OEH - Bilaketa
37 emaitza txerren bilaketarentzat
Sarrera buruan (6)
Sarrera osoan (31)
goiburua
1 txerren.
etimologikoa
Etim. Del nombre de persona Cherran 'Fernandito'.
sense-1
1.
(V-ger-ple-och-gip, G-azp; Zam Voc
),
txerran (V-ple),
txarran (V-ger-arr)
Ref.:
A (txarran, txerren); A Apend (txerran); Iz UrrAnz, ArOñ ; Elexp Berg (infarnu).
Diablo, demonio. (En los ejs. se encuentra como nombre común y nombre propio). " Txerren bolan dabil (V-ger-och), el diablo juega a bolos, se dice cuando truena" A. " Txarranek baragoio (V-arr), el diablo ya trabaja. Se dice al oír un trueno. Or dabil txarran (V-ger), ahí anda el diablo. Se dice al ver moverse hojas o polvo en un remolino de viento" Ib. " Txerréna, el diablo monstruoso que se representa a los pies de San Miguel" Iz UrrAnz. "Infernuko txerrena, diablo. Txerren baiño okérraua, peor que el diablo" Iz ArOñ. "Infarnuko txerrena baiño okerraua da gure mutiko ori" Elexp Berg. .
Doakon nago burdiaren ondoren / txerren zital erkiña jarten illunpean. AB AmaE 432. Jesusek ikasleai, txerren erauzteko indarga ziralarik, esan ziena oroitarazi zidan. A Ardi 117. Ta gaiztoki / lexa barru / dardaratzen / txerrena. GMant Goi 52. Zoakioz ba, galdu etzaizan / txerren, ludi ta aragiak. Enb 98. Zeure altzo orretan txerren danak duaz / lan okerretara. Laux BBa 118. Itto biarrez begijak be bijortu egitten zittuzan, txerrenak artuta baileguan. Otx 166. Txerrenek lardaskatuzko loidi iguingarrian / narras dut gogoa. Ldi BB 2. Beti gaiztorako, txerrena edo deabrua izan ezik, iñor be eztago-ta, gizonik gaiztoenak be nozean bein gauza onak be egiten ditu. Eguzk GizAuz 32. Gaitzok Oidipuri txerren ankerren batek lekarzkiola iñork uste balu. Zait Sof 80. Eman da kendu; inpernuko txerrenak ala egiten du (V-gip). Inza EsZarr 148. Etzan iñor begira, / etzan Txerrena be agiri. Onaind in Gazt MusIx 210. Akerraren pauso-otsak entzun zituztenean, inpernuko txerrena besterik izan zitekeanik, etzitzaien bururatu. NEtx LBB 175. En DFrec hay 12 ejs., 11 de ellos dialectales vizcaínos.
Diablo, demonio. (En los ejs. se encuentra como nombre común y nombre propio). " Txerren bolan dabil (V-ger-och), el diablo juega a bolos, se dice cuando truena" A. " Txarranek baragoio (V-arr), el diablo ya trabaja. Se dice al oír un trueno. Or dabil txarran (V-ger), ahí anda el diablo. Se dice al ver moverse hojas o polvo en un remolino de viento" Ib. " Txerréna, el diablo monstruoso que se representa a los pies de San Miguel" Iz UrrAnz. "Infernuko txerrena, diablo. Txerren baiño okérraua, peor que el diablo" Iz ArOñ. "Infarnuko txerrena baiño okerraua da gure mutiko ori" Elexp Berg. .
Doakon nago burdiaren ondoren / txerren zital erkiña jarten illunpean. AB AmaE 432. Jesusek ikasleai, txerren erauzteko indarga ziralarik, esan ziena oroitarazi zidan. A Ardi 117. Ta gaiztoki / lexa barru / dardaratzen / txerrena. GMant Goi 52. Zoakioz ba, galdu etzaizan / txerren, ludi ta aragiak. Enb 98. Zeure altzo orretan txerren danak duaz / lan okerretara. Laux BBa 118. Itto biarrez begijak be bijortu egitten zittuzan, txerrenak artuta baileguan. Otx 166. Txerrenek lardaskatuzko loidi iguingarrian / narras dut gogoa. Ldi BB 2. Beti gaiztorako, txerrena edo deabrua izan ezik, iñor be eztago-ta, gizonik gaiztoenak be nozean bein gauza onak be egiten ditu. Eguzk GizAuz 32. Gaitzok Oidipuri txerren ankerren batek lekarzkiola iñork uste balu. Zait Sof 80. Eman da kendu; inpernuko txerrenak ala egiten du (V-gip). Inza EsZarr 148. Etzan iñor begira, / etzan Txerrena be agiri. Onaind in Gazt MusIx 210. Akerraren pauso-otsak entzun zituztenean, inpernuko txerrena besterik izan zitekeanik, etzitzaien bururatu. NEtx LBB 175. En DFrec hay 12 ejs., 11 de ellos dialectales vizcaínos.
azpiadiera-1.1
(Como primer miembro de comp.).
Ala semea olako txerren-apaiza izatea nai al dek? A Ardi 26. Onelako txerren-mota, otoitzez eta baruz baizik ezin erauzi diteke. Ib. 117. Jolastu, ba, gasteok, / jolastu garbirik, / or... txerren-barkilleru... / biurtu bagarik. Enb 112. Non-nai sortu dan nastia / ondamendiko txerren-saretik / azkatu ludi gustia. Ib. 113.
Ala semea olako txerren-apaiza izatea nai al dek? A Ardi 26. Onelako txerren-mota, otoitzez eta baruz baizik ezin erauzi diteke. Ib. 117. Jolastu, ba, gasteok, / jolastu garbirik, / or... txerren-barkilleru... / biurtu bagarik. Enb 112. Non-nai sortu dan nastia / ondamendiko txerren-saretik / azkatu ludi gustia. Ib. 113.
sense-2
2.
(V, G)
Ref.:
A; Iz UrrAnz,
ArOñ.
.
Malvado, malo. "Malvado, traidor" A, que cita a Apaolaza. " Txerréna, [...] se aplica también a personas muy malas" Iz UrrAnz. "Txerréna isatia, ser malo" Iz ArOñ. .
Beti oi da etxe bakoitzean txerren bat! Apaol 111. Idazkaria, txerrena bai-zen (demonioa), itzal ta aienatu zen. Bera EEs 1916, 175.
Malvado, malo. "Malvado, traidor" A, que cita a Apaolaza. " Txerréna, [...] se aplica también a personas muy malas" Iz UrrAnz. "Txerréna isatia, ser malo" Iz ArOñ. .
Beti oi da etxe bakoitzean txerren bat! Apaol 111. Idazkaria, txerrena bai-zen (demonioa), itzal ta aienatu zen. Bera EEs 1916, 175.
azpiadiera-2.1
Negu txerrena baztarturik or / Jaunak nai daben erara. Enb 139.
azpisarrera-1
TXERREN-HAUSPO.
Acordeón.
Txerren-auspoa. Enb 112 (tít.; en referencia al acordeón).
Txerren-auspoa. Enb 112 (tít.; en referencia al acordeón).
azpisarrera-2
TXERREN-BURRUNTZI.
"Txerren-burduntzi (V-och), libélula, insecto verde; litm., asador del diablo" A.
azpisarrera-3
TXERREN-KUME.
Niño malvado, travieso.
Emakumerik geienak ate ondora eldu ziranean ezin ikusi aal izan zituen an urrunean orduko, ariñeketan yoiazan lau txerrenkumak, Basotxurako bidean zear; arako Aken, Zozpal eta beste mutiko biak. Erkiag Arran 145.
Emakumerik geienak ate ondora eldu ziranean ezin ikusi aal izan zituen an urrunean orduko, ariñeketan yoiazan lau txerrenkumak, Basotxurako bidean zear; arako Aken, Zozpal eta beste mutiko biak. Erkiag Arran 145.
txerren
-
1 txerren....
-
Etim. Del nombre de persona Cherran 'Fer...
-
1. (V-ger-ple-och-gip, G-azp; Zam Voc ),...
-
(Como primer miembro de comp.). Ala seme...
-
2. (V, G) Ref.: A; Iz UrrAnz, ArOñ. . M...
-
Negu txerrena baztarturik or / Jaunak na...
-
TXERREN-HAUSPO. Acordeón. Txerren-auspo...
-
TXERREN-BURRUNTZI. "Txerren-burduntzi (V...
-
TXERREN-KUME. Niño malvado, travieso. E...
0 / 0 2 txerren >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
