(L, BN, S; VocS 140, Lecl, Arch VocGr, VocBN , Hb, Dv (BN), H (BN)), txedera (Gèze), xedare (Hb), xedela (H (BN, S, s.v. segada), Lh), xedeba Ref.: A; Lrq .
Lazo, trampa. "Lacet pour prendre les oiseaux" Gèze. " Ulia hartzen da argian, xoria xederan (BN-baig), la mosca se deja coger en la luz, el pájaro en el lazo" A. v. lakio, lazo, segada. Tr. Usado por autores septentrionales (sobre todo suletinos) desde Eguiateguy, en el s. XX su uso se extiende a autores meridionales cultos. La forma más usual es xedera. Hay txedera en dos ejs. suletinos recogidos en Balad (xedela y xedera respectivamente en la versión de Michel y xedera en la versión de Xaramela ). Los demás ejemplos suletinos (Eguiateguy, Archu y ChantP ) son de xedera. Hay xedeba en Orixe (junto a xedera y un ej. de xedea , seguramente por error), Olabide e Ibiñagabeitia.
Hegaltaz dabila txoria bezala, xederaren üngürünetan. Egiat 207. Bethi ere beita plazer handia / amarrutxien atzamaitia / bere xederetzaz. Arch Fab 115. Nik eramanen zütüt xedera laxatürik. ChantP 24. Jaun Baruak aspaldin / txedera bat edatü zin. Balad 110. (xedelak untsa hedatü en la versión de Michel LPB 325 y xederak hedatü en la versión de Xaramela 177) Txedera balitz alako / merkatietan saltzeko / Ziberoko aitunen semek / eros litzake oro / txori eijer zonbaiten / atzemaiteko. Ib. 110s ( xedera en la versión de Michel LPB 325). Etxezainak libro izan ditezen beren miatzetan xederen ezartzera [...] errekoltaren begiratzeko biligarro eta bertze xori ttipietarik. Eskual 23-5-1890, 3. Ez du gehiago utziko gizon enganatzalea zuen hatzemaiteko xedera hedatzerat hesietan. Eskual 5-9-1913, 4. Egun ura ustekabean etorri eztakizuen, xedera (lakio) bat bezela. Ir YKBiz 415. Arrizko ilobi barrenean, neskatxa lepotik dingilizka ikusi genun: eun arizko xederan lotuta. Zait Sof 195. Lehen giza-lepoen inguruan xederaren egozteko hain trebe ziren eskuok iragaile bihotz gogorrei hedatuz. Mde Pr 139. Gure zorionaren etsaia akioan ari zaigu "aupa, aupa" xedera antzo zabalduz, arretaz entzunik oarkabe atzi gaitzan. "In laqueis" . Or Aitork 292. Begiak Zugana ditut, eta nere oiñak xedebatik Zuk askatzen dituzu . (Ps 24, 15) "De laqueo" . Ib. 83 (Dv artetik, Ol, Ker saretik, BiblE erortzeko arriskutik). Deabruaren xedeba. Ib. 103 (v. tbn. 60 deabruaren xedea [sic] "laquei diaboli"). Pilokteteri itz egin bear diozu, zure itzotan xedeban atzemateko (maltzurkeriaz oratu, tranpaz artu). Zait EG 1957 (9-12), 15. Niri yarritako sareetatik yagon nazazu / eta gaiztagiñen xedebatik. Ol Ps 141, 9 (Dv aztaparretik, Ker jauspidetik, BiblE erasotik). Oiek eizatzeko ezta zakurrik axatu bear, ez xedebarik edatu. Ibiñ Virgil 101. Orduantxe asmatu zuten basa-piztiak xedebaz arrapatzen. Ib. 72. Xedera prestatzen ari ziren etxeko ezkaratzean, biharamunean mahastiko hesietan hedatzeko. Larre ArtzainE 114.