OEH - Bilaketa

33 emaitza txoratu bilaketarentzat

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
1 txoratu.
tradizioa
Tr. Documentado en la tradición guipuzcoana, y en fray Bartolomé y B. Enbeita. Hay un ejemplo de participio txora en N. Etxaniz. En DFrec hay 3 ejs. de txoratu.
sense-1
1. (G; Lar, ), txorotu (AN-larr) Ref.: A; Asp Leiz2 (zorotu) .
(Aux. trans. e intrans.). Volver(se) loco, perder el juicio; hacer perder el juicio. "Enlabiar" , "enloquecer" Lar. "Hechizar" Lar, . "Enloquecer" A. Cf. VocNav: "Chorarse, chiflarse. Volverse loco o medio loco (Pamplona)", y "chorado, chiflado: perturbado, medio loco (Pamplona, Aóiz)". v. xoratu, zoratu.
[Nai zuken etsai galgarriak] milla laudariorekin txora zezaten Jesus, ta zoratzen ezpazuten [...]. Mb OtGai II 65. Txoratua beingoan / ez dauka zentzurik, / ez arrazoi, ez lege, / ez ezaguerarik. Echag 162. Herakleako eztiyak jan orduko bereala burua txoratzen du. Echve Dev 342. Txoratzen naute ni gauza oiek guztiak. It Dial 13 (Ur zoratuten, Dv zoratzen, Ip zorobilatzen). Seme orrek txoratu egingo zaitu zu. Apaol 108. Txoratu al zera gizona? Alz STFer 130. Pernando gizarajoa txoratuko zala uste izan zuten amezketarrak. Muj PAm 58. Zenbait aitona erdi txoratu / egiten dira zartzera. Tx B I 234. Gizajoa, ia txoratu zaigu! Anab Usauri 143. Zorioneko euskal jai ori dala-ta txoratu bear gaituzte guziok. Lab EEguna 91. Errin, pixkanbat txoratuta zegola edo berriketan asi ziran. JAIraz Bizia 114. Gazte askoren buruak txoratuz, egi-itxuran gezur galantak ere sartzen zizkiguteken. Ataño TxanKan 119. Gero, jendea egoskortu eta txoratuta, bidean tiroka eta trenetik lerkariak jaurtika. AZink 69.
v. tbn. Sor Gabon 32. Ag G 78. Urruz Zer 102. NEtx LBB 219.
azpiadiera-1.1
(Aux. intrans. bipersonal).
Zeron bertsoakin txoratu egingo zaizue. Or Y 1933, 405.
azpiadiera-1.2
(Part. en función de adj.). Loco.
Zer pentsatutzen dezu, / kristau txoratua? Ud 112.
sense-2
2. (G) Ref.: A; Asp Leiz2 (zorotu) .
"Enajenar de gozo" A.
Jainkoa zegokala betaz-beta begira, txoratzen bezela asi zan. Lar SAgust 14. Aren debozioaz admiratzen eta txoratzen ziran. Cb Just 125. Zenbat eta geiago begiratzen dion, anbat geiago llilluratzen eta txoratzen da. AA III 488. Biak pozaren indarrez txoratzeko zorian deadar egin zuten. Arr GB 133. Etxeko danak txoratzeko naikoa zera zu, erregintxo. Ag G 78. Aien maitasun onek txoratu niñuan. Jaukol Biozk 96. Onen ederrez txora ondoren / eten nendin zori gabe? NEtx LBB 246. Euskalerriaren oitura jatorrak eta kanta ederrak txoratu naute. (In MEIG III 115 ). Txoko irripartsua, / gozo ta epela [...] / Uste det nik oraintxe / txoratu naizela. Olea 17. Olako soñu kutuna / pasatutzeko eguna, / danok txoratzen gaituna. Uzt Sas 240. Bertso on batek txoratzen zuan gizona. Ataño TxanKan 79. Osabaren kartak naiko txoratu zuten. TxGarm BordaB 98.
azpiadiera-2.1
(Participio y derivados, con egon, ibili... ). (Estar, andar...) fascinado, maravillado; loco (de contento, de amor...).
Orregatik munduko atsegin laburren ondoren txoratuta nenbillen. Cb Eg II 127. Egonen zinateke ain txoratua, arritua eta goratua unen edertasun marabillosan [...]. FamInst 857. Munduko atsegin zirzillen ondoren llilluratuak, edo txoratuak dabiltza Adanen umeak. AA III 260. Baldin or ikusirik / banago txoraturik / zer egingo ez det barrenen? JanEd I 133. Gazte aren leialtasunari txoraturik zeguan begira. Bv AsL 51. Kalera atera danian, guziyak begiratzen ziyoten txoraturik. Iraola 96. Beren antzeko zenbat / enamoratuta, / or dabiltza saltoka / erdi txoratuta. Tx B II 107. Txoriñoak txoraturik gelditzen ditun ontza ikusiki. Or Mi 31 (v. tbn. Aitork 78). Bere itzaldi erraz eta ugariak txoraturik zeuzkan inguruko neskatxak. Anab Usauri 113. Eta, yakiña, txoraturik nagokio begira. Ldi IL 22. Baiñan, esaidak, Mattin, ain txoraturik al-auka emagaldu orrek. Etxde JJ 115. Eta txoratuta naukak, gau ta egun Loregan nere ardura. Txill Let 100. Eleketari polita ta ele legunekoa izaten ere iakin arren, ez uste izan inor txoraturik iarriko zanik aren esanetara. Zait Plat 151. Gizona jostaillu berri auekin txoratua eta itsutua bezala agiri zaigu. Vill Jaink 27. Txoraturik naukazu, Edurne. NEtx LBB 385. Aietxek daude dantzan / ederki eziak, / junturaz bigun eta / jenioz biziak, / txoratuak giñuzen / an giñan guziak. Uzt Sas 316. Ain etxe ederra ikusi zutenean, txoraturik geratu itun. Ataño TxanKan 28. Txoraturik nengoan begira. JAzpiroz 166. Zu [...] txoraturik zaude zere horrekin; ni, berriz, suturik. MEIG IX 109.
v. tbn. Arr GB 114. Sor Bar 82. Alz Burr 44. And AUzta 144. BEnb NereA 162. Olea 70. Berron Kijote 75.
azpiadiera-2.2
(Participio y derivados; prececido de instr.). (Estar...) loco (por), enamorado (de).
Gizarajua, nitaz txoratua dago; baleki odol berekuak gerala! Ill Pill 15. Jaxintotzaz txoratua nago. Alz Txib 91. Zu ikusi bezin laister, zutzaz txoraturik gelditu naiz. Ib. 106. Berera dana jarria dauka ta bere semetzaz txoratua dago. ABar Goi 34.
azpiadiera-2.2.1
Mutil guziak bere edertasunez txoratuak zeuzkala, konturatzen bai zan.NEtx LBB 148.
azpiadiera-2.2.2
Amorioz zugana / txoraturik nago. MendaroTx 273.
azpiadiera-2.2.3
(Con pozez o similar). (Estar)loco (de contento).
Koxmerekin ezkondu biar nuela, ta pozez txoratzen jarri, ta orain, orra, senargai gaztia kendu. Alz Burr 21. Pozez txoratuta etxera zan. Or Tormes 85. Pozak txoratzen biar luteke egon / eta egiten dira kejatu. MendaroTx 77. Pozez txoraturik. Salav 71. Or geunden pozaz txoratzen. Lizaso ( in Uzt Noiz 107 ).
v. tbn. Pozak txoratzen: Uzt Sas 134. Albeniz 174. Pozez txoratzen: Auspoa 39, 50. BBarand 82. Pozez txoraturik: Albeniz 41.
azpiadiera-2.3
(Con sociativo).
Agertu orduko ezkutetan dirian on etxura azaleko batzuk ikusten badeutsez bati, eurakin txoratuta legez geratuten dira ezkongeijak. fB Ic III 371. Noiztik ago nerekin txoratuta? NEtx LBB 150.
sense-3
3. "Marearse" Iz Ulz. . Cf. VocNav: "Chorar, marearse dando vueltas. Lo dicen los chicos de Oricáin (Cuenca) y pueblos circunvecinos".
azpisarrera-1
TXORATUAN (Precedido de ia). A punto de enloquecer, maravillado.
Erriko txistulariak jotzen / ta 'Ur- zaleak' kantuan, / aieri entzuten egondu giñan / danok iya txoratuan. Uzt Noiz 19.
txoratu
0 / 0 2 txoratu >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper