OEH - Bilaketa
10 emaitza urtume bilaketarentzat
goiburua
urtume.
etimologikoa
Etim. De urte + ume 'cría del año'.
sense-1
1.
(B ap. A
; Lar, Añ, H; -th- SP, Dv, H),
urtame (H (+ -th-)).
"Grajon, rejeton d'arbre, branche de l'année. Adar urthumea " SP. "Pimpollo" Lar. "Pámpano, mats motea, urtumea " Ib. "Vástago, renuevo de árbol, planta, etc." Lar, Añ. " Urthumeak, les scions poussés par un arbre la première année qu'il a été étêté" Dv. "Ramas que anualmente brotan de árboles podados en un jaro" A.
Ebakitzen duzunean zuhaitz bat, eta berriz hartarik urt-umeak edo adarrak sortzen direnean, [...]. Ax 465 (V 302). Ilkiko da Ieseko errotik urthumea eta haren erroko lorea sumatuko da . (Is 11, 1). Hm 160 (Dv gando bat). [Kolera] sartzen dela urthume bat bezala, eta den gutienaren buruan loditzen eta fontal egiten dela. SP Phil 232 (He 234 urthume). Ni naiz Dabiden urthamea eta semea, izar distianta, goizeko izarra. He Apoc 22, 16 (Lç zaina, TB, Ol erro(a), Dv aldaska, Ur (G) sustraia, Echn zaña, Ker, BiblE kimua). Zenbeit erro khiratsdunek bere urthameak goiti buthaturik traba egin ez diozan hazi onari. He He 12, 5 (Dv aldaskak ). Ageri da onbor zahar kozkortuek ezin eman dezaketela hain urthume ederrik. Dv Lab 367. [Zuhaitza] adaburutzen badute, hostatzen da berriz, eta urthumeak multzoka heldu zaizko. Dv Iob 14, 7 (Ol aldaska, Ker, BiblE kimu). Madalenetako igali elduaren urtume eder, aratz, usaiduna. Or Mi 3. Urtume zâr ta urtume berri, / esitua du gerria [lizarrak] . Or Eus 311 (76 gaztain-urtume). Zugatzetik urtumea bezela, ama Joseberen arikoa irten zan Libe. TAg Uzt 315.
"Grajon, rejeton d'arbre, branche de l'année. Adar urthumea " SP. "Pimpollo" Lar. "Pámpano, mats motea, urtumea " Ib. "Vástago, renuevo de árbol, planta, etc." Lar, Añ. " Urthumeak, les scions poussés par un arbre la première année qu'il a été étêté" Dv. "Ramas que anualmente brotan de árboles podados en un jaro" A.
Ebakitzen duzunean zuhaitz bat, eta berriz hartarik urt-umeak edo adarrak sortzen direnean, [...]. Ax 465 (V 302). Ilkiko da Ieseko errotik urthumea eta haren erroko lorea sumatuko da . (Is 11, 1). Hm 160 (Dv gando bat). [Kolera] sartzen dela urthume bat bezala, eta den gutienaren buruan loditzen eta fontal egiten dela. SP Phil 232 (He 234 urthume). Ni naiz Dabiden urthamea eta semea, izar distianta, goizeko izarra. He Apoc 22, 16 (Lç zaina, TB, Ol erro(a), Dv aldaska, Ur (G) sustraia, Echn zaña, Ker, BiblE kimua). Zenbeit erro khiratsdunek bere urthameak goiti buthaturik traba egin ez diozan hazi onari. He He 12, 5 (Dv aldaskak ). Ageri da onbor zahar kozkortuek ezin eman dezaketela hain urthume ederrik. Dv Lab 367. [Zuhaitza] adaburutzen badute, hostatzen da berriz, eta urthumeak multzoka heldu zaizko. Dv Iob 14, 7 (Ol aldaska, Ker, BiblE kimu). Madalenetako igali elduaren urtume eder, aratz, usaiduna. Or Mi 3. Urtume zâr ta urtume berri, / esitua du gerria [lizarrak] . Or Eus 311 (76 gaztain-urtume). Zugatzetik urtumea bezela, ama Joseberen arikoa irten zan Libe. TAg Uzt 315.
azpiadiera-1.1
[Haur gazteak] adinarekin ethortzen dira muthiritzera, urguillutzera eta errebestera: halako gisaz non hekien baithan ezbaita kausitzen bizioaren urthumerik baizen. ES 182.
sense-2
2.
(Vc ap. A; -th- L ap. Lh; O-SP, SP, Dv, H, A),
urtame
(-th- H).
"
Urthumeak, sont les agneaux, chevreaux, couchons, oisons et semblables petits animaux nés dans l'année courante"
O-SP 232.
"Urtheko umea"
SP.
"Jeune bête de l'année"
Dv.
"2.º Urthume, corderos, cabritos, cerdos, ansarones y otros animales pequeños nacidos en el año corriente (O); 3.º (Vc), niño del primer año"
A.
Urthumea, urtheko umea. ES 88. Bildotsa yator, ar ta urtumea izan bearra da. Ol Ex 12, 5.
Urthumea, urtheko umea. ES 88. Bildotsa yator, ar ta urtumea izan bearra da. Ol Ex 12, 5.
sense-3
3.
(
-th- Dv, H).
"Qui est né la même année que tel autre (en parlant des animaux)"
Dv.
"Enfant de la même année qu'un autre"
H.
v. urtaur.
sense-4
4.
Criatura; vástago, descendiente.
Nire adiskide Petiri beorzaiaren ondorengo urtume batek edertuko nindikek. 'Le rejeton fleuri ne peut que m'honorer' . Or Mi 46. Aita yaun Anbrusi-k ikusi zuneko, ez duk ire ezpaiñentzat Basaka-bordako urtumea, esan zion. 'Le gentil brin de micocoules' . Ib. 144. Urtume lotsagabe ori! Neronek, nere esan-eginak geiegiz itz eragiten dizute, alegia. '¡Oh criatura sin consideración!' Zait Sof 27. Ene! urtume maite-maiteok! 'Queridos retoños' . Ib. 137.
Nire adiskide Petiri beorzaiaren ondorengo urtume batek edertuko nindikek. 'Le rejeton fleuri ne peut que m'honorer' . Or Mi 46. Aita yaun Anbrusi-k ikusi zuneko, ez duk ire ezpaiñentzat Basaka-bordako urtumea, esan zion. 'Le gentil brin de micocoules' . Ib. 144. Urtume lotsagabe ori! Neronek, nere esan-eginak geiegiz itz eragiten dizute, alegia. '¡Oh criatura sin consideración!' Zait Sof 27. Ene! urtume maite-maiteok! 'Queridos retoños' . Ib. 137.
sense-5
5.
Afijo.
Toki-izen oiek atzean edo bukaeran dute beren adierazkizuna. Bukaera orri izen politago bat emateko, izenaren aldaska, urtume naiz altxuma esan genezaioke, lizarrari inguruan atera oi zaion urtumea bezala. Euskeraz atze-aldaska dira urtume geienak, bañan zenbait aldiz ba dira aurre-aldaska oietatik ere. Or EG 1950 (7-8), 20.
Toki-izen oiek atzean edo bukaeran dute beren adierazkizuna. Bukaera orri izen politago bat emateko, izenaren aldaska, urtume naiz altxuma esan genezaioke, lizarrari inguruan atera oi zaion urtumea bezala. Euskeraz atze-aldaska dira urtume geienak, bañan zenbait aldiz ba dira aurre-aldaska oietatik ere. Or EG 1950 (7-8), 20.
urtume
-
urtume....
-
Etim. De urte + ume 'cría del año'....
-
1. (B ap. A ; Lar, Añ, H; -th- SP, Dv, ...
-
[Haur gazteak] adinarekin ethortzen dira...
-
2. (Vc ap. A; -th- L ap. Lh; O-SP, SP, D...
-
3. ( -th- Dv, H). "Qui est né la même ...
-
4. Criatura; vástago, descendiente. Nir...
-
5. Afijo. Toki-izen oiek atzean edo buka...
0 / 0 aratz >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
