OEH - Bilaketa
25 emaitza zentzatu bilaketarentzat
goiburua
zentzatu.
sense-1
1.
(gral; SP, Lar, Lar Sup , Aq 734 (AN), Añ, Hb, Dv, H; -nz- Izt, VocBN
),
zentzutu (AN-gip; Izt),
sensatu (SP),
sentzutu
Ref.:
A;
Lrq;
Asp Leiz2 (zentzutu);
Gte Erd 23
.
Entrar en razón, corregirse; escarmentar; volverse sensato. "Devenir sage" SP. "(Hacerse un hombre de) assiento" Lar. "Escarmentar, besteren buruan zentzatu" Lar Sup y Añ. "Enmendarse" Aq 734. "Ajuiciarse, asesarse, zenzutu" Izt 8v. "Escarmentar" Ib. 46r. "Acquérir du bon sens" VocBN. "Gaztean haboroek buru arhin izanik ere, adinareki zentzatzen dira (S), [...]. Gazte ta ero, zentzaturen gero (R), joven y loco, se corregirá luego" A. "S'amender, devenir raisonnable" Lrq. "Llegar a tener juicio. Txoro ori, ezta sekulen zentzutuko" Asp Leiz2. Tr. Poco frecuente en textos vizcaínos. En DFrec hay 3 ejs. de zentzatu.
Berzen gaitzaz zenzatzia zuhurtzia handi da. E 233. Bana ordu bazinduke zenzatzeko zuk ere. Ib. 157. Berzeak baithan zenzatzen gara? Hobetzen gara? Harb 141. Aita batek bere semea [...] hamarretan mehatxatu duenean, ikhusten badu eztela zenzatzen [...] utzten du. Ax 424 (V 274). Hek hala ikhusi nituenean [...], zentzatu nintzen bertzeren gaiñean. Ib. 40 (V 25). Zenbatenaz gupidago baituzu zure burua [...], hanbatenaz sensaturenago zare gero. SP Imit I 24, 3. Mehatxuz ta behar den aldian zeatuz, adirazten dio bere zenzatu ta ondu beharra. Mb IArg I 119. Konfesatu ta ere, ez dira zentzatzen. Ib. 95. Etziran orregatik zenzatu Noeren ondorengoak. Ub 67. Guziok zenzatu gaitezen, eta loikeriako pekatua igui izan dezagun. Gco II 43. Ezkongurarekin itsututa dagoana nekez zentzatuko da beste askori gertatuarekin. AA I 600. Zentza gaitezen noizbait. AA II 53. Jainkoak behartzen gaituela [...] asko huts xumetarik zentzatzera. Dh 216. Zentzatu nintzan besteen buruan ta ganean. Añ GGero 29. Zemaia edo amenazakin zentzatu nai izan etziranak. Lard 122. Behar nuela agertu zentzatua, urrikitan sarthua. Laph 151. Zentza bedi. Prop 1908, 63. Atzera zentzatu zan [Erregea], eta etzuten erabat utzi. Or SCruz 15. Bertoldin, ogetamar urtera eldu zaneko, zentzutu egin ei zan, eta atta ixan eban baxen zur ta jakittun bigurtu. Otx 183. Eta etziran zentzatu ugoldea etorri eta guziak atxitu zituen arte. Ir YKBiz 414. Sutara dijoa mitxeleta, sentzutuko da erreta. EgutAr 14-2 (sic, ap. DRA ). Damu dizut ikusiz ez zarela zentzatu nahi. Mde HaurB 80. Mattin, zentzatu adi! Etxde JJ 115. (Poliza agertuaz): --Eta? Zentzatu dea? --Bethi ukhatzen du. Larz Senper 70. Diruak aitzen zaizkionean zentzatu bearko du, ama. NEtx LBB 67. Hitzen hauzi hau ez da, nere ustez, ez hauzia ez ezer: ez luke behinik behin izan behar, pixkaren bat zentzatuko bagina. MIH 78. Zentzatzeko ordua etorri zaigula dirudi, inoiz zentzatuko baldin bagara. Ib. 285.
Entrar en razón, corregirse; escarmentar; volverse sensato. "Devenir sage" SP. "(Hacerse un hombre de) assiento" Lar. "Escarmentar, besteren buruan zentzatu" Lar Sup y Añ. "Enmendarse" Aq 734. "Ajuiciarse, asesarse, zenzutu" Izt 8v. "Escarmentar" Ib. 46r. "Acquérir du bon sens" VocBN. "Gaztean haboroek buru arhin izanik ere, adinareki zentzatzen dira (S), [...]. Gazte ta ero, zentzaturen gero (R), joven y loco, se corregirá luego" A. "S'amender, devenir raisonnable" Lrq. "Llegar a tener juicio. Txoro ori, ezta sekulen zentzutuko" Asp Leiz2. Tr. Poco frecuente en textos vizcaínos. En DFrec hay 3 ejs. de zentzatu.
Berzen gaitzaz zenzatzia zuhurtzia handi da. E 233. Bana ordu bazinduke zenzatzeko zuk ere. Ib. 157. Berzeak baithan zenzatzen gara? Hobetzen gara? Harb 141. Aita batek bere semea [...] hamarretan mehatxatu duenean, ikhusten badu eztela zenzatzen [...] utzten du. Ax 424 (V 274). Hek hala ikhusi nituenean [...], zentzatu nintzen bertzeren gaiñean. Ib. 40 (V 25). Zenbatenaz gupidago baituzu zure burua [...], hanbatenaz sensaturenago zare gero. SP Imit I 24, 3. Mehatxuz ta behar den aldian zeatuz, adirazten dio bere zenzatu ta ondu beharra. Mb IArg I 119. Konfesatu ta ere, ez dira zentzatzen. Ib. 95. Etziran orregatik zenzatu Noeren ondorengoak. Ub 67. Guziok zenzatu gaitezen, eta loikeriako pekatua igui izan dezagun. Gco II 43. Ezkongurarekin itsututa dagoana nekez zentzatuko da beste askori gertatuarekin. AA I 600. Zentza gaitezen noizbait. AA II 53. Jainkoak behartzen gaituela [...] asko huts xumetarik zentzatzera. Dh 216. Zentzatu nintzan besteen buruan ta ganean. Añ GGero 29. Zemaia edo amenazakin zentzatu nai izan etziranak. Lard 122. Behar nuela agertu zentzatua, urrikitan sarthua. Laph 151. Zentza bedi. Prop 1908, 63. Atzera zentzatu zan [Erregea], eta etzuten erabat utzi. Or SCruz 15. Bertoldin, ogetamar urtera eldu zaneko, zentzutu egin ei zan, eta atta ixan eban baxen zur ta jakittun bigurtu. Otx 183. Eta etziran zentzatu ugoldea etorri eta guziak atxitu zituen arte. Ir YKBiz 414. Sutara dijoa mitxeleta, sentzutuko da erreta. EgutAr 14-2 (sic, ap. DRA ). Damu dizut ikusiz ez zarela zentzatu nahi. Mde HaurB 80. Mattin, zentzatu adi! Etxde JJ 115. (Poliza agertuaz): --Eta? Zentzatu dea? --Bethi ukhatzen du. Larz Senper 70. Diruak aitzen zaizkionean zentzatu bearko du, ama. NEtx LBB 67. Hitzen hauzi hau ez da, nere ustez, ez hauzia ez ezer: ez luke behinik behin izan behar, pixkaren bat zentzatuko bagina. MIH 78. Zentzatzeko ordua etorri zaigula dirudi, inoiz zentzatuko baldin bagara. Ib. 285.
azpiadiera-1.1
(-nz- A, que cita a Lç).
Recobrar el jucio, volver en sí.
Ikhusten dute demoniatu izan zena iarririk eta beztiturik eta zenzaturik. "De bon sens" . Lç Mc 5, 15 (TB bere baithan, Dv adimendu onean, Leon bere baitaratua, Ker bere senera biurtuta, IBk bere zentzu osoan). Beztitua eta zenzatua. Lç Lc 8, 35.
Ikhusten dute demoniatu izan zena iarririk eta beztiturik eta zenzaturik. "De bon sens" . Lç Mc 5, 15 (TB bere baithan, Dv adimendu onean, Leon bere baitaratua, Ker bere senera biurtuta, IBk bere zentzu osoan). Beztitua eta zenzatua. Lç Lc 8, 35.
azpiadiera-1.2
(G, AN, BN, S, R; Urt I 226, H; -nz- AN, BN, S; Ht VocGr 341, Lar, VocB
),
zentzotu (G-to),
zensatu (Lecl),
sensatu (SP)
Ref.:
A (zentzatu, zentzotu)
.
(Aux. trans.). Hacer entar en razón, hacer escarmentar, corregir; castigar. "Châtier, rendre sage" SP. "Corregir" Lar. "Corregir, educar" A. En AxN se explica zaurtzeintu (279) por zentzatzentu.
Bekatorearen korrejitzea eta zenzatzea. Mat 20. Zure miserikordiak plazer duen bezalako azote suertez zenza nazazu. Harb 247. Haurrak zenzatu behar direnean zenzatzera burasoak tenitu dira. Ib. 166. Zeure umea edo zerbitzaria korrijitu, emendatu eta zentzatu nahi duzunean. Ax 278 (V 186). Nahi duzun bezain ungi / zenzatzeko gorphutza. Hm 186. Nola Iujeak hobeki sensatzen baititu gaixtaginak arrazoinez eta espiritu pausaturekin bere sentenzia emaiten duenean. SP Phil 237. Hari behar dugu haren [haragiaren] garaitzen eta zenzatzen gauza guzietara prest izan dadiñ arteraiño. Ch III 11, 3. Zein ordean zentzatua izan baitzen bere olde zoratuaz. He 2 Petr 2, 16 (Lç reprimitu, Dv azurriatu ). Fedeko egia oek [...], berez aiñ indarsuak zu argitzeko eta zenzatzeko. Gco I 386. Zigorrak eta atelekak zentzatzen ditu. AA II 78. Zelan euki garaunen ispirik, / onek, galdu dabezan belarri bik / zentzatu ez, ta badoa solora / ekarri baga lengoa gogora? Zav Fab RIEV 1909, 31. Yatera ematea, azitzea, zentzatzea. Legaz 28. Orla dabiltzan aundi-naikuak / iñoiz badakit zentzatzen. EusJok 137. Gu behar gituztela / poxi bat zentzatu. Etcham 85. Lehenbiziko oto gurea, Tolosako kaskañoak zentzaturik edo, aitaso baten urrats zuhurrari jarri da. JE Ber 77. Zure anaiak zure aurka utsegin badu, zoaz eta zentza zazu. Ir YKBiz 256. On aundia egingo luteke [eliz-gizonak] zenbait buru gogor zentzatuko balukete. Munita 31. Zu bezelako bat bear du arek burua zentzatzeko. NEtx Antz 34. Pilipinetan bazirala apaiz abertzale batzuk, eta zentzatzea komeni zala. Or QA 81.
(Aux. trans.). Hacer entar en razón, hacer escarmentar, corregir; castigar. "Châtier, rendre sage" SP. "Corregir" Lar. "Corregir, educar" A. En AxN se explica zaurtzeintu (279) por zentzatzentu.
Bekatorearen korrejitzea eta zenzatzea. Mat 20. Zure miserikordiak plazer duen bezalako azote suertez zenza nazazu. Harb 247. Haurrak zenzatu behar direnean zenzatzera burasoak tenitu dira. Ib. 166. Zeure umea edo zerbitzaria korrijitu, emendatu eta zentzatu nahi duzunean. Ax 278 (V 186). Nahi duzun bezain ungi / zenzatzeko gorphutza. Hm 186. Nola Iujeak hobeki sensatzen baititu gaixtaginak arrazoinez eta espiritu pausaturekin bere sentenzia emaiten duenean. SP Phil 237. Hari behar dugu haren [haragiaren] garaitzen eta zenzatzen gauza guzietara prest izan dadiñ arteraiño. Ch III 11, 3. Zein ordean zentzatua izan baitzen bere olde zoratuaz. He 2 Petr 2, 16 (Lç reprimitu, Dv azurriatu ). Fedeko egia oek [...], berez aiñ indarsuak zu argitzeko eta zenzatzeko. Gco I 386. Zigorrak eta atelekak zentzatzen ditu. AA II 78. Zelan euki garaunen ispirik, / onek, galdu dabezan belarri bik / zentzatu ez, ta badoa solora / ekarri baga lengoa gogora? Zav Fab RIEV 1909, 31. Yatera ematea, azitzea, zentzatzea. Legaz 28. Orla dabiltzan aundi-naikuak / iñoiz badakit zentzatzen. EusJok 137. Gu behar gituztela / poxi bat zentzatu. Etcham 85. Lehenbiziko oto gurea, Tolosako kaskañoak zentzaturik edo, aitaso baten urrats zuhurrari jarri da. JE Ber 77. Zure anaiak zure aurka utsegin badu, zoaz eta zentza zazu. Ir YKBiz 256. On aundia egingo luteke [eliz-gizonak] zenbait buru gogor zentzatuko balukete. Munita 31. Zu bezelako bat bear du arek burua zentzatzeko. NEtx Antz 34. Pilipinetan bazirala apaiz abertzale batzuk, eta zentzatzea komeni zala. Or QA 81.
sense-2
2.
(Lar, Gèze (+ -nz-)),
zentzutu (Lar) .
(Part. en función de adj.). Sensato. "(Hombre de) assiento" , "juicioso" Lar. "Sensé" Gèze.
Jende ariok joaitean / zuten antz zintzo 'ta zentzatua / kalvindarrena zatean. Mde Po 80.
(Part. en función de adj.). Sensato. "(Hombre de) assiento" , "juicioso" Lar. "Sensé" Gèze.
Jende ariok joaitean / zuten antz zintzo 'ta zentzatua / kalvindarrena zatean. Mde Po 80.
sense-3
3.
"Remediar, suplir, (V) zenzatu
"
Añ.
sense-4
4.
Corregir, enmendar (una cosa).
Kristauaren ikasbidea, Aita Gaspar Astetek egina, zein zentzatua eta berretua agertzen da euskarara biurtua. Legaz I.
Kristauaren ikasbidea, Aita Gaspar Astetek egina, zein zentzatua eta berretua agertzen da euskarara biurtua. Legaz I.
sense-5
5.
"(V-arr-oroz), aconsejar"
A.
sense-6
6.
(Sust.).
Consejo.
Espiritu Santuaren doiak [...]. 1ª jakituriaren doia; 2ª adinaren doia; 3ª zentzatuaren doia. Itz Azald 192s.
Espiritu Santuaren doiak [...]. 1ª jakituriaren doia; 2ª adinaren doia; 3ª zentzatuaren doia. Itz Azald 192s.
azpisarrera-1
EZIN ZENTZATUZKO.
"E
zin zentzatuzko
, incorrigible; qu'on ne peut ramener, qui ne peut revenir à la raison" Dv.
zentzatu
-
zentzatu....
-
1. (gral; SP, Lar, Lar Sup , Aq 734 (AN)...
-
(-nz- A, que cita a Lç). Recobrar el ju...
-
(G, AN, BN, S, R; Urt I 226, H; -nz- AN,...
-
2. (Lar, Gèze (+ -nz-)), zentzutu (Lar)...
-
3. "Remediar, suplir, (V) zenzatu " Añ....
-
4. Corregir, enmendar (una cosa). Krista...
-
5. "(V-arr-oroz), aconsejar" A....
-
6. (Sust.). Consejo. Espiritu Santuaren ...
-
EZIN ZENTZATUZKO. "E zin zentzatuzko , i...
0 / 0 amenaza >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
