OEH - Bilaketa
33 emaitza uharte bilaketarentzat
Sarrera buruan (3)
Sarrera osoan (30)
goiburua
uharte.
tradizioa
Tr. En la tradición meridional se documenta casi exclusivamente la forma ugarte (aunque v. u(h)arte en Oñatibia, Erkiaga y Aresti, y urarte en Berrondo); al Norte hay ugarte en Birjin, Eguiateguy, Mirande, Othoizlari y Bibl, y uharte en Inchauspe, J. Etchepare y Mirande. Hay además urarte en sendos ejs. de Prop y Herria, y en Arradoy, e igarte (junto a ugarte ) en Arana Goiri. En DFrec hay 24 ejs. de uharte, meridionales, y 17 de ugarte, 5 de ellos septentrionales.
Onom.:
Senior Azenar Fortunionis de Vuarte. (1036) Arzam 418.
sense-1
1.
(ü- S sg. Lh; Gèze (ü-), H, Foix ap. Lh (ü-)),
ugarte
(Lar Dv y A; Añ, Izt 65r, Hb, VocCB , H, Zam Voc),
urarte
(L, BN, S sg. Lh; Añ; hur- Foix ap. Lh),
igarte
.
Isla (sentidos prop. y fig.). Cf. Lrq: "île (sens inconnu du peuple)". Cf. UR-ARTE. v. 1 isla.
Tr. Más usado al Sur. Aunque se atestigua en toponimia desde muy antiguo --v. el ej. citado supra, para esta acepción el origen parece ser Larramendi.
Sizilia da ugarte handi bat Italiako hondoan. Birjin 40. Izkontzia da nozpaiko ametsen isla edo ügartia. Egiat 107. Canariasko ugartean. Añ MisE 198. Filipinetako ugarteak. EConst 12. Ugarte Santo Domingokoan. Izt C 503. Geroztik ugarte edo isla artako sugeak pozonirik ez dute. Lard 529. Oiek partitu zituzten jendeen ugarteak beren alderrietan. Ur Gen 10, 5 (Ol, Ker, Bibl ugarte; Urt, Dv, BiblE irla). Patmos deitzen den ühartian. Ip Apoc 1, 9. Ugarte beraren aitzetan [ontzia] printzatu eta purrukatu zuten. Aran SIgn 41. Orduan ugartea zan Zarauzen. Arr EE 1885b, 471. Ugarte baten zeuk nai badozu / atsegin utsen tokia. Azc PB 124. Irabazirik Felipetar Ugarteak. A Ezale 1897, 313b. Iltzen da Sanchoan deritxon igartian (1897). AG 1640. Euzko-abendea dan lez abenda gustijen artian ugarte bat. Ib. 2274.
(s. XX). Ozeania deitzen duten itsasoko urarte edo isla batean. Prop 1902, 101 (ap. DRA; la ref. es incorrecta). Ameriketako ugartietaraño eldu ziranak. Ag Kr 79. Eta zubi ondoan lengo denboretan arresi aundi bat, andik kilometro batera zegon errota baten presarentzat; erreka eta presaren artean gelditzen zen lur edo ugarteari Txalet zeritzaion. Goñi 24. Uharte handietan, hala nola Cuban, Madagascarren, Caledonian. JE Bur 205. Ugartediko [= 'de Oceanía'] ugarte aundienak zein dire? Bera EEs 1915, 169. Nola deithu zituen "Açores" urarte hauk? Zerb Metsiko 78. Izaro ugartea. Enb 142. Ugarte au Camarga dun, nexka. Or Mi 117. Eta ugarte otzetan lamiñen gaztelubak. Laux BBa 136. Bizkaiko Sukarrietan arkitzen dan ugarte ori. EAEg 31-3-1937, 1308. Nilo deritzan ibai aundiko Delta-ugartean. Munita 142. Britania deitzen zen uhartean. Mde Pr 215. Ugarte sartaldeko gizonak. Ib. 249. Prantzi eta Inglaterra arteko uarte edo isla txiki batean. Oñatibia Baserria 50. Izaro edo uarte naiko azia. Erkiag Arran 11 (162 ugarte). Ontziek baztarrera egin bear izaten dute tarteka ugarte koxkor batzuk bidean jartzen zaizkatelako. Anab Poli 52. Uharte hori guztiz pobrea eta eskasa da. Arti Ipuin 45. Gaztelugatxeko ugarte politera. Osk Kurl 42. Atenaik eta auzoko ugarte onek egundoko gudu gorria zerabilten elkarrekin. Zait Plat 19. Itsas-ugarte bat hautatzen du, Caldey. Othoizlari 1961 (n.º 27), 347. Lesbos ugartean. Ibiñ Virgil 58. Siziliako ugarte ederrak / emana degu lorea. NEtx LBB 367. Java eta eskualde horietako beste urarteak. Ardoy SFran 189s. Bere burua gobernadore egiñik ikusteko ixiran, bere nagusiak aginduriko ugarte artan alegia. "Ínsula". Berron Kijote 88 (50 urarte). Canarias ugarte ganian giñoiezala. Gerrika 284.
v. tbn. Ugarte: Etxeg EE 1882c, 563. Bv AsL 84. Echta Jos 340. EEs 1913, 163. Belaus Andoni 12. Sabiag Y 1934, 25. Ldi IL 167. TAg Uzt 10. SMitx Aranz 232. Txill Let 130. SM Zirik 134. Vill Jaink 69. Onaind in Gazt MusIx 206. Azurm HitzB 50. Lasa Poem 117. Etxabu Kontu 137. Urharte: Herr 23-9-1965, 1.
Isla (sentidos prop. y fig.). Cf. Lrq: "île (sens inconnu du peuple)". Cf. UR-ARTE. v. 1 isla.
Tr. Más usado al Sur. Aunque se atestigua en toponimia desde muy antiguo --v. el ej. citado supra, para esta acepción el origen parece ser Larramendi.
Sizilia da ugarte handi bat Italiako hondoan. Birjin 40. Izkontzia da nozpaiko ametsen isla edo ügartia. Egiat 107. Canariasko ugartean. Añ MisE 198. Filipinetako ugarteak. EConst 12. Ugarte Santo Domingokoan. Izt C 503. Geroztik ugarte edo isla artako sugeak pozonirik ez dute. Lard 529. Oiek partitu zituzten jendeen ugarteak beren alderrietan. Ur Gen 10, 5 (Ol, Ker, Bibl ugarte; Urt, Dv, BiblE irla). Patmos deitzen den ühartian. Ip Apoc 1, 9. Ugarte beraren aitzetan [ontzia] printzatu eta purrukatu zuten. Aran SIgn 41. Orduan ugartea zan Zarauzen. Arr EE 1885b, 471. Ugarte baten zeuk nai badozu / atsegin utsen tokia. Azc PB 124. Irabazirik Felipetar Ugarteak. A Ezale 1897, 313b. Iltzen da Sanchoan deritxon igartian (1897). AG 1640. Euzko-abendea dan lez abenda gustijen artian ugarte bat. Ib. 2274.
(s. XX). Ozeania deitzen duten itsasoko urarte edo isla batean. Prop 1902, 101 (ap. DRA; la ref. es incorrecta). Ameriketako ugartietaraño eldu ziranak. Ag Kr 79. Eta zubi ondoan lengo denboretan arresi aundi bat, andik kilometro batera zegon errota baten presarentzat; erreka eta presaren artean gelditzen zen lur edo ugarteari Txalet zeritzaion. Goñi 24. Uharte handietan, hala nola Cuban, Madagascarren, Caledonian. JE Bur 205. Ugartediko [= 'de Oceanía'] ugarte aundienak zein dire? Bera EEs 1915, 169. Nola deithu zituen "Açores" urarte hauk? Zerb Metsiko 78. Izaro ugartea. Enb 142. Ugarte au Camarga dun, nexka. Or Mi 117. Eta ugarte otzetan lamiñen gaztelubak. Laux BBa 136. Bizkaiko Sukarrietan arkitzen dan ugarte ori. EAEg 31-3-1937, 1308. Nilo deritzan ibai aundiko Delta-ugartean. Munita 142. Britania deitzen zen uhartean. Mde Pr 215. Ugarte sartaldeko gizonak. Ib. 249. Prantzi eta Inglaterra arteko uarte edo isla txiki batean. Oñatibia Baserria 50. Izaro edo uarte naiko azia. Erkiag Arran 11 (162 ugarte). Ontziek baztarrera egin bear izaten dute tarteka ugarte koxkor batzuk bidean jartzen zaizkatelako. Anab Poli 52. Uharte hori guztiz pobrea eta eskasa da. Arti Ipuin 45. Gaztelugatxeko ugarte politera. Osk Kurl 42. Atenaik eta auzoko ugarte onek egundoko gudu gorria zerabilten elkarrekin. Zait Plat 19. Itsas-ugarte bat hautatzen du, Caldey. Othoizlari 1961 (n.º 27), 347. Lesbos ugartean. Ibiñ Virgil 58. Siziliako ugarte ederrak / emana degu lorea. NEtx LBB 367. Java eta eskualde horietako beste urarteak. Ardoy SFran 189s. Bere burua gobernadore egiñik ikusteko ixiran, bere nagusiak aginduriko ugarte artan alegia. "Ínsula". Berron Kijote 88 (50 urarte). Canarias ugarte ganian giñoiezala. Gerrika 284.
v. tbn. Ugarte: Etxeg EE 1882c, 563. Bv AsL 84. Echta Jos 340. EEs 1913, 163. Belaus Andoni 12. Sabiag Y 1934, 25. Ldi IL 167. TAg Uzt 10. SMitx Aranz 232. Txill Let 130. SM Zirik 134. Vill Jaink 69. Onaind in Gazt MusIx 206. Azurm HitzB 50. Lasa Poem 117. Etxabu Kontu 137. Urharte: Herr 23-9-1965, 1.
sense-2
2.
(Dv),
ugarte (V, G ap. A
).
"Terre située entre deux cours d'eau" Dv. "Entre aguas" A. Cf. Garate Cont BAP 1949, 364: "Ugarte, no es 'rodeado de agua' como dice Azkue, sino 'entre ríos' o 'confluencia', pues es un desacierto su extensión a isla por Larramendi".
"Terre située entre deux cours d'eau" Dv. "Entre aguas" A. Cf. Garate Cont BAP 1949, 364: "Ugarte, no es 'rodeado de agua' como dice Azkue, sino 'entre ríos' o 'confluencia', pues es un desacierto su extensión a isla por Larramendi".
sense-3
3.
urarte
(Sal ap. A, que cita tbn. a FSeg). "Lugar de manantiales" A.
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
