(L, BN, S ap. Lh ; Urt, Lar, Añ, H (+ th-)), tono (th- H).
Tono; tono, modo de hablar. "Accentus, akzéntua, tonua, boz akordua " Urt I 73. "Tono, tonada" Lar, Añ. "Ton, terme de musique; ton, manière de la voix, manière de parler" H.
Baldin zerbait diferenzia tonuz ezpademate, nolatan ezaguturen da xiruláz edo harpáz ioiten dena? Lç 1 Cor 14, 7 (He tonu; Dv soinu berezi). Urrenak entzunen du aparteko soñua / hala nola hurbillean kantatzen den tonua. EZ Man I 135. Haren gatik elizan tuk organoen kantuak, / baita aphez kantarien akorduzko tonuak. EZ Man II 17. Begirautzu miñtza goregi eta nausikara: ezen hunelako thonuak ez dio plazer egiten aditzailleari. He Gudu 147. [Orazioak] klaru esan, ta tonu artan esanaz, guziak eranzun. Cb EBO 60. Sacris Solemniis kantantzen den tonuan. CatB 90. Berso oek dira iruna puntukoak, eta beren okasta edo tonu berezitu ederrean. Izt C 245. Baiña zuhur izaiteko / batbederak izar bezo, / ethorkiari tonua / eta boltsari gastua. Gy 7. Xaindatzea tonuz / egiñ diat buruz. "J'ai bien fait de changer de ton". Ib. 314. Letraduak gaur dira kantari / belarri-zur, baina itsuak; / eta aldatuten dabe tonua, / zelan soinu egin diruak. Azc PB 361. Emengoa ez zan tonu batez, au bakarrik esaten eustan. Gerrika 134. En DFrec hay 3 ejs.
v. tbn. Gamiz 204.