Harremana

    OEH - Bilaketa

    771 emaitza propio bilaketarentzat

    Sarrera buruan (6)


    Sarrera osoan (500)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    propio.
    tradizioa
    Tr. Propio es la forma más extendida: se encuentra en autores meridionales y, alternando con otras, en labortanos y bajo-navarros. Propi se documenta ya en Dechepare, y es la que domina casi totalmente en textos suletinos; en los labortanos y bajo-navarros suele alternar con propio en un mismo autor, y parece ganar terreno desde el s. XIX. Hay además proprio en Beriayn, Etcheberri de Ziburu, Gasteluçar y Lizarraga de Elcano, y propri en Dechepare, Leiçarraga, Tartas y CatS (54). En DFrec hay 50 ejs. de propio, meridionales, y 1 de propi, septentrional.
    sense-1
    I . (Adj.).
    azpiadiera-1.1
    1. (AN-egüés-ilzarb-olza ap. Bon-Ond 155), propi (H), proprio (Urt Gram 455), propri (Lcc).
    Propio. "Propria cosa, gauza propria " Lcc (la -a final puede ser una contaminación del género castellano). " Bere esku proprioz eman darozkit liburu hauk " Urt Gram 455.
    Bere irudi propiara gure arima kreatu. E 11. Bere lengoaje propriaren faboretan. Ib. 5. Bilhatzen eztudala neure probetxu propria. Lç 1 Cor 10, 33 (He neuretzat on zaitana, Ker niretzat onurakor danik ). Alas eta zu zaradenean gure Errege propioa. Ber Trat 91v. Dizipulu propioek / etsaiei largatua. EZ Noel 100 (Man I 46 propi). Bere soldadu propioak bere traidore dituela. Ax 400 (V 261). Gure gorputz propioak. Cap 33. Munduko amudioa eta amudio proprioa utzirik. Gç 40 (86 propio). Intres eta amudio propioz nothatua dena. Ch III 49, 2 (Arbill propio; Mst gihauren abantallaz, Ol norberaren onaurkiz). Nik ordean ez dut bilhatzen neure gloria propioa. He Io 8, 50. Bere gaiza propiak maite dütü. Mst III 54, 4. Bere birtute propios. CatUt 50. Gure herbaltasun propioak. Mih 71. Bere bizi propiaren konserbatziaz. CatLan 98. Nahi bada garbitarzun perfeita Jinkoaren dohain bat den, zoin ezpaitirogu jardirets gure intseu propiez. AR 356. Beren izen propia hilerazi nahiz berzerik hartzen dütienak. Egiat 262. Aen zorionaz gere propioaz bezela poztuko gera. Gco II 71. Bere séme bakár próprioa. LE Ong 16r. Nai gaitu erregalátu bere gorpútz eta odól propioéki aldaréko sakram<en>tuan. LE ( in BOEanm 1112 ). Nihauren begi propiez ikhusten banü beno hobekhiago. UskLiB 105. Bere inklinazione propietarik. Jaur 377 (190 propio). Ene fons propiaren izan naiz jabe. Etch 78. Jesüs-Kristek guretako dian amurio ezin konprenitzen denaren besta propria. CatS 107. Bere birtute propioz. CatUlz 20. Zure gorputz propia [eskeini] . Balad 65. Beren on propioa, beren arrokeria eta aberastasuna nazioaren ona biurtu dute. Vill Jaink 177. Bere-berezko kezka propioak bazituen. MEIG V 135.
    v. tbn. Mat 149. El 40. Iraz 19. Brtc 190 (211 propi). EvAN Mt 27, 31. JesBih 473. CatAe 28. CatSal 29. CatR 29. ZMoso 40. Propi: Tt Onsa 127 (112 propri).
    azpiadiera-1.1.1
    Izen propioetan. MIH 102.
    azpiadiera-1.2
    2. (Lar).
    Apropiado, adecuado, conveniente; correcto. "Apto" Lar.
    Haren haei libratzeko denbora propiren bilha zabilan. Lç Lc 22, 6 (TB gisako, Dv, Leon on, Brunet egoki). Han proposa [...] expedient oro, zoin iüjatüren baitüte hobenagoak eta propienak. Etchart 1.2r. Solas propio eta nezesario. Volt 210. Zeren hau da denbora proprioa graziak Iaungoikoari emateko. Ber Trat 74r. Graziaren ardiasteko moian propioenak. EZ Man I 20. Ordu iakin eta propian elizan errateko othoitzak. EZ Man II 63 (Noel 41 propio). Gomendio hauk arrosarioan sarthuz erraiteko propiak dira. Harb 71. Zer da zeruaren aitzinean gauza propiagorik [...] Kristori ohore hau errendatzea baino? Hm 216. Arratseko, goizeko, eguerdiko propiagoak [debozionezko pratikak] . He Gudu 143. Zure bizitziaren xehe ikhertzeko thenpora propi bat. Mst I 20, 1 (SP on, Ol egoki). Zer gauza propioagorik berriz seme batek bere Aitari, bear duen alimentu espirituala, eta denborala eskatzea baño? Gco I 450. Jangoikoaren ta gizónen bitartéko própio bakár bere parerik eztuéna delarík Jesu Kristo. LE Ong 129r. Ez da gauza propia / samurtzia plazan. Bordel 169.
    v. tbn. Gç 44. Propi: AstLas 12.
    azpiadiera-1.2.1
    + propi (Urt, VocBN). (Uso pred.). "Abusio, [...] propi ezten hitzaz baliatzea, propi ezten gauzaz baliatzea " Urt I 65. "Propre à. Propi duk ergi hori hiriaren paretzeko [...], ce bouvillon est propre pour aller de pair avec le tien" VocBN. .
    Eztuk nehor bere eskua goldean ezarten eta gibelerat behatzen duenik propio denik Iainkoaren resumakotzat. Lç Lc 9, 62 (He propi izan; TB ongi ekharria, Oteiza kapaza, Dv y Leon on, Brunet ona, Ol, Or, Ker, IBk, IBe gai). Denbora den arteraño egik erremedio, / ezen hura ioanez gero deusik eztuk propio. EZ Man I 25. Haren beraz ekhartzeko egin adi propio. Ib. 28. Eman diazadazun zure begi sainduen aitzinekoz gai eta propi errendatzeko dohaina. Harb 13. Gure Iainkoak egintu / zeruak hain propio. Hm 60. Ordian ezta propi lurraren eta eta lurreko gauzen baizi aberen pare. Tt Arima 63s. Mortifikatzeko propien diren gauzei lotzeko. He Gudu 62. Zure maithatzeko propi, soferitzeko azkar eta hunian iraiteko fermo izan ahal nadin. Mst III 5, 2. Zuri kunprenieraziteko propi diren exenplietarik zunbait. UskLiB 30.
    azpiadiera-1.2.1.1
    (Ser) correcto.
    Etzitadazu hanbat propi / zure hola mintzatzia. AstLas 33. Ezta propi ez anderen / ezkunze proposatzia. Xarlem 1074. Kantika egitia lizate hen propi. Etch 458. Erran dezaket ez dela propi / ama humiak kolpeka. Bordel 82.
    azpiadiera-1.2.1.2
    "On dit ironiquement: propi da hor egin duzuna, c'est du propre ce que vous avez fait là" H.
    azpiadiera-1.3
    3. propi (H). Limpio, presentable. "Gela propia, chambre bien ameublée, propre et gentille" H.
    Behar dire izan arropa propiak eta modestak. CatLav 234. (V 119) Etxekiren dü altharia xahü, propi eta edertürik. Mercy 41. Portugaleko yuduak omen dira gizon aski propi batzu, nahiz ongi belxaranak diren. Elsb Fram 166. Ordín oskík ó(r)otàik júnik benütin, elí bat eósi tit própik. Lrq Larraja RIEV 1935, 139.
    azpiadiera-1.3.1
    propi (B, S; VocBN, Gèze, Dv, H) Ref. Lrq; Izeta BHizt2. Hermoso; elegante. "Beau" Gèze. "Joli, gentil" Dv. "Zangar, muthil, neskato propiak" H. "Maritxu neska propie" Izeta BHizt2. "Aur au zein propie den" Ib.
    Oraiko neskatilek ordenariozki / mithilak nahi tie ahalaz jaun handi, / jenerus eta propi, plazent, elhestari. Etch 398. Burua atxita eta propia [behiak], adarrak meharrak eta legunak. Dv Lab 249. Gizon propia iduritu bazitzaitan Piarres bidean khausitu nuenean. Elzb PAd 31. Plazaren buruan den etxe propi baten athera heldu. Ib. 32. Beltz hunek begitarte propia zuen. JEtchep 84. Laborari gaztea lerden ta propia. Larre ArtzainE 352.
    azpiadiera-1.3.2
    " Lan propia, travail bien fait. Kantu propia, chant bien exécuté" H.
    Urkhia ez da hanbat on etxe zurerietako, bainan bai benuzeriako, orga eta karrosa egiteko. Hartarik atheratzen dira tresna propiak. Dv Lab 321.
    azpiadiera-1.4
    4. (G-azp), propi (Dv).
    " Kusu propia, cousin germain. Osaba, izaba propia, oncle, tante du 1er degré" Dv.
    Migel motxaren lengusu propiyua. Iraola 137. Bere emazte zana nere aitaren lengusu propioa zalako. Alkain 36.
    azpiadiera-1.5
    5. " Propiak gitutzu, nous sommes 'frais'!" Lh.
    sense-2
    II. (Sust.).
    azpiadiera-2.1
    (Lo) propio.
    Nehork eztezala bere propria bilha, baina batbederak berzerena. Lç 1 Cor 10, 24 (He beretzat on zaioena, Dv bere olde, Ol bererik, IBk y Bibl bere ona ). Bere laguna premian / urrikaltzen zaiona, / eta dioena bere / propriotik prestatzen. EZ Eliç 257 (cf. infra PROPIOTIK).
    sense-3
    III . (Adv.).
    azpiadiera-3.1
    1. Propiamente, exactamente.
    Zazpi berthuteen kontra / zazpi dituk bizio, / Hidraren zazpi buruak / ziduritek propio. EZ Eliç 112.
    azpiadiera-3.2
    2. (G-azp-goi-to). Expresamente. "A propósito" Garate Cont RIEV 1935, 352. "Arantzazura propio joan, ir a Aránzazu exclusivamente por un fin (G-goi)" Vill (comunicación personal). "Propiyo esan nitxion, baña alper-alperrik!" ZestErret. "Hik ze ustek! Ni horretakotxe etorri nauk propiyo e" Ib. Cf. Cb Just 59: "Propio motu berez Bendizio Apostoliko bialdu zion", donde está sin duda por la expr. latina motu proprio.
    Propiyo Azpeitira / egiñ giñan juan, / jakiñik premiyo bat / nola zeguan. AzpPr 56. Abisatuta propiyo gendun / gerena ekarri azi. EusJok II 71. Beren buruak azaldutzera / juanak ziran propiyo. Tx B I 181. Propiyo orretarako / etorriyak gera. Uzt Noiz 73. Zaku onak izaten ziran, artarako propio egiñak. BAyerbe 22.
    v. tbn. Noe 114. EusJok 24. Insausti 103.
    azpisarrera-1
    PROPIO EGIN. Recibir, tomar prestado. "Commodatus, [...] propiegiña, propiegiñikakoa" Urt V 455.
    azpisarrera-2
    PROPIOENIK IZAN. Ser lo más adecuado.
    Arrosario hau saindu beren egunetan edo bestetan erratea da propioenik. EZ Man II 173.
    azpisarrera-3
    PROPIOTIK (Precedido de posesivo).
    Noiz-ere erraiten baitu gezurra, bere propritik minzo da: ezen gezurti da [deabrua] eta gezurraren aita. "De son propre" . Lç Io 8, 44 (He bere funtsetik, LE, Or beretik, TB bereaz, Dv bere beretik, Leon berez-bere, Arriand bere buruz, Ker barrutik ureten yakona, IBk barruan daukanetik). Ezen baldin norbeitek gaitz badarizku, hura haren propritik dela. Lç Ins D, 8v.

    propio

    propio
    0 / 0 BORONDATE PROPIO >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper