OEH - Bilaketa
6 emaitza txapal bilaketarentzat
goiburua
zapal.
tradizioa
Tr. Documentado en textos vizcaínos y guipuzcoanos de los ss. XIX y XX. En DFrec hay 3 ejs.
sense-1
I .
(Adj.).
azpiadiera-1.1
1.
(V, G; Zam Voc)
Ref.:
A;
Elexp Berg;
Gte Erd 304;
ZestErret
.
Aplastado, plano, chato. "Ugarixuak eta zapuak zapalak izaten die" Elexp Berg. "Karrerako kotxe zapal batekin agertu da" Ib. "Platerak, batzuk sakonak eta beste batzuk azalak ero zapalak izaten die" Ib. "Sutur zapala zeukan (G-azp)" Gte Erd 304. "Ogiya gordetzeko ontzi zapala" ZestErret. v. zabal(I, 9).
Zapata zapal edo motzak. Mg PAb 94. Zapua bere esaten deutsagu piztija atsitu zapalari. Ib. 94. Ze zapal biribilla dan! Lentejia dirudi [otarrañak] . "Chatirredonda" . Ur Dial 19 (It zanpatu-biribilla, Dv biribil-zabaldua, Ip xabal eta biribil). Argizarizko gurutze txiki zapal bat. Ag G 15. Sasi mardularen ertzeko erbi-oi zapala. Ib. 2. Ogia eukitzeko otzara zapala. Urkia EEs 1930, 28. Etxe-gaindegiak ere eztira tellazkoak; lur eta zurezkoak ta gañera zapalak izaten dira. Ir YKBiz 90n. Irauli eta [garia] geldituko da / arro ta arre, leen bezala. / Iru-laugarren iraultzaldian / ori txiki ta zapala. "Aplastada" . Or Eus 338. Lenagoko txalupa zapal aek. Erkiag Arran 77. Sudurra zapal samarra eukan. Erkiag BatB 24. Arri koskor bat artu, zapal samarra. Ib. 109. Mendi zapal luze bat. Anab Aprika 52.
Aplastado, plano, chato. "Ugarixuak eta zapuak zapalak izaten die" Elexp Berg. "Karrerako kotxe zapal batekin agertu da" Ib. "Platerak, batzuk sakonak eta beste batzuk azalak ero zapalak izaten die" Ib. "Sutur zapala zeukan (G-azp)" Gte Erd 304. "Ogiya gordetzeko ontzi zapala" ZestErret. v. zabal
Zapata zapal edo motzak. Mg PAb 94. Zapua bere esaten deutsagu piztija atsitu zapalari. Ib. 94. Ze zapal biribilla dan! Lentejia dirudi [otarrañak] . "Chatirredonda" . Ur Dial 19 (It zanpatu-biribilla, Dv biribil-zabaldua, Ip xabal eta biribil). Argizarizko gurutze txiki zapal bat. Ag G 15. Sasi mardularen ertzeko erbi-oi zapala. Ib. 2. Ogia eukitzeko otzara zapala. Urkia EEs 1930, 28. Etxe-gaindegiak ere eztira tellazkoak; lur eta zurezkoak ta gañera zapalak izaten dira. Ir YKBiz 90n. Irauli eta [garia] geldituko da / arro ta arre, leen bezala. / Iru-laugarren iraultzaldian / ori txiki ta zapala. "Aplastada" . Or Eus 338. Lenagoko txalupa zapal aek. Erkiag Arran 77. Sudurra zapal samarra eukan. Erkiag BatB 24. Arri koskor bat artu, zapal samarra. Ib. 109. Mendi zapal luze bat. Anab Aprika 52.
azpiadiera-1.1.1
(Uso predicativo).
Katua saguaren atzean ala txoriren baten ondorik astiro, makur, zapal, lurrari deutsola joan oi dan bezela. Erkiag Arran 128. Sudur punta zapal agiri da kristalaren kontra. NEtx LBB 106.
Katua saguaren atzean ala txoriren baten ondorik astiro, makur, zapal, lurrari deutsola joan oi dan bezela. Erkiag Arran 128. Sudur punta zapal agiri da kristalaren kontra. NEtx LBB 106.
azpiadiera-1.1.1.1
(Con reduplicación intensiva).
Olata da Elizara eroateko [ogi] zapal zapala. A Ezale 1897, 132a. Elurte luzez orain amabost / zapal-zapal zan belarra. Or Eus 220. Sudur-punta, zapal-zapal agiri da kristalaren kontra. NEtx LBB 101.
Olata da Elizara eroateko [ogi] zapal zapala. A Ezale 1897, 132a. Elurte luzez orain amabost / zapal-zapal zan belarra. Or Eus 220. Sudur-punta, zapal-zapal agiri da kristalaren kontra. NEtx LBB 101.
azpiadiera-1.2
2.
Aplastante.
v. zapalgarri.
Gure gazte ôk, nagirik bage, / naiz izan bero zapala, / elkarren leian egarri dute. "Aplastante" . Or Eus 309. Udarako bero zapa1ak asten diranean, eta eguzkia bazterrak kiskaltzen. Ataño TxanKan 20.
Gure gazte ôk, nagirik bage, / naiz izan bero zapala, / elkarren leian egarri dute. "Aplastante" . Or Eus 309. Udarako bero zapa1ak asten diranean, eta eguzkia bazterrak kiskaltzen. Ataño TxanKan 20.
sense-2
II .
(Sust.).
azpiadiera-2.1
1.
Objeto plano (?).
Lenengo begirakadan, atal eder, polit, biribil, luzez jositako lau zapal orlegi ikusiko ditugu. Zait RIEV 1933, 60.
Lenengo begirakadan, atal eder, polit, biribil, luzez jositako lau zapal orlegi ikusiko ditugu. Zait RIEV 1933, 60.
azpiadiera-2.2
2.
Rellano.
Lenengo zapaletik zapalera, arrizko mailletan; gero zapart-egiñaz nasaganetik uretara, zutunik. Erkiag Arran 57.
Lenengo zapaletik zapalera, arrizko mailletan; gero zapart-egiñaz nasaganetik uretara, zutunik. Erkiag Arran 57.
azpisarrera-1
TXAPAL.
v. XAPAL.
azpisarrera-2
XAPAL (G-bet),
TXAPAL.
(Formas con palat. expr.).
a)
Aplastado, plano.
Baita ere ostro xapala munka / darabillen aize burnadatsua. J. Elizondo "Betiko uda" (ap. DRA). Dorre-txiki-biribil-dun etxe txuria. Tellatu aldetik ixuririk gabea: gain xapala. JMLek EG 1956 (3-4), 103. Kaderak zabalak, luzeak eta txapalak; bularra orobat zabala. Oñatibia Baserria 47. Bizkar xuxena, erreum-ezur zabala, atzealde zabal eta txapala. Ib. 48.[Altzairu-puskak] txapala irtetzen badu, atxurra; biribil antzekoa, porrak egiteko. Insausti 15.
b)
Humilde.
Orregatik "arroeri iarki ta xapaleri grazi eman" ari zera. "Humilibus". Or Aitork 291.
(Precedido de gen.).
Nere xapal onen garaitasun, nere lanaren atseden. "Humilitatis meae". Or Aitork 368.
Baita ere ostro xapala munka / darabillen aize burnadatsua. J. Elizondo "Betiko uda" (ap. DRA). Dorre-txiki-biribil-dun etxe txuria. Tellatu aldetik ixuririk gabea: gain xapala. JMLek EG 1956 (3-4), 103. Kaderak zabalak, luzeak eta txapalak; bularra orobat zabala. Oñatibia Baserria 47. Bizkar xuxena, erreum-ezur zabala, atzealde zabal eta txapala. Ib. 48.[Altzairu-puskak] txapala irtetzen badu, atxurra; biribil antzekoa, porrak egiteko. Insausti 15.
Orregatik "arroeri iarki ta xapaleri grazi eman" ari zera. "Humilibus". Or Aitork 291.
(Precedido de gen.).
Nere xapal onen garaitasun, nere lanaren atseden. "Humilitatis meae". Or Aitork 368.
azpisarrera-3
ZAPALIK
(Estar, etc.) aplastado.
Buruko kapelea, kopaltua bera, / eun erreal kostea botarik lurrera, / makallau me me baten, antz antzean bardiñ, / anka peian zapalik itxi eban ariñ. AB AmaE 251. Beroaz oro zapalik datza. Or Eus 312. Irugarren aldiko zapalik dago Jauna; / nere bekatu-sorta bai egiaz astuna! ZArg 1957, 232. (ap. DRA)
Buruko kapelea, kopaltua bera, / eun erreal kostea botarik lurrera, / makallau me me baten, antz antzean bardiñ, / anka peian zapalik itxi eban ariñ. AB AmaE 251. Beroaz oro zapalik datza. Or Eus 312. Irugarren aldiko zapalik dago Jauna; / nere bekatu-sorta bai egiaz astuna! ZArg 1957, 232. (ap. DRA)
zapal
-
zapal. Tr. Documentado en textos vizcaí...
-
I . (Adj.). 1. (V, G; Zam Voc ) Ref.: A;...
-
1. (V, G; Zam Voc ) Ref.: A; Elexp Berg ...
-
2. Aplastante. v. zapalgarri. Gure gazte...
-
II . (Sust.). 1. Objeto plano (?). Lenen...
-
1. Objeto plano (?). Lenengo begirakadan...
-
2. Rellano. Lenengo zapaletik zapalera, ...
-
TXAPAL. v. XAPAL....
-
XAPAL (G-bet), TXAPAL. (Formas con palat...
-
ZAPALIK (Estar, etc.) aplastado. Buruko ...
0 / 0 txapal >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
