388.
    v. tbn. ES 116. CatLav 185 (V 95). Lg I 335. Mih 74. Ub 119. AA III 413. JJMg BasEsc 82. Astar II 177. JesBih 467. MarIl XI. Jaur 193. Gy XI. Hb Esk 197. Lap 348 (V 159). Jnn SBi 55. Arb Igand 175. Onaind STeresa 61. Erregla: Bp I 147. El 46. CatLan 86. Gco I 389. UskLiB 61. Elsb Fram 172. Othoizlari 1954, 2. Regla: Tt Onsa 86. OA (pról.). ETZ (AN-larr, 1762) 123. Albeniz 259.
    sense-2
    2. erregla, regla (V-gip ap. Elexp Berg). Regla (instrumento para medir y trazar líneas). "Kartaboia ta reglia eruateko esan doste" Elexp Berg.
    Amets egin nian [...] eskolan, erregela handi bat eskuan, nere begira zagola [errienta] . Elzb PAd 46s. Hirurgarren batek konpas bat [zaukan] ; [...] laugarrenak atxikitzen zizin erregla bat esku batez eta eskuairea bertze eskiaz. Elsb Fram 174. [Palanka jokuan] Erregela sartu deu / iru eunda seiko / [...] Ez da marka aundia / ori Bizkairako. EusJok II 52. Baiña zigorra, erreglea-edo, ederto erabilten eban [maixuak] guri buruak berotzeko. Etxabu Kontu 13. Orduan jujea samurtzen da eta erregela batekin joiten du bulegoa. Etchebarne 56.
    azpiadiera-2.1
    " Erregla (S), règle en bois pour compter les parts de fromage au moyen d'encoches" Lh.
    azpiadiera-2.2
    Barra, lingote.
    Kapa gorri eder bat, dirutze bat eta urrezko erregela bat. (Ios 7, 21) "Auream regulam" . Lg I 193 (Dv erregela bat urhezkoa; Ker urre-aga).
    sense-3
    3. (Mic), regla (V-gip ap. Elexp Berg ).
    "Mes, achaque en la mujer, erregelea <-gui-> " Mic ( A s.v. erregile).
    sense-4
    4. Tipo de pieza musical para baile.
    Kuarrentako erregelak ditu 18 zatitan, 213 puntu [= 'compás'] . Izt D 109s. Erregela zarrak ditu 18 zatitan 208 puntu. Ib. 113.
    azpisarrera-1
    ERREGELAN. En regla, de acuerdo con las reglas.
    Etzüzün erresuman / xüzenago zabilanik haiek behar erreglan. 'Les règles prescrites' . Etch 604. Sei mila apez gazte, ja beren urte soldadogoa eginik, erreglan zirenak [...] lege oraiko berriarekin ere, [...] berriz deituak bi urteren egiterat. HU Zez 154s. Paperak erregelan behar dire untzi batean sartzeko, bai-eta futxo atheratzeko ere. Zerb Metsiko 186. Ez baitzen harat guardarik jiten [...] ikusteko ea ardiak eta behiak erreglan ginituen. Etchebarne 43.
    azpisarrera-2
    ERREGELAPE (En casos locales de decl. sing.).
    Juizijo on baten erregelapera ekarri. fB Olg 28.
    azpisarrera-3
    ERREGELATAN. En regla. v. ERREGELAN.
    Uste ükhen ziela baziela Andere Dona-Maria Mont Karmelekoaren Konfrairia reglatan. Mercy 10.
    azpisarrera-4
    ERREGELAZ (Urt I 133). De acuerdo con, ajustado a las reglas; con disciplina.
    Hartan dabiltzanak, ezpaitira erregelaz bizi eta ez ordenantzaz. Ax 479 (V 310). Ordenaz gauza guziak / dakuskigu lurrean. [...] / Egun, gau eta sasoiñak, / erregelaz dabiltza. Arg DevB 151. Erregelaz orotan bidatzen dena, ohitzen da bere nahia hausten. Dh 45.

    erregela

    erregela
    << erakutsi 0 / 0 erregelamendu >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper